İngiltere’nin başkenti Londra’da toplanan perakende ve tedarik zinciri fuarında uluslararası lojistik şirketleri, ürün fiyatlarında büyük artışlar olacağı öngörüsünde bulundu, tedarik zincirinin Türkiye’ye kayacağı ve hatta kaymaya başladığını belirtti. Pandemi döneminde ülkelerin kapanmasıyla ağır darbe alan tedarik zinciri, normal şartlarda sektörün nasıl ayağa kalkacağı ve ticari ürünlere takip cihazları takılması gibi konuları tartışıyordu. Londra’nın Excel konferans alanında toplanan yüzlerce uluslararası şirketin tek konuştuğu konu, Rus ve Ukrayna limanlarının kapanması nedeniyle bozulan tedarik zinciri oldu.
PANDEMİDEN BETER
İngiltere’nin önde gelen lojistik şirketlerinden Zencargo iş geliştirme direktörü Dan Smith-Cox, “Ukrayna krizi nedeniyle bir yandan petrol fiyatları artıyor, maliyetler yükseliyor öte yandan Ukrayna Rusya hava ve deniz limanları ile kara ve tren yollarını kullanan şirketler alternatif güzergâhlar arıyor. Ürünler artık Türkiye üzerinden gelmeye başladı, zincir Türkiye’ye kayacak. Krizin daha da tırmanmasını bekliyoruz. Tedarik zincirindeki aksaklıklar, pandemi nedeniyle kapanmalardan daha beter” ifadelerini kullandı. Dünyanın en büyük üç deniz nakliye şirketi MSC, Maersk ve CMA CGM, Rusya’dan çekildiklerini açıklarken, alternatif güzergâh bulmakta zorluk çektiklerini duyurdu. Ukrayna krizi, tedarik zincirinde Ukrayna ve Rusya’nın tekel olduğu ürünlerin temin edilmesini de vurdu.
Tedarik zinciri devlerinden Scala şirketinin direktörü Dave Howorth, Rusya ve Ukrayna’nın tarım, petrol ve doğalgaz gibi ürünler dışında, değerli maden ve metallerde de en büyük üretici olduğuna dikkat çekti. Otomotiv başta olmak üzere elektronik ürünlerde kullanılan yarı iletken çip’lerin üretim sürecinde neon kimyasalının kullanıldığını anlatan Howorth, Rusya ve Ukrayna’nın bu pazarda lider olduğunu ve sadece ABD’nin neon ihtiyacının yüzde 90’nını Ukrayna’dan temin ettiğini söyledi. Ukrayna ve Rusya kriz öncesinde dünya tahıl üretiminin yüzde 23’ü, Ayçiçek yağı üretiminin ise, yüzde 60’ını gerçekleştiriyordu.
UKRAYNALI ŞOFÖR KRİZİ
Avrupa Birliği’nde karayolu lojistik şirketlerinin bir başka sorunu ise Ukraynalı kamyon şoförlerin kontak kapatıp savaşa gitmesi oldu. Sadece Polonya’da savaş öncesinde şoförlerin yüzde 30’u Ukraynalı şoförlerden oluşuyordu. Şoförlerin yanı sıra, 80 bin kalifiye Ukraynalı işçinin Rusya ile savaşmak üzere ülkelerine dönmesi, birçok sektörde iş gücü açığına neden oldu.
