Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı’nın (TEPAV) çalışmasına göre perakende güveni yılı negatifte tamamladı.
Perakende Güven Endeksi (TEPE) değerleri aylar itibarıyla incelendiğinde, endeks değerlerinin 2021 yılı Nisan, Haziran, Eylül, Ekim ve Kasım ayları dışında 2020 yılının aynı dönemlerine göre daha düşük olduğu izlendi.
TEPAV’ın çalışmasının ayrıntıları şu şekilde:
“2021 yılı genelinde değerlendirildiğinde, TEPE’nin COVID-19 salgın sürecinin kontrolüne yönelik ülke genelinde alınan sosyal hareketliliği kısıtlayıcı önlemler neticesinde, ilk çeyrekte -17,1 puana, ikinci çeyrekte ise -18,9 puana kadar gerilediği, ancak, aşılama çalışmalarının hız kazanması ve kademeli normalleşme sürecinin başlamasıyla üçüncü ve dördüncü çeyrekte kısmi bir toparlanma eğilimi göstererek, sırasıyla -14,1 ve -10,4 puan değerlerini aldığı görülmektedir.
Perakende güveni yılı negatifte tamamladı. TEPE değerleri aylar itibarıyla incelendiğinde, endeks değerlerinin 2021 yılı Nisan, Haziran, Eylül, Ekim ve Kasım ayları dışında 2020 yılının aynı dönemlerine göre daha düşük olduğu izlenmektedir. TEPE’nin 2020 yılı ortalaması -16,0 puan iken, 2021 yılı ortalaması -15,1 puandır. Bir önceki yıla kıyasla görülen iyileşmenin, 2020 yılında COVID-19 nedeniyle yaşanan sert düşüşler sonrası görülen kısmi toparlanma olduğu düşünülmektedir. Ancak devam eden COVID-19 salgın süreci ve son çeyrekte finansal piyasalarda yaşanan hareketliliğin olası bir toparlanmayı sınırlandırdığı değerlendirilmektedir.
2021 yılında perakendecinin satış beklentisi 2020 yılına göre azaldı. Önümüzdeki 3 aya ilişkin satış beklenti değerlerine 2021 ve 2020 yılları itibarıyla bakıldığında, beklentilerin 2021 yılı Şubat, Mart, Nisan ve Temmuz aylarında 2020’nin aynı dönemlerine göre daha yüksek değerler aldığı görülmektedir. Diğer taraftan, önümüzdeki 3 aya ilişkin satış beklentilerinin 2020 yılı ortalaması 9,1 puan iken 2021 yılı ortalaması -14,6 puan değerini almıştır. Çeyreklik dönemlerde incelendiğinde ise, 2021 yılının dördüncü çeyreğinde 2020 değerinin 25,2 puan altında olduğu görülmektedir. Perakende sektörü için 2021 yılı, beklentilerin genel olarak 2020 yılına göre daha düşük seyrettiği bir yıl olmuştur.
2021 yılında perakendecilerin iş hacimleri 2020 yılına göre arttı. İşlerin geçen yılın aynı dönemine göre durumuna 2021 ve 2020 yılları itibarıyla bakıldığında, 2021 yılı değerleri Ocak, Şubat, Mart, Temmuz ve Ağustos aylarında 2020’den düşük değer almış; 2020 yılı ortalaması -43,3 puan iken, 2021 yılı ortalaması -35,9 puan olmuştur. Diğer bir ifadeyle, 2021 yılının iş hacmine yönelik değerlendirmeler 2020 yılından daha olumludur. Çeyreklik dönemler bazında geçen yıla göre işlerin durumu incelendiğinde, ilk çeyrekte 2021 yılı değeri 2020 yılı değerinin 3,1 puan altındadır.
Perakende güveni en çok “tekstil, hazır giyim ve ayakkabı” sektöründe azaldı. Perakende güvenine alt sektörler itibarıyla bakıldığında, Aralık 2021’de, geçen yılın aynı dönemine göre “elektrikli ev aletleri, radyo ve televizyonlar”, “mobilya, aydınlatma ekipmanı ve ev içi kullanım ürünleri”, “yiyecek, içecek ve tütün ürünleri”, “motorlu taşıtlar” ve “birden fazla türde ürün satan bakkal, market ve büyük mağazalar” sektörlerindeki değişim ortalamanın üzerinde gerçekleşirken, diğer (akaryakıt istasyonu, eczane, parfümeri, nalbur, züccaciye, kırtasiye, vb.)” ve “tekstil, hazır giyim ve ayakkabı” sektörleri ortalamanın altında değer almıştır.
Perakende güveni en çok Doğu Karadeniz Bölgesi’nde azaldı. Perakende güvenine bölgeler itibarıyla bakıldığında, Aralık 2021’de, geçen yılın aynı dönemine göre sadece Ortadoğu Anadolu bölgesinde artış gerçekleşirken, diğer bölgelerin tamamında azalmıştır. En fazla azalış -25,7 puan ile Doğu Karadeniz Bölgesi’nde yaşanmıştır. İstanbul, Ege, Akdeniz, Batı Marmara ve Güneydoğu Anadolu bölgeleri de perakende güvenindeki 10 puan üzerinde artışlarla dikkat çekmektedir.”
