GYODER’in Ziraat GYO’nun katkıları ile hazırladığı ‘GYODER Gösterge’ 2022 3. Çeyrek Raporuna göre; 2022 yılı üçüncü çeyrek konut satışları yıllık bazda yaklaşık %16,5 oranında gerileme kaydederek 330 bin 795 adet oldu. Geçtiğimiz çeyrek veri setindeki en yüksek ikinci çeyrek verisine ulaşan konut satışları, üçüncü çeyrekte ise 2016 yılından beri en düşük üçüncü çeyrek verisini yaşadı.
İkinci el konut satışları %68,7 pay aldı
Toplam satış adetlerinden ikinci el konut satışları %68,7 oranında pay alırken birinci el konut satışlarının payı geçtiğimiz çeyrekteki %28,1’den %31,3’e yükseldi. Üçüncü çeyrekte 103 bin 667 adet ilk satış yapılmış olup bir önceki çeyreğe kıyasla %9,1 gerileme kaydedilirken ikinci el satışlarda ise bir önceki çeyreğe göre %22,3 ile daha yüksek bir orandaki azalışla 227 bin 128 adet satış yapıldı.
İpotekli konut satışı 58.284 adet olarak gerçekleşti
Üçüncü çeyrekte gerçekleştirilen ipotekli konut satışı ise 58 bin 284 adet olurken, konut kredisi faiz oranlarındaki artışların devam etmesi ve konut kredisi kullanımına ilişkin yapılan yeni düzenlemelerin de etkisiyle bir önceki çeyreğe kıyasla %25, yıllık bazda %42,8 oranında gerileme kaydedildi.
Konut kredisi faiz oranları arttı
Konut kredisi faiz oranlarının ağırlıklı ortalaması ise geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre 119 baz puan artışla %19,09’a yükseldi. İpotekli satışların toplam satışlar içerisindeki payı da bir önceki çeyrekteki %25,1’den hızlı bir düşüşle %17,6’ya geriledi. Diğer satışlarda gerileme ipotekli satışlara göre daha sınırlı oldu. Diğer satışlar bir önceki çeyreğe kıyasla %10,5, yıllık bazda %14,5 oranında azalışla 272 bin 511 adet olarak gerçekleşti.
Yabancılara yapılan konut satışları; 2022 yılı 3. çeyreği sonu itibariyle ilk 9 aylık periyotta geçen yılın aynı dönemine göre %32,46’lık büyüme ile 49 bin 644 adet seviyesinde gerçekleşti.
Yabancıya satışta Antalya ilk sırada
‘GYODER Gösterge’ 2022 3. Çeyrek Raporuna göre; üçüncü çeyrekte yabancılara yapılan konut satışlarında il bazında ilk sırayı, İstanbul’u geride bırakarak %33,8 pay ile Antalya aldı. İkinci sırada %33,0 pay ile İstanbul yer alırken üçüncü sırada %6,6 pay ile Mersin bulunuyor. Ülke uyruklarına göre en yüksek alım bir önceki çeyrekle benzer şekilde Rusya Federasyonu vatandaşları tarafından gerçekleştirilirken, ülkenin yabancılara satış içerisindeki payı geçtiğimiz çeyrekteki %20,3 oranından %24,0’a yükseldi.
Ukrayna Türkiye’yi tercih eden ilk 10 ülke arasında yer aldı
2022 yılı 3. çeyrekte yabancıların edindiği gayrimenkullerin %27,3’ü ise Vatandaşlık işlemine konu oldu. Yabancıların tüm gayrimenkul çeşitleri bazında Türkiye’de yaptıkları yatırımlar incelendiğinde; 2022 yılı 3. Çeyreği sonunda 2021 yılı aynı döneminden farklı olarak Ukrayna Türkiye’yi tercih eden ilk 10 ülke arasında yer aldı. Rusya Federasyonu, İran ve Irak ise sırasıyla ilk üçü paylaşmaya devam etmektedir.
Yeni konut fiyat endeksinin yıllık değişimi %176,4
Konut fiyatlarında ise artış devam etmekte olup ağustos ayı verilerinde bugüne kadarki en yüksek artış oranları görülmüş; konut fiyat endeksinin yıllık değişimi %184,6, yeni konut fiyat endeksinin yıllık değişimi %176,4 olarak gerçekleşmiştir. Konut üretimindeki yavaşlama, enflasyonist etkiler ile konut talebinde görülen süreklilik konut fiyatlarında belirleyici olmaya devam etmektedir. Bu sonuçlarla konut fiyatları artış trendini devam ettirmiş ve mayıs ayı itibarıyla reel olarak konut fiyatlarının getirisi %58,0’a, yeni konutlarda ise %53,4’e yükselerek veri tarihindeki en yüksek seviyelerine ulaşmıştır.
Ağustos itibarıyla Türkiye genelinde konut birim fiyatları 15.076 TL/m²’ye yükselirken üç büyük ilden İstanbul’da konut birim fiyatları 24.534 TL/m², İzmir’de 17.305 TL/m², Ankara’da 10.781 TL/m² olmuştur.
İlk defa satılan konutlar %13,09 azaldı
2022 yılı 3.Çeyrek verileri bir önceki yılın aynı dönemine göre ilk defa satılan konutlar %13,09 azalarak 103 bin 667 adet oldu. İkinci el konut satışları da %18,02 azalarak 227 bin 128 adet olarak gerçekleşti. 2022 yılı 3.çeyreğinde toplam konut satışları içerisinde ipotekli konut satışlarının payı %17,6 olarak gerçekleşti. 2021 yılı toplamında bu oran %19,7 olarak ölçülmüştü. 2022 3. çeyreğinde toplam 330 bin 795 adet konut satışı gerçekleşti. Bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %16,5 oranında azalış oldu.
