Şebnem TURHAN
Bankalar ihtiyaç kredisi faizinde 2021 yılında kasım ayı sonuna kadar ortalama yüzde 22-23 seviyelerinde faiz uygularken aralık ayıyla birlikte ihtiyaç kredisi faizlerinde artış hızlanmış ve yeni yılın haftalarında yüzde 32,20 ile üç yılın zirvesine yükselmişti. 11 Ocak 2019 haftasında ihtiyaç kredisi faizi yüzde 32,75 seviyesindeydi. Bu yıl 14 Ocak haftasının ardından düşüş gösteren ihtiyaç kredisi faizi yeniden yönünü yukarıya döndü. Merkez Bankası verilerine göre bankaların ihtiyaç kredisine uyguladıkları yıllık faiz oranı yüzde 31,50 seviyesine çıktı. Geçen yılın son ayında bankaların bilanço iyileştirme operasyonlarının atlatılmasından sonra kredi faizleri düşüş eğilimine girmişti.
Merkez Bankası verilerine göre ihtiyaç kredi faizi 28 Ocak haftasında 8 puan yükselişle yüzde 31,5 seviyesine geldi. Bankaların ihtiyaç kredisine uyguladıkları aylık faiz oranları yüzde 1,55 ile yüzde 3,19 arasında değişiyor. Bu yüksek seviyelere rağmen ihtiyaç kredisi bakiyesinde de artış yaşanıyor. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun haftalık verilerine göre 28 Ocak haftasında bireylerin ihtiyaç kredisi bakiyesi 463 milyar 199 milyon lira oldu. 21 Ocak haftasında 461 milyar 498 milyon lira seviyesindeydi. 1 haftada 1.7 milyar liralık artış yaşandı.
Yerli mevduat bankaları liderlikte
Bankaların ihtiyaç kredisi büyüklüğü toplamda geçen yılın ilk ayına göre yüzde 19,43 artarken artış yabancı ve yerli özel bankalar öncülüğünde gerçekleşti. Kamu mevduat bankalarında ihtiyaç kredisi 28 Ocak itibariyle 139.5 milyar liraya gerilerken geçen yılın ocak sonuna göre düşüş yüzde 6,66 seviyesinde oldu. Yabancı mevduat bankalarında geçen yılın ocak sonuna göre ihtiyaç kredisi artışı yüzde 34,31 oldu ve bakiye 129.9 milyar liraya yükseldi. Yerli özel mevduat bankalarında ise geçen yılın ocak sonuna göre yüzde 36,67 artış yaşanırken kredi miktarı da 183.9 milyar liraya çıktı. Böylece mevduat bankalarında en yüksek ihtiyaç kredisi bakiyesi yüzde 39,7 ile yerli mevduat bankalarında olurken kamu mevduat bankalarının payı yüzde 30,1, yabancı mevduat bankalarının payı da yüzde 28 oldu.
Merkez Bankası verilerine göre konut kredi faizleri ise 28 Ocak haftasında 24 baz puan azalarak yüzde 17,94’e geriledi. Konut kredisi kullanımında da yükseliş gözleniyor.
Taşıt kredisi temmuzdan bu yana geriliyor
BDDK verilerine göre 28 Ocak haftasında konut kredisi bakiyesi 300 milyar 651 milyon liraya yükseldi. Taşıt kredisi faizleri de TCMB verilerine göre 28 Ocak haftasında 116 baz puan azaldı ve yüzde 27’ye indi. Ancak faizdeki gerileme taşıt kredisi bakiyesine yansımadı. Bankaların taşıt kredisi bakiyesi 28 Ocak haftasında 12 milyar 712 milyon liraya geriledi. Temmuz ayından bu yana taşıt kredisi bakiyesinde kesintisiz düşüş yaşanıyor. BDDK geçen yıl temmuzda taşıt kredi vadelerine ve kullanılabilecek kredi oranlarına yönelik sınırlamalar getirmişti bu düzenlemenin ardından da kredi kullanımı düşüşe geçti. Bu duruma yönelik ise değişimin sinyalini BDDK Başkanı Mehmet Ali Akben verdi. Akben, otomobil kredilerinde tutarın artırılacağına işaret ederek, taksit sayısının artırılması ile ilgili de görüşmelerin yapılacağını söyledi.
Ticari kredi faizi 118 baz puan geriledi
Merkez Bankası verilerine göre bankaların TL mevduat için uyguladıkları faiz oranı 28 Ocak haftasında bir önceki haftaya göre 3 baz puan artışla yüzde 17,55’e çıkarken dolar mevduat faizi 3 baz puan artışla yüzde 0,68 ve Euro mevduat faizi 1 baz puan artışla yüzde 0,27 oldu. TL bazlı ticari kredilerin faiz oranı ise aynı haftada bir önceki haftaya göre 118 baz puan azalışla yüzde 22,66’ya indi. Dolar bazlı ticari kredilerin faiz oranı aynı haftada 10 baz puan artışla yüzde 4,58 olurken Euro bazlı ticari kredilerin faiz oranı 37 baz puan azalışla yüzde 3,38’e geriledi. Ticari kredilere uygulanan mevduat spreadi TL için yüzde 5,11, dolar ve Euro için sırasıyla yüzde 3,90 ve yüzde 3,11 oldu. TL ticari kredilerdeki mevduat spreadi dolar ve Euro kredilere uygulanan spreadin yukarısında seyretmeye devam ediyor.
