Mehmet KAYA
Merkez Bankası, 2022 yılının ilk enflasyon raporunda, OECD metodolojisine göre ihracatın ithal girdiye bağımlılığına yönelik bir çalışma yaptı. Başkan Şahap Kavcıoğlu, raporun tanıtım konuşmasında çalışmaya atıf yaparak, ihracatın ithal girdiye zannedildiği gibi çok yüksek oranlarda olmadığını vurguladı. Enflasyon raporunda kutu olarak yer alan çalışmanın, ihracatçı imalat sanayii firmalarının “girdiyi kimden aldıkları” verisine göre hazırlandığı, yerli firmadan alınsa dahi girdinin ithal olup-olmadığına bakılmadığı gözlendi.
Rapor, 2019’da yine Merkez Bankası bünyesinde yapılan çalışmaya da atıfta bulunuyor. 2019’da, Yusuf Emre Akgündüz ve Salih Fendoğlu tarafından temel olarak ihracatçıların kur değişimine duyarlılığını inceleyen çalışmada, ihracatçı firmaların kendileri tarafından yapılan girdi ithalatının oranı yüzde 24 olarak belirlendi. İthalatçıların, Türkiye’de yerleşik bir tedarikçiden alımlarındaki ithalat oranı da dikkate alındığında ise oranın yüzde 45’e yükseldiği ölçüldü. Üçüncü kademeden bir tedarikçi dikkate alındığında ise her bir kademedeki firmaların aynı zamanda ithalatçı olduğu belirlendi.
Enflasyon raporuna konulan çalışmada ise ikinci ve üçüncü kademe tedarikçiler dikkate alınmadan, ihracatçı firmaların toplamda ve sektörlere göre girdi ithalatı belirlendi. 2009- 2020 arası verilerle yapılan çalışmada, ihracatçı firmaların üretimlerinde ithal girdiye bağımlılığı yüzde 28,5 olarak ölçüldü. Sadece 2020 yılı için de yüzde 28,63 olarak belirlendi.
Çalışmada, ikinci kademe ve üçüncü kademe tedarikçiler dikkate alınmadığında, ithal girdi bağımlılığı düşük görünse de bir önceki çalışmanın aynı yöndeki belirlemesine göre yüksek belirlenmesi dikkat çekti. Merkez Bankası çalışmasında, sektörlere göre ayrıma da yer verildi. Buna göre, ihracatçı imalat sanayiinde en yüksek ithal girdi bağımlılığı olan sektör yüzde 50’nin üzerindeki oranla tütün ürünleri oldu. Bu sektörü yüzde 40’ın üzerinde ithalat yapan ve birbirine yakın oranda görülen eczacılık ve eczacılığa ilişkin malzemeler; ana metal sanayii; bilgisayarlar, elektronik, optik ürünler ile motorlu kara taşıtı sektörleri izledi
