Moda ve tekstil sektöründe verilen taahhütler, uluslararası markaların sürdürülebilirlik raporlarının ve geleceğe dönük söylemlerinin, sektöre ilişkin mevcut tabloya yansımadığı görülüyor. Moda ve tekstil sektörüne ilişkin sürdürülebilir çalışmalar yürüten ve kâr amacı gütmeyen bir kuruluş olan Textile Exchange’in yayınlanan son raporuna göre, küresel tekstil endüstrisi her zamankinden daha fazla üretim yapıyor. Ancak bu artış, geleneksel üretim anlayışı ve materyaller yerine çevresel etkisi daha az olan alternatiflere geçişi hızlandırmıyor.
‘HEDEFLER TUTMAZ’
Analize göre, küresel elyaf üretimi pandemi nedeniyle 2020’de az da olsa azaldı ancak 2021’de tüm zamanların en yüksek seviyesi olan 113 milyon tona ulaştı. 2030 yılına kadarsa bu artışın149 milyon tona kadar çıkması bekleniyor. Sentetik elyaflar, küresel elyaf üretiminin yüzde 64’ünü oluşturuyor. Tüm bu veriler ve raporun sonuçları, tekstil sektörünün elyaf kullanımını azaltmadan küresel ısınmada 1.5 derece olan sınır hedefe ulaşılamayacağını gösteriyor. Sektör temsilcileri, fosil yakıtlara dayalı üretimin ve malzemelerin, çevreye duyarlı alternatiflerle hızla değiştirilmesi gerektiğini savunuyor.
YÜZDE 1’DEN AZ
Halen masada olan taahhütler ve özellikle genç kuşağın sürdürülebilir ürünlere artan talebi düşünüldüğünde, mevcut durum sektör için en iyi haberlerden biri değil. Hacimler büyürken, rapora göre daha düşük çevresel etkiye sahip elyafların oranı büyük ölçüde aynı kalıyor. Uzmanlar tablonun karanlık olmasa da beklentilerin gerisinde olduğunu vurguluyor.
Polyester elyaf üretimi 2020’de 57 milyon ton olurken, 2021’de 61 milyon tona yükseldi. Geçtiğimiz yıl küresel elyaf üretiminde yüzde 54’le polyester en çok üretilen elyaf oldu. Geridönüştürülmüş polyester elyafların payı ise 2020’de yüzde 14.7’den 2021’de sadece yüzde 14.8’e yükseldi. Geridönüştürülmüş elyaflar 2020 yılında tüm hammaddelerin yüzde 8.4’ünü oluştururken, bu oran 2021’de yüzde 8.9 oldu. Geri dönüştürülmüş tekstil atıklarından yapılan elyaflar, küresel pazarın yüzde 1’inden daha azına karşılık geliyor.
GERİ DÖNÜŞÜM ÇAĞRISI
Elyaf söz konusu olduğunda aslında hem doğal hem de sentetik elyaflar tekstil sektörünün olmazsa olmazı olarak karşımıza çıkıyor. Textile Exchange’e göre ise bu ürünlere alternatif olarak geri dönüştürülebilir ve çevre sorumluluğu çok daha yüksek ürünlerin benimsenmesi gerekiyor. Bir an önce alternatif ürünlerin devreye alınma nedenleri arasında: pamuk üretiminde harcanan su miktarı, yeşil enerjinin yerine fosil yakıtların kullanımı, tercih edilen kimyasal ürünlerin çevreye olan zararları, başarısız bir atık yönetimi gibi sürdürülebilirliğe ilişkin hassasiyetler yer alıyor.
