Yasemin SALİH
İngiltere merkezli işe alım şirketi Michael Page International’in global gündemi, Türkiye’dekinden çok farklı değil. Şirketin çatı kuruluşu Page Group’un Türkiye Genel Müdürü Fatih Cömert, büyük istifa ve enflasyonun işe alım piyasasına damga vurduğunu belirtirken, “Türkiye’de enfl asyon daha fazla etkili. Yetenek piyasası ilk çeyrekte rekor kırdı. Şimdi gündem ara zamlar. Türkiye yıl ortasında fiyat güncellemesini gündemine aldı” yorumunu yaptı.
Page Group’un en büyük markası olarak Michael Page’in pandemi döneminde üç aylık dönemlerde ücret araştırmalarına imza attığını söyleyen Fatih Cömert, 2022’nin ilk yarısını kapsayan araştırmanın sonuçlarını DÜNYA’ya değerlendirdi. “Pandemide işin en önemli kısmı yetenekleri bulmak, ikinci konu da o yetenekleri elde tutmak oldu” diyen Cömert, yeni dönemle ilgili başlıkları aktardı.
Yüzde 20, yılı tek zamla bitirecek
Yılbaşında şirketlerin büyük bölümü yüzde 38-39 oranında ücret artışı yaptı. Sıkıntı yaşayan otomotiv ve turizmde artışlar düşük kaldı. 2022’nin ilk yarısını geride bırakırken yüksek enfl asyon nedeniyle şirketlerin yüzde 80’i ara zam yapacaklarını belirtti. Bu şirketlerin çoğu asgari ücrete yapılacak zam oranını bekliyordu. Şu anda bütün şirketler yoğun çalışıyor. Sadece şirketlerin yüzde 20’si, yılı tek zamla bitireceğini ifade etti. Sene içinde ücret zammı yapacağını söyleyen firmaların yüzde 20’si de her dört çeyrekte güncelleme planladıklarını söyledi.
Şirketler ara zam oranlarıyla ilgili çalışmalar yaparken TÜİK’in açıkladığı enfl asyon verilerini baz alıyorlar. Bazıları İTO’nun enfl asyon oranını da dikkate alırken, kurdaki gelişmeleri de yakından takip ederek çalışmaya dahil edenler var. Buradan bakıldığında şirketlerin çoğu yüzde 30 ila 45 arasında ara zam yapacaklar. Bazı şirketler yüzde 60’lara çıkacak ama çok değil. Birçok şirket de büyük, bilinen holdinglerin nasıl davranacağını takip ediyor, onları referans alıyor.
Ara zamda ihracat ayrıştırıcı Ara zam çalışmalarında sektör değil şirketlerin ihracat yapıp yapmadıkları ayrıştırıcı oldu. Yani şirketin kurlar karşısındaki gücü belirleyici burada. Maliyet artışı da bazı sektörlerde etkili oldu. Hızlı tüketim, ilaç gibi sektörlerde filo, akaryakıt gibi giderler sahada çok etkili oldu. Otomotiv ve turizm de olumsuz etkilenen ve bunu ücret artışına yansıtan sektörler.
Dijital roller daha değerlendi
Bu dönemde ücreti en çok artanlar dijital rollerde olan yeteneklerdi. Onlar daha yüksek zam alıyorlar çünkü yurtdışındaki şirketlerde çalışma şansları arttı. Esnek çalışma ile kur cinsinden maaşlı bir iş bulmaları kolaylaştı. E-ticaret, teknoloji tabanlı rolleri olanlar revaçta. Bir de insan kaynakları uzmanlarına yatırım yapılıyor. İnsan kaynaklarının şirketlerdeki gücü ve yaptırımı arttı. Buna karşılık sahada çalışmak zorunda olan rollerde düşüş var.
Deneyimli çalışan yurtdışına yöneldi, yeni mezunların ücreti arttı
Deneyimli yeteneklerin yurtdışına çıkışları artınca şirketlerin yeni mezunlara yatırım eğilimi arttı. Bu da başlangıç ücretlerini değiştirdi. Özellikle İstanbul’da olan kitlenin giderleriyle birlikte ücret beklentileri de arttı. Türkiye’nin öne çıkan 10 üniversitesinde eğitim alan gençleri avlamak önemli oldu. Ancak bu gençler sadece aylık baz maaşa bakmıyor. Özellikle mühendislere talep yüksek. Bu gençler 1,5 yılda bir gelişimini görmek istiyor. Pozisyonu, maaşı değişmeli. İşin içeriği değişmeli. Yoksa yeni arayışa giriyorlar. En çok sirkülasyon kıdemsizlerden kıdeme geçildiği dönemde yaşanıyor. Pandemiyle birlikte sirkülasyon süresi 1,5 yıla geriledi.
Makam aracı yerine para veriliyor
Pandemide yan haklar da değişti. Özellikle makam aracı ve şoför gibi haklarda değişim var. Araç verenler markayı birkaç alt segmente indirerek bu hakkı sürdürdü. Kiralama maliyetleri yükseldi. Filosu olanlar da yakıt tasarrufuna gidiyor. Bazı şirketler araç hakkının yerine belli bir bütçe sundular. Bu parayla ister yakıt, araç halledersin; istersen metroya biner farklı ihtiyaçların için kullanırsın seçeneğini sundular.
