Hüseyin GÖKÇE – Leyla İLHAN – Yener KARADENİZ
Mal ve Hizmetlere Uygulanacak KDV Oranlarının Tespitine İlişkin Kararda Değişiklik Yapılmasına ilişkin karar Resmi Gazete’de yayımlandı. Kararlar 1 Nisan’da yürürlüğe girecek. Birçok mal ve hizmet ile ticareti faaliyete ilişkin KDV indirim ve düzenlemeleri, ilgili sektörlerin temsilcileri tarafından farklı değerlendirmelere yol açtı. Otomotiv sektörü temsilcileri, “bu gelişme ikinci el fiyatlarını maalesef yukarı çeker. Kurumsal ikinci el işi yapan firmaların maliyetleri artar” uyarısı yaparken, düzenlemeler konut sektörünü ikiye böldü. Sektör temsilcilerinin bir bölümü KDV oranının 1’den 8’e çıkarılmasının konut sektörünü durma noktasına getireceğini öne sürerken, bir bölümü KDV yükünün azalmasının yeni projeleri tetikleyeceği görüşünde. Yeme içme sektörü ise kararı, “restoranlar için uygulanan KDV indiriminin turizm belgeli işletmeler için de uygulanması sevindirici” diye değerlendirdi. Tohum üreticileri de KDV oranının düşürülmesini “üretim girdi maliyetlerinde düşüş sağlayacağı yorumuyla” olumlu buldu.
Odalardan destek
Bazı temel ihtiyaç maddelerinin KDV’sinin yüzde 8’e indirilmesini ekonomi açısından kıymetli gördüğünü dile getiren İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı Şekib Avdagiç, tüm dünyada fiyat baskılarının arttığı bu süreçte, hükümetin aldığı “proaktif kararlarla” birlikte enflasyonla mücadelede başarıya ulaşılacağını söyledi. Avdagiç, “Cumhurbaşkanımızın açıkladığı, bazı temel ihtiyaç maddelerinin KDV’sinin yüzde 8’e indirilmesini de içeren ve halkımızın alım gücünü destekleyen, iş dünyamızın fiyatlama baskısını hafifl eten adımları ekonomimiz için kıymetli görüyoruz” dedi. Ankara Ticaret Odası (ATO) Başkanı Gürsel Baran da, yeme içme hizmetlerinin tamamında KDV’nin yüzde 18’den yüzde 8’e indirilmesinin uzun süredir sıkıntı çeken sektör için ferahlatıcı bir haber olduğu yorumunu yaptı. Temel ihtiyaç ürünlerindeki KDV indiriminin fiyat artışlarının önüne geçme yönünde faydası olacağına inandığını dile getiren Baran, “Tıbbi cihaz ile arsa ve arazilerde KDV indirimi de sektörel faaliyetlerin artmasına katkı sağlayacaktır” değerlendirmesinde bulundu.
TESK Başkanı olumlu buldu
Sosyal medyadan iki gün öncesinde indirim için talepte bulunan Türkiye Esnaf ve Sanatkârlar Konfederasyonu (TESK) Başkanı Bendevi Palandöken de gelişmeyi olumlu karşılayarak düzenleme için teşekkür etti.
Marketler indirim için listeyi bekliyor
Türkiye Perakendeciler Federasyonu (TPF) Yönetim Kurulu Başkanı Ömer Düzgün ise, ürün listesi tam olarak belli olmadığından henüz bir şey söylemek için erken olduğunu ancak kararı önemli ve faydalı bulduğunu söyledi. Düzgün, “Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın açıkladığı ürünler ile Resmi Gazete’de açıklanan ürünler tam olarak örtüşmüyor. Ürün listesinin açıklanmasını bekliyoruz. Bu nedenle şu an için marketlerde indirim henüz uygulanmadı. Ancak özellikle gıdadaki KDV indiriminin ardından bu karar da oldukça yerinde ve tüketici için oldukça faydalı bir karar. Devlet tüketici üzerindeki KDV yükünü kendisi yükleniyor. Devlete teşekkür etmekten fazla diyecek bir şey yok ve bize düşen de indirimi uygulanmak” dedi. İndirimin etkisi konusunda ise Düzgün, “fiyatlar sabit kalsa etkisi çok olur. Yüzde 10’luk önemli bir indirim. Ama fiyatlar durmadan artıyor. Neticede uzun vadeli olarak baktığımızda fiyat artsa da artmasa da bu oran önemli bir indirime tekabül ediyor” ifadelerini kullandı.
