Şebnem TURHAN
TL ticari kredilerde makroihtiyati önlemlerle yapılan sıkılaştırmalar sonrasında KMH ve ticari kredi kartları hariç ortalama faizler geçen hafta itibariyle yüzde 28,01 ile 24 Mayıs 2019’dan sonraki en yüksek seviyesine çıktı. Kredi faizleri ticari kredilerde son yılların en yüksek seviyesine çıkarken tüketici kredi faizleri geçen hafta biraz gerilese de yüzde 30’un üzerinde kalmaya devam etti. Yıllıklandırılmış 13 haftalık artış ticari krediler için yaklaşık yüzde 45, tüketici kredileri için yüzde 65, toplam krediler için yüzde 50 civarında. Ticari kredi talebi hız keserken tüketici kredilerine talep ivmeleniyor.
Merkez Bankası verilerine göre bankaların TL bazlı ticari kredilere uyguladığı faiz oranı 24 Haziran haftasında bir önceki haftaya göre 26 baz puan artışla yüzde 27,35’e yükseldi. Ticari kredili mevduat hesabı ve ticari kredi kartları hariç TL ticari kredi faizleri ise 15 baz puan yükselişle yüzde 28,01’e çıktı. TL bazlı bazlı konut kredi faizleri 6 baz puan azalışla yüzde 18,24’e, taşıt kredi faizleri 97 baz puan azalışla yüzde 24,72’e ve ihtiyaç kredi faizleri 116 baz puan azalışla yüzde 30,66’ya geriledi. Dolar bazlı ticari kredilerin faiz oranı aynı haftada 95 baz puan azalışla yüzde 6,59’a, Euro bazlı ticari kredilerin faiz oranı 12 baz puan azalışla yüzde 5,09’a düştü.
Makroihtiyati önlemlerle sıkılaştırma
Haziranın ikinci haftasında TL’deki değer kaybının hız kazanmaya başlamasıyla başta Hazine ve Maliye Bakanlığı olmak üzere Merkez Bankası ile BDDK yeni adımlar attı. Ekonomi yönetimi finansal istikrar sağlanması için TL varlıkları özendirme ve yabancı para varlıklara TL cinsi ilave karşılık ayrılmasıyla caydırmayı amaçlayan hamleler yaptı. Ticari kredilerdeki zorunlu karşılık oranı iki katına yükseltilerek tüm kredilerde BSMV artırılarak tüketici kredilerinin vadeleri azaltıldı. Geçen hafta da TL kredi kullanımı için işletmelerin döviz varlığına sınırlama getirildi. BDDK’nın cuma günü gelen kararı sonrası geçen haftanın ilk günü bankalar ticari kredi kullandırmaya geçici olarak ara vermişti. Bankacılık kaynakları zaten yüzde 50 seviyelerine gelen rotatif ticari kredi faizlerinin de yükseleceğini dile getirdi.
İşte tüm bu hamleler piyasada sıkılaştırma yaratırken kredi ve mevduat faizleri de yönünü yukarı çevirdi. İlk hafta tüketici kredi faizleri de ticari kredi faizlerine eşlik ederek artarken geçen hafta hafif bir gerileme yaşandı. Yine de tüketici kredi faizleri de ortalama yüzde 27,11, ihtiyaç kredisi faizi de yüzde 30’lu seviyelerde kalmaya devam etti.
KKM artışında yavaşlama var
Atılan adımları kredi faizlerini yukarıya çekerken Merkez Bankası’nın da geçen hafta perşembe günü gelen adımı bankaların yabancı para mevduatını azaltmaya teşvik edici nitelikte. Merkez Bankası, bankaların zorunlu karşılık ve ihbarlı döviz mevduat hesaplarına uyguladığı yüzde 1,5 komisyon oranını yüzde 5’e yükseltti. Bu durum bankaların maliyetini artırırken finans uzmanları bankacılık sektörünün müşterilerini kur korumalı TL mevduata yönlendirme ısrarlarının artacağı yorumunu yaptı. BDDK verilerine göre KKM hacmi de 1 trilyon 18 milyar 197 milyon liraya yükseldi. Ancak artış hızı oldukça yavaşladı KKM’nin. Şubat ve nisan başında tüzellerin katılımıyla haftalık artışları çift haneyi bulan KKM geçen hafta yüzde 2,63’lük artış gösterdi.
