Elif KARACA
Fitch Ratings Direktörü ve Türkiye analisti Erich Arispe Rusya ve Ukrayna kaynaklı gelişmelerin, artan emtia fiyatlarının ithalat faturasını yükseltmesiyle 2022’de Türkiye’nin cari dengesini etkileyebileceğini söyledi. Rusya pazarının önemi göz önüne alındığında yaşanan gelişmelerin turizm sektöründeki toparlanmayı baskılayabileceğini belirten Arispe, yüksek emtia fiyatlarının ekonomiye sağlanan desteklerin maliyetini artırabileceğine dikkat çekti. DÜNYA’nın sorularını yanıtlayan Arispe, KDV indirimlerinin hissedilen fiyat baskılarının bir kısmını hafifletebileceğini ancak özellikle döviz kuru geçişkenliğinin devam etmesi, enerji fiyatlarındaki artışlar ve bozulan enflasyon beklentileri göz önüne alındığında yüksek enflasyonu kontrol altına alma çabalarına önemli bir katkı sağlamayacağını vurguladı. Arispe Merkez Bankası son iki toplantısında politika faizini %14’te tutsa da Fitch’e göre bir sonraki genel seçimler öncesinde ek parasal gevşeme ve ekonomik canlandırma önlemleri alınması riskinin yüksek olduğunu da ekledi.
Rusya ve Ukrayna kaynaklı gelişmelerin Türkiye’nin turizm gelirleri ve dolayısıyla cari denge üzerinde ne gibi etkileri olur?
Rusya ve Ukrayna kaynaklı gelişmeler artan emtia fiyatlarının (tarımsal emtia ve enerji dahil olmak üzere) ithalat faturasını yükseltmesiyle 2022’de Türkiye’nin cari dengesini etkileyebilir. Bir diğer önemli risk ise çatışmaların yoğunlaşmasının seyahatleri olumsuz etkilemesi olarak görünüyor. Rusya pazarının önemi göz önüne alındığında yaşanan gelişmeler, turizm sektöründeki toparlanmayı baskılayabilir. Turizm gelirleri 2021’de 2019 seviyelerinin %70’ine ulaşmış ve Nisan-Temmuz aylarında pandemi kaynaklı hava seyahati kısıtlamasına rağmen Rus ziyaretçiler geçen yıl toplam ziyaretçilerin %19’unu oluşturmuştu.
Emtia fiyatlarındaki artış Türkiye’nin enflasyonla mücadelesine nasıl yansıyacak?
Yüksek emtia fiyatları üretici fiyatları üzerinde baskı oluşturmaya devam ederken (Ocak ÜFE yaklaşık %94) enflasyon beklentilerinde devam eden bozulma, 2022 sonu enflasyon tahminimiz için yukarı yönlü bir risk oluşturuyor. Yüksek emtia fiyatları ayrıca, ekonomiye sağlanan desteklerin maliyetini de artırabilir.
Rusya için açıklanan yaptırımların Türkiye’ye ne gibi etkileri olacağını düşünüyorsunuz?
Rusya’ya yönelik açıklanan yaptırımların bölgeye ülkelerinin ekonomilerine doğrudan önemli bir etkisinin olmayacağını düşünüyoruz. Yaptırımların artması potansiyelini dikkate alacak olursak, örneğin Rus bankalarını veya emtia üreticilerini hedef alacaksa, uluslararası finans ve emtia piyasaları için ve Türkiye’nin önemli ihracat pazarları açısından Rusya’nın tepkisi belirleyici olacaktır.
Hükümetin temel gıda ürünlerindeki son KDV indirimlerinin önemli bir katkısı olacağını düşünüyor musunuz?
Bu hedefe yönelik önlem tüketiciler tarafından hissedilen fiyat baskılarının bir kısmını hafifletebilir, ancak özellikle döviz kuru geçişkenliğinin devam etmesi, enerji fiyatlarındaki artışlar ve bozulan enflasyon beklentileri göz önüne alındığında yüksek enflasyonu kontrol altına alma çabalarına önemli bir katkı sağlamayacak.
2023 genel seçimleri öncesinde ilave parasal gevşeme riski olduğunu düşünüyor musunuz?
Merkez Bankası son iki toplantısında politika faizini %14’te tutsa da Fitch, bir sonraki genel seçimler öncesinde ek parasal gevşeme ve ekonomik canlandırma önlemleri alınması riskinin yüksek olduğunu düşünüyor. Cumhurbaşkanı ve diğer hükümet yetkilileri tarafından yapılan son açıklamalar, en azından kısa vadede faiz oranlarını artırmanın bir politika seçeneği olmadığı görüşümüzü doğrulamakla kalmıyor, aynı zamanda faiz oranlarının daha da düşürülmesinin masada kalmaya devam ettiğini de teyit ediyor.
KKM ekonomiye güveni sağlamak için yeterli değil
Kur korumalı mevduat uygulaması, makroekonomik ve finansal istikrar risklerini sürdürülebilir şekilde azaltabilir mi, ne ölçüde katkısı olur?
Kur korumalı mevduat, Türk lirası üzerindeki baskıların ve döviz talebinin azalmasına katkıda bulundu, ancak yükselen enflasyon ve beklentiler göz önüne alındığında, bu aracın ekonomiye güveni sürdürülebilir bir şekilde iyileştirme kapasitesi sınırlı. Ayrıca, bu aracın yurt içi döviz talebini azaltmaması halinde faiz oranları kullanılmadan döviz kurunun korunması, ek önlemler gerektirecektir.
