Taşımacılık sektörü, küresel resesyon nedeniyle düşüş eğiliminde olan navlun fiyatlarındaki gerilemenin önümüzdeki dönemde de devam edeceğini tahmin ediyor. Uluslararası Taşımacılık ve Lojistik Hizmet Üretenleri Derneği (UTİKAD) Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Barış Dillioğlu, 2021 yılında zirve yapan navlun fiyatlarında 2022 yılının başından itibaren kademeli bir düşüş gözlemlendiğini söyledi.

Eylül 2022 itibarıyla Çin-Batı Amerika navlunlarının 4 bin 300 dolar seviyesinde seyrettiğini ve bunun bu 2022 Ocak ayından beri yüzde 72’lik bir düşüş anlamına geldiğini anlatan Dillioğlu, Asya -Avrupa navlun fiyatlarının da yüzde 40 düşerek 7 bin 800 dolar seviyesine geldiğini bildirdi. Derneğin Başkan Yardımcılarından Bilgehan Engin de Şangay konteyner navlun endeksinin, Nisan 2021’den bu yana ilk kez 3 bin puanın altına düştüğüne işaret ederek, “Bu nedenle ekim ayında birçok konteyner operatörü Çin’den batı sahillerine daha az kapasite ile hizmet verdi. Ekonomik belirsizlik, 2022’nin geri kalanı için hacim beklentilerini azaltmaya başladı” dedi.

Uzmanlar, pandemi döneminde yaşanan darboğazlardan sonra, 2023 ve 2024 gibi erken bir tarihte deniz yolu ile taşımacılıkta çok büyük bir arz fazlası bekliyor. Rusya-Ukrayna savaşı ve enerji krizinin tetiklediği yüksek enflasyonun yol açtığı potansiyel bir küresel resesyon zemininin navlun fiyatlarını aşağı çektiği belirtiliyor. Tüketim ürünlerine Kovid-19 sonrası talep artışının yavaşlaması, yüksek enerji maliyetleri, perakendeciler ve üreticilerin de mallarını normalden daha erken tedarik etmesi bu düşüşe katkıda bulunuyor.

Salgın sürecinde karantina, limanların kapatılması gibi gerekçelerle yaşanan yığılmalar nedeniyle navlun fiyatlarının Asya-Amerika ve Asya-Avrupa rotalarında 20 bin dolarları bulduğuna dikkati çeken UTİKAD Başkan Yardımcısı Dillioğlu, şunları kaydetti: “Bu durumun 2 sonucu oldu. Walmart gibi bazı dev firmalar tedarik zincirlerini güvence altına almak amacıyla kendi lojistik ağlarını kurdular ve bu lojistik ağları işletmeye devam ediyor. Bir diğer sonuç ise armatörlerin yeni gemi edinme yarışına girmesi oldu. Üretilen ve üretilmekte olan birçok taşıma gemisi arz-talep dengesini değiştiriyor ve değiştirmeye devam edecek.”

Enflasyon ve durgunluk

Dillioğlu, dünyada ciddi bir ekonomik krizin yaşandığını ifade ederek, en büyük pazarlar olan Kuzey Amerika ve Avrupa’nın ciddi enflasyon ve ekonomik durgunlukla boğuştuklarının altını çizdi. Dillioğlu, şu ifadeleri kullandı:

“Rusya savaşı ve enerji krizi özellikle Avrupa halklarını tedirgin ederek harcamaların kısılmasına neden oluyor. Uzun yıllardır büyüme ve artan ekonomik değerlere alışkın olan dünya ekonomisi durgunluk ve küçülme gibi kavramlar ile tanışıyor, henüz tanışmayanlar da gelen fırtınayı hissediyor. Global ekonomik durum, siyasi krizler, savaşlar ve kısıtlamalar geleceğin öngörülmesini zorlaştırsa da navlun fiyatlarının kısa-orta vadede artması beklenmiyor.”

