Yasemin SALİH

Boğaziçi Üniversitesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü öğrencisi Elif Akyüz ile İTÜ Elektrik Mühendisliği’nden son anda ayrılıp Mimar Sinan Üniversitesi Fotoğrafçılık Bölümü öğrencisi olan Alper Akyüz, Kaçkarlar’da bir fotoğraf gezisinde tanıştı. Moleküler biyoloğun hayatı fotoğraf stüdyosunda, fotoğrafçının hayatı da genetik laboratuvarında geçmeye başladı. Evlendiklerinde Elif 23, Alper de 28 yaşındaydı. Elif Akyüz doktorasını tamamladı, bir süre özel sektörde çalıştı ancak sonra hayallerindeki gibi kendi laboratuvarını kurdu.

İkisinin de dikkatini çeken bir şey vardı: Türkiye’de diyagnostik ürünlerinin tamamı dışarıdan geliyordu. Elif işin genetik tarafını üstlendi, Alper de İTÜ’deki eğitiminin verdiği tasarımcılık, mühendislik altyapısıyla cihaz tasarımı için denemelere başladı.
İlk ihracat Hepatit B test kiti

Diyagnostik; bir hastalığın teşhisi için gerekli tanı, test sürecinin tamamı diye tanımlanıyor. Elif ve Alper Akyüz’ün Kadıköy’de 100 metrekarelik laboratuvarda kurduğu Anatolia Geneworks, bir yıllık çalışma sonrasında ilk ürünü olan Hepatit B testi için fatura kestiğinde iki ortak çok mutluydu. Türkiye’de boş bir alanı görmüşlerdi ve emekleri umut vaat ediyordu. Dr. Elif Akyüz, “İlk ürünümüz Hepatit B test kiti oldu. İlk ihraç ettiğimiz ürün de buydu. Geliştirmek altı ay sürdü. Ardından HIV virüsü test kiti geldi. Daha sonra organ nakli hastalarında en sık rastlanan enfeksiyon olan Sitomegalovirüs (CMV) enfeksiyonunu tespit eden test kiti geliştirdik. Bu ürünlerimiz AB ülkelerinde satışa uygun gerekli IVD-CE sertifikasyonuyla çıktı. Devlet ihalelerine de girdik, Özel sektörle de çalıştık. Global şirketlerle rekabet ettik. Bugün 350’nin üzerinde ürünümüz var. İşler bir anda büyüdü” diye anlattı sonraki süreci.

Pandemide 20 kat büyüdü

Bugün Sultanbeyli’de 15 bin metrekarelik bir tesiste üretim yapan Anatolia’nın Ar-Ge merkezi ise Tuzla Serbest Bölge’de, 3 bin metrekarelik alana kurulu. Alper Akyüz, şirketin kırılım noktasının 2016 yılı olduğuna dikkat çekerken, “Çünkü robotik üretim ve çoklu test kitlerine bu tarihte odaklandık” diye açıkladı. İhracat attıkça yurtdışı planları güçlenen Akyüz çifti, 2017’de pazarlara daha yakın olmak için İtalya ve Pakistan’da şirket kurduklarını belirtti.

Anatolia Geneworks, Ekim 2021’de halka açıldı. Akyüz çiftiyle şirketin yolculuğunu konuşurken Alper Akyüz, “2016’da dikkat çektik. Sonrasında her yıl 5 kat büyüdük. 2020’de de 5 kat büyüme öngörmüştük ama pandemi nedeniyle 5 katı diğer ürünlerimizden olmak üzere toplamda 20 kat büyüme yakaladık.” dedi. COVID-19 testleri şirketin bu sıçramasında aslan payını aldı.

Robotik cihazlar Türkiye’de ilk

Test kitlerinde uluslararası ruhsatları alarak kendini kanıtlayan şirketin Ar-Ge yatırımlarının odağında laboratuvar robotları var. Alper Akyüz, robotların laboratuvarda teknisyenin yükünü azalttığını belirterek, şu bilgileri verdi: “Bu çalışma üç yıl sürdü. Numune alındıktan sonraki aşamayı robotlar yürütüyor. Hata olunca alarm vererek uyarıyorlar. İki ayrı seri olarak ürettiğimiz bu robotlarımızın bir serisine Magnesia, diğer bir serisine de Unio adını verdik. Bütün sistem bir arada kullanılıyor. Dünyada da az sayıda şirket üretiyor. 12 bin ila 60 bin dolar arasında fiyatı var. Önce Türkiye’de satmaya başladık. Şu anda Avrupa’ya satıyoruz. Üretim serbest bölgede yapılıyor. Yüksek teknolojili ihracat sınıfında. KOSGEB ve TÜBİTAK teşvikleri kullandık.”

Dünyada ilk 10’a girmek istiyoruz

Akyüz çiftinin kapısı son zamanlarda ortaklık ve satın alma teklifl eriyle sık sık çalınıyormuş. Ancak, akıllarındaki hedefe varmadan içeriye başkalarını sokmaya niyetleri yok. Alper Akyüz, “Zaten halka arz olduk. Tam tersine halka arzdan gelen gelirlerin belirli bir kısmıyla yeni satın almalar yapmak istiyoruz. Yurtdışında da takip ettiğimiz fırsatlar var. Robotikte ürün gamını genişletmek istiyoruz.” Şirket genetik tarafta da kanser taramalarına yönelik çalışmalar yürütüyor. Alper Akyüz’ün verdiği bilgilere göre dünyada diyagnostik ürün pazarı 2020’de 2,6 kat büyüdü. Sektörün hacmi 19 milyar dolar oldu. Türkiye pazarın binde 7’sini oluşturuyor. Akyüz çifti şirketin rotasını şöyle çizmiş: “2021 ocak-eylül ciromuz 279 milyon TL. 20 yıl için kendimize hedef koyduk. Dünyada ilk 10’da yer almak istiyoruz. Bu da bugünkü büyüklüğü 10-15’e katlamak anlamına geliyor.”