KDV indiriminin ayrıntıları
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın açıkladığı katma değer vergisinde (KDV) uygulanacak indirimlerin detayları belli oldu. Mal ve Hizmetlere Uygulanacak KDV Oranlarının Tespitine İlişkin Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair Cumhurbaşkanı Kararı, Resmi Gazete’de yayımlandı. Karar ile çok sayıdaki ürün, hizmet ve ticari işlemde uygulanan KDV oranları önemli ölçüde düşürüldü. Kararın ayrıntıları şöyle:
■ Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından sertifikalandırılan tohumluk ve fidanların KDV oranı yüzde 1’e indirilecek. İkinci el motorlu kara taşıtı ticaretini yapan mükellefl erce yüzde 18 KDV oranı uygulanarak satın alınan araçların teslimi ile özel matrah uygulanarak yapılan teslimlerde yüzde 18 KDV uygulanacak.
■ 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kapsamında rezerv yapı alanı ve riskli alan olarak belirlenen yerler ile riskli yapıların bulunduğu yerlerde dönüşüm projeleri çerçevesinde yapılan konutların net alanının 150 metrekareye kadar olan kısmı için uygulanacak KDV oranı yüzde 1 olacak.
■ Konutların net alanının 150 metrekareye kadar olan kısmı için KDV oranı yüzde 8 olarak uygulanacak.
■ Arsa ve arazi teslimlerindeki KDV oranı da yüzde 18’den yüzde 8’e indirilecek.
■ Kararın yürürlük tarihinden önce yapı ruhsatı alınmış veya kamu kurum ve kuruluşları ile bunların iştirakleri tarafından ihalesi yapılmış projeler kapsamında inşa edilen konutlar için eski hükümlerin uygulanmasına devam edilecek.
■ Yüzde 8 KDV oranı kapsamına, Sağlık Bakanlığı tarafından yayımlanan “Tıbbi Cihaz Yönetmeliği” ve “İn Vitro Tanı Amaçlı Tıbbi Cihaz Yönetmeliği” hükümlerine tabi olan cihazların teslimi ile bunların kiralanması hizmetleri de dahil edilecek.
■ Birinci sınıf lokanta ruhsatı ya da işletme belgesine sahip yerler ile üç yıldız ve üzeri oteller, tatil köyleri ve benzeri tesislerin bünyesindeki lokantalar için uygulanan yüzde 18 KDV oranı yüzde 8’e düşürülecek.
■ Yatlar, kotralar, tekneler ve gezinti gemilerinin KDV oranı yüzde 18 olarak uygulanacak.
■ Sabun, şampuan, deterjan, dezenfektanlar, ıslak mendil (sabun, deterjan veya solüsyon emdirilmiş olsun olmasın), tuvalet kağıdı, kağıt havlu, kağıt mendil ve peçete, diş fırçası ve macunu, diş iplikleri ile bebek bezi, hijyenik ped gibi ürünlerin satışında KDV oranı yüzde 18’den yüzde 8’e indirilecek.
■ Yüzde 8 KDV oranı uygulanan tarım makinelerinin kapsamına sütçülükte kullanılan makine ve cihazlar ile yumurtaları, meyveleri veya diğer tarım ürünlerini ağırlık veya büyüklüklerine göre ayırmaya veya temizlemeye mahsus makine ve cihazlar da dahil edilecek.
■ Karar, 1 Nisan’dan itibaren yürürlüğe girecek.
Otel ve restoran KDV’de eşitlendi
Tüm Restoranlar ve Turizmciler Derneği Başkanı Ramazan Bingöl, daha önce restoranlar için uygulanan KDV indiriminin turizm belgeli işletmeler için de uygulanmasının sevindirici bir karar olduğunu söyledi. Bingöl, “Bizde zaten KDV indirilmişti. Sektör şimdi tamamen eşitlendi. Bu durum gerçekleşecek zamları öteleyecektir. Ama etkisi ne kadar sürer bilinmez. Hammadde fiyatları sürekli yükseliyor. Bu indirimin etkisinin sürmesi için ise hammadde fiyatlarında durulma olması lazım” dedi.
Anadolu Ankara Turizm İşletmecileri Derneği (ATİD) Başkanı Birol Akman ise “Bizim için çok önemli bir durumdu. Maliyet artışları nedeniyle zaten fiyatlar artarken bir de KDV yükü altına giriliyordu” dedi. Akman, şunları kaydetti: “Dışarıdaki restoranlar için yüzde 8 olan KDV’nin otel restoranlarında yüzde 18 olması haksız rekabet yaratıyordu. Yeni düzenleme arzu ettiğimiz, istediğimiz bir durumdu, emeği geçenlere teşekkür ediyoruz. Otel restoranlarında uygulanan KDV oranının, diğer restoranlar gibi yüzde 8’e düşmesi bize avantaj sağlayacak. Artık otel restoranları da daha fazla tercih edilebilecek. KDV indirimi, fiyatlara da yansıyacak.”
