Otomotiv sektörü çip, tedarik ve hammadde krizi nedeniyle siparişlere yetişmek açısından tarihinin en kötü, kârlılık açısından ise en yüksek yıllarından birisini geride bıraktı. Bu dönemde Türkiye’de tüketiciler küresel maliyet artışları, kur, enflasyon ve matraha dayalı ÖTV sistemi nedeniyle aydan aya artan sıfır araç fiyatlarıyla karşılaştı. Geçtiğimiz yıl sıfır kilometre otomobil fiyatları yüzde 60’a yakın artarken, ikinci el araçtaki artış oranı yaklaşık yüzde 40 oldu. Sıfır bir otomobil bulabilenin şanslı olduğu 2022 yılı muhtemelen 780-800 bin adetlik (otomobil+ hafif ticari araç) satışla kapanırken, elektrikli araç satışları 8 bin adede ulaşacak. Bu dönemde, Türkiye’deki otomotiv ana sanayi oyuncuları yaklaşık 1.3 milyon adetlik üretim yaparak 1 milyon adedini ihraç edecek. Otomotiv tedarik sanayinde yatırımlar sürerken bu alandaki ihracat 13 milyar doları bulacak. Kısacası, 2022 yılı Türkiye otomotiv sektörü açısından çarkların döndüğü, tedarik krizlerinin sürdüğü, aracın bulunamadığı ancak bulunanın da pahalı olduğu bir yıl olarak geride kaldı. Peki, 2023 yılında otomotiv sektörünü neler bekliyor? İşte yanıtları…
ELEKTRİKLİDE ÇAĞ ATLIYORUZ
* ŞÜPHESİZ 2023 yılının Otomotiv sektörü açısından en önemli gelişmesi Togg’un yollara çıkması olacak. Mart ayında teslimatları başlayacak Togg C-SUV ile birlikte Türkiye elektrikli araç satış adetleri de önemli bir noktaya ulaşacak. Togg ve diğer markaların pazarı sunacağı yeni elektrikliler ile satışlar 2023’te 40 bin adede ulaşacak. Böylece elektrikli otomobillerin Türkiye’deki toplam otomobil satışlarından aldığı pay yüzde 7’ye çıkacak. Türkiye Elektrikli ve Hibrit Araçlar Derneği’nin öngörüsüne göre halka açık şarj istasyonu sayısı ise 12 bin adedi geçecek.
TÜRKİYE ÜRETİMİ YENİ MODELLER
* YENİYIL Türkiye’de yatırımı bulunan otomotiv markaları için de dönüm noktası olacak. Bursa’daki iki dev Renault ve Tofaş, yılın ilk çeyreğinde gelecek döneme ilişkin stratejilerini belirleyerek üreteceği yeni modelleri veya dönüşüm planlarını kamuoyuna duyuracak. Sakarya’da üretim yapan Japon üretici Toyota da ikinci nesil C-HR’ın yüzünü 2023 yılında gösterecek. Diğer yandan, kamyon, hafif ticari ve otobüs alanında da Türkiye üretimi modeller piyasaya sunulacak.
SIFIR YİNE ‘YOK’ SATACAK
* 2020 yılının başından beri otomotiv sektörüne kâbus gibi çöken çip krizi 2023’te de devam edecek. 2021 yılında dünya genelinde 10.5 milyon aracın, 2022 yılında ise 4.5 milyon aracın üretilememesine neden olan krizin, 2023 yılında ise yaklaşık 3 milyon adet aracı etkilemesi bekleniyor. Yani önümüzdeki yılın en azından ilk 6 aylık döneminde sıfır araç yine istenilen zamanda bulunamayacak. Teslimatlar gecikecek.
FİYATLAR ARTACAK MI
* GEÇTİĞİMİZ yıl yüzde 60’a ulaşan sıfır araç fiyatlarındaki artış trendi 2023’te devam edecek. Rusya-Ukrayna savaşı sonrası hammadde fiyatlarının sıçraması, küresel enflasyon ve pandeminin dünya ekonomilerine verdiği zarar sıfır otomobillerin fabrika çıkış fiyatlarını arttırmayı sürdürecek. Türkiye’deki fiyatlarda kur, enflasyon ve ÖTV matrah limitleri belirleyici olacak. Öte yandan, araç bulunsa bile krediye ulaşım yani finansman sorunu tüketicilerin aşması gereken bir problem olarak duracak.
MATRAH GÜNCELLEMESİ ŞART
* KASIM 2022’de gerçekleştirilen ÖTV matrah limiti (vergisiz fiyat) güncellemesi 595 bin TL’nin üstündeki araçları etkilememişti. Güncelleme sonrası sadece 96 otomobil modelinin ÖTV oranlarında değişim olmuş ve bu modellerin fiyatları 7 ila 78 bin TL arasında düşmüştü. Üstelik söz konusu 96 modelin çoğu manuel vitesliydi. Şimdi, 2023 model yılı geçişi ve her ay gelen zamlarla birlikte muhtemelen yılın ilk çeyreğinde yeni bir matrah güncellemesine ihtiyaç duyulacak.
BAĞLANTILI ARAÇLAR GELİYOR
* BİLGİ Teknolojileri ve İletişim Kurumu’nun (BTK) belirlediği şartları karşılayan markalar, yeni nesil araç modellerindeki bağlantılı hizmetleri bu sene ilk kez tüketicilerin kullanımına açacak. İlk etapta Togg, Hyundai gibi markalarda bu servislerin açılması bekleniyor. Böylece, otonom sürüş, araca özel internet, canlı yol ve hava durumu, gelişmiş navigasyon gibi birçok servis sonunda Türkiye’de de kullanılacak.
OTOMOBİL YATIRIMDA SOLLADI
* 2022 yılında sıfır otomobil önemli bir yatırım aracı olarak da görüldü. Tek rakibi ise Borsa İstanbul oldu. Ocak 2022’de yatırım amaçlı sıfır otomobil alanlar yılın sonunda , ve dolardan daha çok kazandı. Bu dönemde, ons altındaki yıllık artış yüzde 1.33, Euro’daki yıllık artış yüzde 34.45, dolardaki yıllık artış yüzde 42.74 olarak gerçekleşti. Ocak 2022’de 573 bin 300 TL’ye alınan bir Volkswagen Golf’ün (1.0 TSI 110 PS DSG R-Line) satış fiyatı ise Aralık 2022’de yüzde 64.31 artışla 942 bin TL’ye kadar çıktı. Aynı dönemde, Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksinin artışı yüzde 186’yı buldu.