2022 yılı Eylül verileri bir önceki yılın aynı dönemine göre ilk defa satılan konutlar %18,2 azalarak 35 bin 954 adet oldu. İkinci el konut satışları da %24,9 azalarak 77 bin 448 adet olarak gerçekleşti. 2022 yılı Eylül verileri bir önceki yılın aynı dönemine göre ipotekli konut satışı %42,98 azalarak 16 bin 970 adet oldu. REIDIN-GYODER Yeni Konut Fiyat Endeksi sonuçlarına göre, 2022 Eylül ayında bir önceki aya göre %3,39, geçen yılın aynı dönemine göre %94,75 ve endeksin başlangıç dönemi olan 2010 yılı Ocak ayına göre ise %308,4 oranında nominal artış gerçekleşmiştir.
Konut Satın Alma Gücü Endeksi %4,8 düştü
Konut Satın Alma Gücü Endeksi Türkiye ortalaması, bir önceki çeyreğe göre %4,8 azalış gösterdi, önceki yılın aynı çeyreğine göre ise %43,1 oranında azalış göstermiş olup 2022 yılı 3. çeyreğinde 52,5 olarak açıklandı. 2022’nin 3. çeyreğinde 86,8 olarak ölçülen Güven Endeksi son bir yılın ortalaması 88,5 açıklanırken, aynı dönemde 163,8 olarak ölçülen Fiyat Beklenti Endeksinde son bir yılın ortalaması 150,6 olarak açıklandı.
Markalı konut projelerinde en fazla peşinat kullanımı tercih edildi
Markalı konut projelerinden konut satın alan tüketiciler, 2022 yılı 3. çeyrekte peşinat, senet ve banka kredisi kullanımı seçeneklerinden en fazla peşinat kullanımını tercih etti. 2022 yılı 3. çeyrek dönemde stok erime hızı %2,8 oranında gerçekleşirken, markalı konut projelerinde gerçekleştirilen satışların %8,71’i yabancı yatırımcılar tarafından gerçekleşti. 2022 yılı 3. Çeyreği sonunda, yabancıların gayrimenkul yatırımlarında en çok tercih ettiği il İstanbul oldu. Yabancıların 2021 ve 2022 yılı tüm gayrimenkul çeşitleri bazında Türkiye’de yaptıkları yatırımları incelediğimizde, 2022 yılı 3. Çeyreği sonunda 2021 yılı aynı dönemine göre toplam taşınmaz adedi bazında %26,8 artış görüldü.
İstanbul’da konut fiyatları ortalama hane halkı harcanabilir gelirin 5,7 katı oldu
İstanbul’da 2022 3.Çeyrek konut satış sayıları ve konut ortalama satış fiyatları dikkate alınarak hesaplanan hacim miktarı 44,3 milyar TL’dir. İlgili çeyrekteki satış işlem hacmi bir önceki çeyreğe göre yaklaşık %17’lik azalış gösterdi. 2021 yılının aynı çeyreğine göre ise yıllık %156’lık artış sağlandı. Konut fiyat hane gelir oranı verilerine göre İstanbul’da konut fiyatları ortalama hane halkı harcanabilir gelirin 5,7 katı oldu. İlgili veriye göre 2022 yılı 3.çeyrek döneminde İstanbul’da 100 m2’lik bir konut için kullanılacak konut kredisinin aylık taksitleri hane halkı harcanabilir gelirinin %63’ü oranında. MINTLAB İstanbul Konut Getiri Endeksi sonuçlarına göre, 2022 Mart ayında bir önceki çeyreğe göre %34,56, geçen yılın aynı dönemine göre %131,61 ve endeksin başlangıç dönemi olan 2017 yılı Ocak ayına göre ise %330,8 oranında nominal artış gerçekleşti.
Toplam tüketici kredileri 964,2 milyar TL oldu
Toplam tüketici kredileri Eylül ayında 964,2 milyar TL seviyesinde seyretti.. 2021 yılı Eylül ayında %38,4 olan konut kredilerinin toplam tüketici kredilerindeki payı Eylül 2022 itibarıyla 1,6 puan azalarak %36,8 olarak gerçekleşti. Toplam krediler yaklaşık 6,8 trilyon TL tutarında seyrederken, bireysel kredilerin toplam krediler içindeki payı %19,2 oldu. Bu oran 2021 Eylül ayında %22,9 seviyesindeydi.
TÜFE’de %59,91 artış gerçekleşti
Tüketici fiyat Endeksi’nde (TÜFE) 2022 yılı Eylül ayında bir önceki aya göre %3,08, bir önceki yılın Aralık ayına göre %52,40, bir önceki yılın aynı ayına göre %83,45 ve on iki aylık ortalamalara göre %59,91 artış gerçekleşti. Konut fiyat artışlarının ve finansal yatırım araçlarının 2022 yılı 3. çeyrek dönemindeki artış ve getiri performansları incelendiğinde, Devlet İç Borç Senetlerinin getirisi %28,04; Bist100 endeksinde ise %30,74 oranında bir getiri oluştu.
Belediyeler tarafından verilen yapı ruhsatları arttı
Belediyeler tarafından verilen yapı ruhsatlarının 2021 yılının 4.ncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine göre bina sayısı %14,0, yüzölçümü %24,1, daire sayısı %16,8 arttı. 2021 yılı toplam konut sayısı henüz açıklanmamakla beraber, 2021 yılı ilk 3 çeyrek sonundaki sayı 40,2 milyonu aştı.