Tohum Sanayicileri ve Üreticileri Alt Birliği (TSÜAB) Başkanı Yıldıray Gençer, sertifikalı tohum, fide, fidanda KDV oranının yüzde 1’e indirilmesinin üretim girdi maliyetlerinde düşüş sağlayacağını ve üretimi artıracağını belirterek, “İç pazarın hareketlenmesiyle ihracatın da önü açılacaktır” dedi.
İkinci el otomobilde fiyatlar artacak
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açıkladığı yeni düzenleme ile otomotiv sektöründe araç alım satımı yapanların ödediği KDV oranı yüzde 1’den yüzde 18’e çıkarıldı. Oto alım satımında satıcılara KDV yükü getirecek uygulamanın ikinci el araç satış fiyatlarını yukarı taşıması bekleniyor. İkinci el fiyatlandırma ve veri şirketi Cardata CEO’su Hüsamettin Yalçın, yeni KDV düzenlemesini şöyle değerlendirdi: “Bu gelişme ikinci el fiyatlarını maalesef yukarı çeker. Kurumsal ikinci el işi yapan firmaların maliyetleri artar. Küçük esnafın yaşaması zorlaşır. Olan yine vatandaşa olur. Kurumsal firmalar mecburen fiyat artıracak. Maalesef ikinci el almak daha da zorlaşacak. Bireysel alım satımın önü açılacak. Kurumsallaşma ve istihdamın önü kapanır.”
İkinci el sektörünün çatı kuruluşu olan Motorlu Araç Satıcıları Federasyonu’nun (MASFED) Genel Başkanı Aydın Erkoç da ikinci el otomotiv sektörünün olumsuz yönde etkileneceğini ifade etti. Erkoç, “Otomobil alım satımında KDV oranının yükseltilmesi kayıt dışılığın artmasına sebep olacak” dedi.
Otoshops Genel Müdürü Melih Mutlu ise şu açıklamayı yaptı: “Yeni düzenlemede sadece özel matraha tabi olan araçlara yönelik bir KDV artışı söz konusu. Toplamda piyasaya yüzde 1 ila yüzde 2 civarında ek bir fiyat artışı getirecek. Kurumsallaşma çabasında olan ikinci el sektöründe dönüşümün hızını yavaşlatacak bir uygulama olduğunu söyleyebiliriz.”
Otomerkezi CEO’su Muhammed Ali Karakaş KDV artışının, piyasanın dengesini bozacağını belirterek kararla beraber kayıt dışılığın artacağını söyledi. Yüzde 17 gibi bir artışın herhangi bir sektörde görülmediğini belirten Karakaş: “Bu kanun maddesinin tamamıyla yanlış olduğunu düşünüyoruz. Kararın geri alınması ya da daha düşük bir vergilendirmeye gidilmesini talep ediyoruz” dedi.
Düzenleme konut sektörünü ikiye böldü
Yeni düzenleme sektör sektör temsilcilerini ikiye böldü. Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB) Başkanı M. Erdal Eren, konut alanında yaşanan KDV karmaşasının geride bırakılması ve kısmen vergi indiriminin sağlanmasıyla birlikte konut üretiminde öne çıkan arsa maliyetlerinin KDV üzerinden düşürülmesinin sektör açısından olumlu olduğunu belirtti. Eren, “Konutun ve arsanın ardından kamu projelerinde artık taşınamaz hale gelen maliyetleri düşürecek adımların da atılmasını bekliyoruz” ifadesini kullandı.
İstanbul İnşaatçılar Derneği (İNDER) Başkanı Nazmi Durbakayım da şunları söyledi: “Yeni düzenleme son derece adil bir çözüm oldu. Diğer taraftan yüzde 18 KDV ödenerek alınan arazide geliştirilen projelerde, KDV’si yüzde 1 olan gayrimenkul projeleri yapılabiliyordu. Bu da proje geliştirilmesinde büyük bir engel teşkil ediyordu. KDV oranının yüzde 8’e inmesi ile bu alanda da bir hareketlilik doğacak.”
Coldwell Banker Türkiye Ülke Başkanı Gökhan Taş, “Türkiye’de her sene 1,5 milyon konut satılıyor. Bunun 460 bini sıfır konuttan, bu konutların da ancak yüzde 8-10’u 150 metrekare ve üzerine konutlardan oluşuyor. Ancak yapılan düzenleme ile 150 metrekare altındaki konutlarda yüzde 1 olan KDV teşviki kaldırıldı ve KDV oranı yüzde 8’e çıkarıldı. İnsanlar zaten ev almakta zorlanıyordu. Maliyetler de üreticiyi baskılıyordu. Şimdi bir de üzerine yüzde 8 KDV yükü geldi” dedi.
