İstanbul Ticaret Odası (İTO), Türkiye ticaretinin 137 yıllık tarihini dijital arşive taşıdı. Ticaret hayatının son 137 yılına şahitlik eden İstanbul Ticaret Gazetesi Dijital Arşivi’nin (İTGA) yer aldığı ‘arsiv.ito.org.tr’nin tanıtım toplantısı, İstanbul Ticaret Odası’nda (İTO) gerçekleştirildi. Toplantıda konuşan İTO Başkanı Şekib Avdagiç, “İstanbul Ticaret Gazetesi Arşivi projemizle sadece 137 yıllık gazetemizi değil, aynı zamanda Türk iktisat tarihini de elektronik ortama aktarmış oluyoruz. Artık tam 318 ciltlik İTO gazetesi, yani 185 bin adet imaj, bir başka rakamla 6 bin 500 süreli yayınımız, bütün araştırmacılarımıza bir tuş kadar yakın.” ifadelerini kullandı.
“Türkiye’de ekonomi haberciliği İTO ile başladı”
İTO’nun kuruluşundan 3 yıl sonra, 1885’te ekonomi gazetesi yayınlamaya başladığını hatırlatan Avdagiç, “Bu nedenle diyebiliriz ki Türkiye’de ekonomi haberciliği İTO ile başlamıştır. Yine gazetemiz, Türkiye’nin 137 yıldır yayınını sürdüren tek ekonomi gazetesi olmuştur. Aynı zamanda döneminin ekonomik gelişmelerine özel sektör gözüyle bakan ilk yayın organıdır. İTGA projesiyle Türk iktisat tarihi, bütün boyutlarıyla araştırmacıların kullanımına internet ortamında sunuluyor. Deyim yerindeyse iktisadi ve ticari tarihimiz araştırmacıların ayağına geliyor, araştırmacılara bir tuş kadar yakınlaşıyor.” şeklinde konuştu.
İTO gazetesinin 137 yıllık sayılarının dijitalleştirilmesinin COVID-19 salgını döneminde iyice yaygınlaşan e-kütüphaneciliğin doğal bir sonucu olarak görülebileceğini aktaran Avdagiç, “İstanbul Ticaret Gazetesi Arşivi’nin benzerlerinden iki farkı var. İlk kez 137 yıllık bir ekonomi gazetesinin, çeşitli dönemlerde farklı isimlerle yayınlanmış olsa da tüm sayıları eksiksiz dijitalleştirildi ve bir arada okuyucuya sunuldu. Bu şu anlama geliyor; gazetemizde herhangi bir konuyu araştıran okuyucularımız, o konunun 19. yüzyılda başlayan, 20. yüzyılda devam eden ve 21. yüzyılda ulaştığı aşamalarını takip edebilecek.” dedi.
Osmanlıca sözcük araması yapılabilecek
Projenin ikinci farklılığına da değinen Avdagiç, şunları kaydetti: “Türkiye’de ilk defa İTO olarak bizim İTGA projemiz, araştırmacıları bir külfetten kurtarıyor. Araştırmacılar, tüm yayınlarımızda Osmanlıca sözcük araması yapabilecek. Bir başka ifadeyle, dileyen araştırmacı ya da okuyucumuz, arşiv.ito.org.tr sitesini açıp bir Osmanlıca sözcüğü yazdığında, o sözcük tam 100 milyon kelime içinden taranacak ve hangi dergilerde ise o derginin ilgili sayfaları ekrana gelecek. Böylece araştırmacılar, 185 bin sayfayı tek tek çevirip satır satır arama zahmetine katlanmadan istediği konu hakkında aradığı bilgi ve habere ulaşabilecek.”
Avdagiç, arşiv sitesi deneme aşamasında iken Oda danışmanlarından birinin, İTGA ile getirilen Osmanlıca arama imkanını kullanarak İTO’nun 1891’de kurduğu ihracatı teşvik merkezi olan Numunehane-i Osmani’nin (Osmanlı Ticaret Müzesi) tarihini kitaplaştırdığını da bildirdi.
Araştırmacıların ve akademisyenlerin kendilerine sunulan bu fırsatı, ticaret hayatının henüz gün yüzüne çıkmamış taraflarını aydınlatarak değerlendireceklerine inandıklarını ifade eden Avdagiç, “İTGA, araştırmacılara ve akademisyenlere özellikle 1885-1928 dönemine ilişkin yeni bir kaynak sunacaktır. Bilhassa devletin resmi bakış açısının dışında özel sektörün gözüyle dönemin ticari ve ekonomik gelişmelerini görme imkanı getirecektir. Ben buna yürekten inanıyorum.” dedi.
“Herkesi ilgilendiren bilgiler içeriyor”
İslam Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi (IRCICA) Genel Direktörü Prof. Dr. Mahmud Erol Kılıç da “Hafızamızın bugünlere intikalinde çok önemli bir çaba bu. Biz bir geleneğin devamıyız ve bu geleneğin içerisindeki iktisat, düşünce, din, fikir ve sanat tarihinin hepsine ‘varlığın birliği’ dünya görüşü bağlamında baktığımız zaman, bunların birbiriyle örtüşen alanlar olduğunu görürüz. Bu proje gerçekten de alkışlanacak bir proje. Bizim kurumsal tarihimizin ne kadar ileriye doğru gittiğini de göstermesi açısından çok çok önem arz ediyor.” diye konuştu.
Kılıç, İstanbul Ticaret Odası’nın arşivinin sadece tüccarları ilgilendiren konuları barındırmadığını, bütüncül bakış açısıyla bakıldığı zaman herkesin istifade edeceği bilgileri içinde bulundurduğunu sözlerine ekledi.
İstanbul Ticaret Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Yücel Oğurlu ise hafızayı diri tutma ve tarihi bağı diriltme anlamında söz konusu projenin önemli olduğunu ve bir hafıza köprüsü kurduğunu vurguladı.
Oğurlu, “Bir kere öncelikle bir hafıza köprüsü kurmuş olduk. Yani o anlamda çok değerli bir şey. Kelimeleri Osmanlıca, Fransızca, Almanca, Türkçe tarayabilme müthiş bir imkan sağlıyor. Yani yaklaşık 150 yıllık bir hafıza yeniden bizim önümüze konulmuş oluyor. Bu anlamda çok çok değerli bir çalışma.” ifadelerini kullandı.
