Bir tarım ülkesi olan ülkemizde maalesef hayvancılık sektörü istenen düzeyde değil ve sorunlar her geçen gün artmaya devam ediyor. Yüksek enflasyondan etkilenerek küçülme eğilimine giren hayvancılık sektörünün zayıflaması nedeniyle süt ve süt ürünleri üretimi de yüksek maliyetlere maruz kaldığı için olumsuz yönde etkilenmektedir.
Öncelikle yem fiyatlarının yükselmesi, meraların azalması, köyden kente göç nedeniyle hayvancılık ülkemizde gelecek süreç için önlem alınması gereken konular arasındadır. Yazılı ve görsel basından öğrendiğime göre et ithalatı tekrar gündeme alınmış. Yüksek fiyatlarla rekabet edebilmek için başta hububat ürünleri olmak üzere hemen ithalat çözümmüş gibi bir yol izliyoruz. Paramızın yurt dışına gitmesi bir yana dış ticaret açığımız da yükselmiş oluyor.
Hayvancılık deyince akla doğal olarak et ve süt geliyor. İçinde bulunduğumuz dönemde ikisinin de fiyatı el yakıyor ve ikisine de sık sık zam geliyor. Ekonomik darboğazda olan birçok aile, çocuğuna süt veremiyor. Daha da ötesi depremde enkazdan çıkan bir çocuğun et yemeği istemesi, karne hediyesi olarak da başka bir öğrencinin et istemesi fazla yoruma neden bırakmıyor.
Euronews haber sitesinin süt üretimi araştırmasında aşağıdaki sonuçlar elde edilmiş.
Toplanan inek sütü üretimi mayıs ayından bu yana altı aydır üst üste düşüyor. İçme sütü üretimi de ekim ayında 2019 başından bu yana en düşük ikinci seviyeyi gördü. İçme sütü üretimi ekimde bir önceki aya göre yüzde 16; önceki senenin aynı dönemine göre ise yüzde 24 azaldı. Toplanan inek sütü miktarı da Şubat 2017’den sonra en düşük seviyeye geriledi. Peki, hayvanların kesime gönderilmesi süt üretimini nasıl etkiledi?
Sütteki maliyet krizinden dolayı çiftçilere teşvik olarak verilen dana ve düvelerin kesime gittiğine dikkat çeken çiftlik sahibi ve çiğ süt üreticisi Mustafa Kaya “Şu an geleceğimizi kesiyoruz.” demişti.
Kaynak: TÜİK
Toplanan inek sütü Şubat 2017’den sonra en düşük seviyede
Süt üretiminin en önemli göstergelerinden birisi toplanan inek sütü miktarı. Kasım 2022’de 718 bin ton inek sütü toplandı. Bu oran Şubat 2017’den görülen 703 bin tondan sonra görülen en düşük miktar oldu. Toplanan inek sütü miktarı Eylül 2022’de 751 bin ton; Ekim 2021’de ise 803 bin ton idi.
Böylece toplanan inek sütü miktarı önceki aya göre yüzde 3,4; geçtiğimiz yılın aynı ayına göre ise yaklaşık yüzde 10 geriledi.
İçme sütü üretimi yıllık yüzde 24 azaldı
İçme sütü üretimi Ekim 2022’de bir önceki aya göre yüzde 16; geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre ise yüzde 24 düştü. Ekim 2022’de 104 bin ton olan içme sütü üretimi eylül ayında 123 bin ton; Ekim 2021’de ise 137 bin ton seviyesindeydi.
Kaynak: TÜİK
İçme sütü üretimi ekim ayında 2019 başından bu yana en düşük ikinci seviyeyi gördü.
İnek sütünde üretici enflasyonu yıllık yüzde 188
TÜİK verilerine göre Kasım 2022’de inek sütünde üretici enflasyonu (ÜFE) yıllık yüzde 188 yükseldi. Yani Kasım 2021’de 1 litre süt üretmek için 100 birim harcayan üreticiler Kasım 2022’de aynı miktarda süt üretmek için 288 birim harcama yapmak zorunda kaldı.
Kaynak: TÜİK
Taze süt tüketici enflasyonu yüzde 162
Kasım 2022’de taze sütte tüketici enflasyonu (TÜFE) yıllık yüzde 162 oldu. Geçtiğimiz yıl 100 liraya alınan süte tüketiciler bu sene 262 lira ödedi.
Üreticiler: TÜİK’in verileri masraflardaki artışı yansıtmıyor
TÜİK verileri üretici enflasyonunun tüketici enflasyonunun az farkla yüksek olduğunu gösteriyor. Çiğ süt üreticisi Mustafa Kaya TÜİK’in verilerinin masraflardaki artışı yansıtmadığını şöyle vurguluyor: “Bizim girdi maliyetlerimiz TÜİK’in rakamlarıyla uyuşmuyor. TÜİK’e bakarsan hayvancılıkta girdi maliyeti yüzde 150-200 arası artmış gözüküyor ancak bizim yaşadığımız enflasyon yüzde 300 civarında ama ürettiğimiz sütteki artış yüzde 100 oranında kaldı, şimdi biz nasıl ayakta kalalım?”
Kaynak: TÜİK
Kaya üretici maliyetleri artışı ekim ayında şöyle anlatmıştı: “Devlet üreticiyi enflasyonun nedeni gibi görüyor bu nedenle bizim üzerimize baskı kuruyor oysa biz enflasyonun ne nedeni ne sonucuyuz biz enflasyonun mağduruyuz. Bizim girdilerimiz üç katına kadar arttı. Mazot bir yıl önce 8 lira civarındayken bugün 24 lira, bir kilo silajlık mısır 60 kuruş iken bugün 1.5 lira, bir balya saman 10-12 lira iken bugün 25 ile 30 lira arasında.”
ZAFER ÖZCİVAN
Ekonomist
