Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) ABD’nin Türk çeliğine yönelik ilave vergi kararında Türkiye’yi haklı buldu. DTÖ, ABD’nin önlemlerinin DTÖ kurallarıyla tutarsız olduğunu belirterek, önceki başkan Donald Trump’ın çelik ve alüminyum ithalatına yönelik ek gümrük vergilerinin küresel ticaret kurallarını ihlal ettiğine karar verdi. DTÖ Anlaşmazlıkların Çözümü Mekanizması’nın üç kişilik paneli, Türkiye, Çin, Norveç ve İsviçre’nin, Trump’ın çelik ve alüminyum ithalatına yönelik ek gümrük vergisi itirazına yönelik kararını açıkladı. Panel, ABD’nin önlemlerinin DTÖ kurallarıyla tutarsız olduğunu belirterek, Trump’ın çelik ve alüminyum ithalatına yönelik ek gümrük vergilerinin küresel ticaret kurallarını ihlal ettiğine hükmetti.
WASHINGTON’DAN KINAMA
Trump’ın söz konusu ek vergileri gerekçelendirmek için ulusal güvenlik kaygılarını öne sürmesini reddeden panel, bu vergilerin “savaş veya başka bir olağanüstü durum sırasında” uygulanmadığının altını çizdi. Washington yönetimi ise DTÖ’nün söz konusu kararını kınadı. Örgütün üyelerinin ulusal güvenlik kararlarını sorgulama yetkisine sahip olmadığını iddia eden Washington yönetimi, Trump’ın gümrük vergilerini yürürlükte tutmayı planladığını kaydetti.
ABD Ticaret Temsilciliği Ofisi’nden Adam Hodge, yazılı açıklamasında, DTÖ’nün anlaşmazlıkların çözümü mekanizmasında temelden reform yapmasını gerektiğini ifade ederek “ABD, ulusal güvenliği konusunda karar vermeyi DTÖ panellerine bırakmayacak. DTÖ’nün, bir üye ülkenin güvenlik tehditlerine verdiği yanıtla ilgili sonradan fikir yürütme yetkisi yoktur” ifadelerini kullandı.
SONUÇ ÇIKMAMIŞTI
Söz konusu uygulamaya ilişkin Türkiye, ABD’ye gerekli istişarelerde bulunma talebini iletmiş ancak olumlu sonuç alamamıştı. Türkiye, söz konusu kararın Dünya Ticaret Örgütü kurallarına aykırı olduğunu belirterek, ABD’yi DTÖ’ye şikayet etmişti. Türkiye’nin yanında Çin, Norveç, Hindistan, Rusya ve İsviçre de söz konusu kararı DTÖ’ye taşımıştı. Türkiye, Çin, Norveç ve İsviçre’yi haklı bulan DTÖ; Hindistan ve Rusya’nın itirazlarına yönelik kararını ise henüz vermedi. ABD’nin DTÖ’nün kararına itiraz etme hakkı bulunuyor. Ancak otoriteler bu itirazın bir etkisinin olmayacağı belirtiliyor.
NE OLMUŞTU
ABD’li rahip Brunson’un tutuklanmasıyla başlayan gerilim ABD tarafından Türkiye’ye uygulanan yaptırımlarla devam et-mişti. Ağustos 2018’de Türkiye’den ithal edilen çelik ve alüminyum için gümrük vergilerini iki katına çıkardığını duyuran Trump, Twitter’dan yaptığı açıklamada, “Alüminyumda bu oran artık yüzde 20, çelikte de yüzde 50 olacak. Türkiye ile ilişki-lerimiz bu dönemde iyi değil” ifadelerini kullanmıştı. ABD’nin, Türkiye menşeli çelik ürünleri için uyguladığı gümrük vergi-sini iki katına çıkarmasının ardından Türkiye de bazı ABD menşeli ürünlerin ithalatında uyguladığı ek mali yükümlülük oranlarını aynı oranda yükseltmişti. ABD, Mayıs 2019’da ise Türkiye’den ithal edilen çelik ürünlerinde uyguladığı ilave vergileri yüzde 50’den yüzde 25’e düşürmüştü.