Navlun endeksinde sert düşüş

Derneğin Başkan Yardımcılarından Bilgehan Engin de spot navlun fiyatlarındaki düşüşün ana nedeninin zayıf kargo talebi olduğunu bildirerek, şu değerlendirmede bulundu:

“2021’deki geçici toparlanmayı, riskler gerçekleşmeye başladıkça, 2022’de giderek daha da karamsar gelişmeler izledi. Küresel üretim, Çin ve Rusya’daki gerilemeler nedeniyle bu yılın ikinci çeyreğinde daralırken, ABD tüketici harcamaları beklentilerin altında kaldı. Pandemi tarafından zaten zayıflamış bir dünya ekonomisini birkaç şok vurdu. Enflasyon, özellikle Amerika Birleşik Devletleri ve büyük Avrupa ekonomilerinde daha sıkı finansal koşulları tetikliyor. Mal talebi, küresel büyüme ve ticarette önemli bir yavaşlamaya yol açacak şekilde normalleşiyor. Çinli üreticiler, pandemi şoklarından güçlü bir toparlanmanın ardından gelişmiş ekonomilerde tüketim mallarına olan talebin azaldığını görmeye başladı. Tüccarlar, özellikle gelişmiş ekonomilerde düşen taleple boğuşmak zorunda kalabilirler. Düşen perakende talebi, okyanus spot navlun oranlarını aşağı çekti ve düşürmeye de devam ediyor. ABD dağıtım sistemi stoklarla dolu. Alışveriş alışkanlıkları pandemi öncesi normlara döndükçe, enflasyon satın alma gücünü düşürdükçe ve ev satışları durdukça tüketim mallarına olan talep de düşüyor. Benzer eğilim Avrupa, Kuzey Amerika ve Asya’nın bazı bölgelerinde de görülüyor.”

Yeni oyuncular pazarda

Dernek Yönetim Kurulu Üyesi ve Denizyolu Çalışma Grubu Başkanı Cihan Özkal da, “Yüksek yakıt masraflarının devam etmesi Kovid-19 öncesi seviyelere dönüşü engellediğini de görmekteyiz. Ayrıca karbon emisyonunu azaltacak yeni nesil deniz yolu konteyner gemi yatırımı maliyetlerinin de yüksek seviyelerde oluşmasına neden olduğunu değerlendiriyoruz” diye konuştu.

Asya’dan Avrupa’ya gönderilen bir konteynerin maliyeti % 60 geriledi

● Navlun piyasasındaki taşımacılık ücretlerinin göstergesi olarak bilinen ve küresel ekonominin öncü göstergelerinden olan Baltık Kuru Yük Endeksi (Baltic Dry Index-BDI), yılbaşında 2 bin 200 puan seviyelerinde bulunurken, 24 Kasım itibarıyla bin 242 puan seviyesinde seyretti.

● Küresel ticaretin 12 önemli deniz yolu şeridindeki konteyner navlun oranlarını ölçen Freightos Baltık Küresel Konteyner Endeksi’nin değeri ise (40 inç HC konteyner maliyeti) bu yılın başında 9 bin 293 dolar seviyesindeyken, 24 Kasım itibarıyla 3 bin doların altına indi.

● Endekse göre, Çin’den ABD’nin batı kıyıları bölgesine konteyner maliyeti, Ocak 2022’ye göre yüzde 75’ten fazla düşerek 2 bin 100 doların altına indi. Asya’dan Avrupa’ya gönderilen bir konteynerin maliyeti de yüzde 60’tan fazla gerileyerek 4 bin 300 dolar seviyesine indi

● Drewry tarafından hazırlanan Dünya Konteyner Endeksi de 39 haftadır art arda düşüşünü sürdürüyor.

Endeks bu hafta yüzde 7 düşerken, 24 Kasım’da 40’lık konteynerin spot navlun fiyatlaması 2 bin 404 dolar olarak belirlendi.

● Bu rakam Eylül 2021’de görülen 10 bin 377 dolar zirve seviyesinin yaklaşık yüzde 77 ve 5 yıllık ortalama olan 3 bin 768 doların yüzde 36 altında kaldı. Yılbaşından bu yana ise ortalama fiyatlama 6 bin 826 dolar oldu.

● 2023 ve 2024 gibi erken bir tarihte deniz yolu ile taşımacılıkta çok büyük bir arz fazlası bekleniyor.

● Küresel olarak tüm malların yüzde 90’ından fazlası gemi ile taşınıyor ve bu nedenle konteyner taşımacılığı dünya ticaretinin can damarı olarak görülüyor.