İLAÇ SIKINTISI VE İLAÇ FİYATLARI

Ekonomik kriz, enflasyon, hayat pahalılığı, döviz kurlarının yüksekliği gibi ekonomi terimlerini her gün okuyarak veya izleyerek öğrendik. Ancak bunlara bir de her yıl bu aylarda olduğu gibi ilaç krizi eklendi. Günlerdir yazılı ve görsel basında konu ile ilgili birtakım haberler izliyoruz.
Türk Eczacılar Birliği’nin (TEB) kayıtlarına göre, eczane raflarında olması gereken 645 çeşit ilacın erişiminde sorun yaşanıyor. Çok düşük sabitlenen kurun güncel rakamın çok altında kalması nedeniyle piyasada bulunamayan ilaç sayısının her geçen gün arttığı ileri sürülüyor.
Bildiğim kadarıyla ilaçlarda fiyat güncellemesi genellikle her yılın şubat ayında yapılıyor ve özellikle ithal gelen ilaçlar için euro kuru üzerinden işlem yapılıyor. Kur değerlendirilmesi ise nasıl yapılıyor bilgi sahibi değilim. Çünkü günün geçerli kur fiyatı baz alınmıyor ve mutlaka düşük kur üzerinden değerlendirme yapılıyor ve bir yıl boyunca devam ediyor. İçinde bulunduğumuz ekonomik kriz döneminde ise döviz kurları son derece hareketli olduğundan ilaçların girdi maliyetleri de her gün yükselmeye devam ediyor. Durum böyle olunca tedarikçi firmalar da doğal olarak bazı ilaçları ithal etmiyor veya edemiyor. İlaç işletmeleri de birer ticari kuruluş olduğuna göre ve amacı kar elde etmek gerçeğinden yola çıkarsak ilaç sıkıntısının yaşanması doğal gibi geliyor. İlgili devlet birimlerinin konuyu ele alarak makul bir çözüm üretmesi zorunlu bir girişim olarak karşımızdadır.
Yukarıda bahsetmeye çalıştığım gibi çok düşük olarak baz alınan kur neye göre nasıl alınıyor bilemiyoruz. Normal günlük kur bile ilaç ithalatçısı için çözüm olmadığı ortadadır. İşte kur düşüklüğünün sonucu olarak da 645 çeşit ilaç piyasada bulunamamaktadır. Hastanelerde veya evlerinde tedavi için ihtiyacı olan hastalarımız için çok büyük kayıptır.
Sağlık Bakanlığı, ilaçların tüketiciye uygun şartlarda ulaşabilmesini sağlamak amacıyla azami fiyat belirliyor. İlaç fiyatları belirlenirken Avrupa Birliği üyesi beş ila on ülke kadar kaynak ülke belirleniyor. Kaynak ülkelerin referans fiyatları depoculara satış fiyatı olarak yansıyor. Gerçek kaynak fiyat para birimi avro kullanılırken, ilaçların fiyatlandırılmasında kullanılacak Türk lirası cinsinden 1 avro değeri bir önceki yılın Resmî Gazetede ilan edilen gösterge kuru niteliğindeki TCMB’nin günlük avro satış kuru esas alınıyor.
13 Aralık 2022 tarihli Resmî Gazete ’de yer alan yılın son ilaç fiyat güncellemesine göre, beşerî tıbbi ürünlerin fiyatlandırılmasında kullanılacak Türk lirası cinsinden 1 Euro değeri aralık ayında yüzde 36,77 artırıldı. Artışla fiyat korumalı ürünlerde barem değeri 37,10 lira oldu. Diğer ürünlerde ise barem değeri 19,39 lira oldu. Temmuz ayındaki düzenlemeyle bu değerler fiyat korumalı ürünler için 27,13 lira olmuştu. Diğer ürünlerde ise 14,18 liraydı. Bu kararla, 2023 yılının şubat ayında yapılması gereken fiyat güncellemesi iki ay öne çekildi.
Ağrı kesici ve ateş düşürücü olarak kullanılan Gribin 24 kapsül fiyatı 2022 yılı ocak ayında 13.03 TL’ye satılırken Aralık 2022’de %294 zamlanarak 51.36 TL’ye satılmaya başladı.

HPV tip 6, 11, 16, 18 ile ilişkili hastalıklardan ve rahim ağzı kanserinden büyük ölçüde koruyan Gardasil (HPV) aşısı 2008 yılı aralık ayında 248 TL’ye satılırken 2022 aralık ayında %389 zamlanarak 1.215 TL’ye yükseldi. 9-14 (14 yaş dahil) yaş arası 2 doz, 14-26 (26 yaş dahil) yaş arası ise 3 doz yapılması önerilen aşının 2 doz maliyeti 2.430 TL, üç doz maliyeti ise 3.645 TL.

Fiyat artışlarından en çok etkilenen ilaç grubunun başında tüp bebek tedavisinde kullanılan ilaçlar geliyor:
Hipofiz bezinin üreme hormonlarını (FSH ve LH) çok düşük düzeyde üretmesine bağlı olarak yumurtlaması olmayan kadınlarda ve hormon yetersizliği nedeniyle sperm eksikliği olan erkeklerde sperm oluşturmak için kullanan GONAL-F 1050 IU 1 Flakon fiyatı 2022 yılında 3.899.49 TL’ye yükseldi. Gonal-f fiyatı 2008 yılında 751,99 TL idi. (Her Yılın aralık ayı gündeme alınmıştır)

Tüp bebek tedavisinde kullanılan ve Setroreliks etkin maddesini içeren Oxotide 250 mcg çözelti Nisan 2022’de 271 TL satış fiyatına sahipken 2022 Aralık ayında bu fiyat 770 TL’ye yükseldi.

Yine tüp bebek tedavisinde kullanılan Setroreliks etken maddeli Cetrotide 0.25 mg 1 Flakon fiyatı 2008 yılında 82.14 TL iken bu fiyat 2022 yılında 770.43 TL’ye yükseldi.

Gebeliği önlemek ve hormonal bozuklukların tedavisinde kullanılan Yasmin 21 Film Tablet fiyatı 2008 yılında 15.08 TL’den satılırken 2022 yılında 189 TL’ye yükseldi.

Grip ve soğuk algınlığında kullanılan TYLOL HOT t 500 mg 12 poşet granül fiyatı 2008 yılında 6.15 TL iken 2022 yılında 130 TL’ye yükseldi. (Aralık ayı fiyatları dikkate alınmıştır.)