EÜAŞ Genel Müdürü İzzet Alagöz, EÜAŞ Otomasyon Sistemleri adı altında EÜAŞ’ın geliştirdiği nükleer santral yönetmek için tasarlanan yazılımın, bir dijital kontrol platformu olduğunu belirterek, “Kendi santrallarımıza uygulayarak platformun rüştünü ispatladık. Şu anda 17’nci santralda uygulama yapıyoruz. Siber saldırılara karşı koruma sistemi almak yerine bütün kodların, donanımı ile yazılımı ile her şeyin bize ait olduğu kontrol sistemi geliştirdik” dedi.
TÜRKİYE İLK SIRALARDA
İzzet Alagöz, siber saldırılarla erişilemeyen bir sistem geliştirdiklerini belirterek, Türkiye’nin bunu yapabilen 5 ülkeden biri arasına girdiğini kaydetti. 12. Türkiye Enerji Zirvesi’nde bir grup gazeteciye açıklama yapan Alagöz, “Dünyanın en hızlı mikro işlemcisini kullandığımız ve en hızlı arıza analizini yapabildiğimiz EÜAŞ Otomasyon Sistemleri, dünyada sadece 4 ülkenin yapabildiği, bizim de bunu başararak 5’inci ülke olduğumuz bir kontrol sistemi. Amerika, Almanya, İsviçre ve Japonya’nın ardından 5’inci ülke Türkiye oldu” diye konuştu. Sistemlere sürekli siber saldırı yapıldığını anlatan Alagöz, şöyle devam etti:
“Santrallarımızın siber saldırılara maruz kalmaması için koruma sistemi almak yerine olduğu, bütün gizli kapıların, kaynak kodlarının elimizde olduğu bize ait bir kontrol sistemi geliştirdik. Öte yandan, siber saldırıya karşı koruma kalkanı var ama sistem üreticisine karşı hiçbir kalkan yok. Sistemi, kuran kişiye karşı koruyamazsınız, elinde anahtarları var. Biz arka kapıları olmayan bir sistemi işletebilmek için o sistemi kendimiz kurmak zorundayız. Eğer sistemi bir başkasına kurdurursak hiçbir zaman yüzde yüz güvenli olmayacaktır. EOS bu yönü ile Türkiye’nin en güvenli kontrol sistemi. Sistemi kuran biziz, arka kapısı yok. Sistemin kendisi kontrolü yaparken, dışarıdan erişildiği zaman güvenlik zafiyeti oluyor.”
5 MİLYON YATIRIM
Sistemi geliştirmek için yaklaşık 5 milyon yatırım yapıldığını ifade eden Alagöz, “Bir yılda sadece EÜAŞ için 100 milyon dolara yakın bir tasarruf sağlayacak bir sistem geliştirdik. Kendi santrallarımıza uygulayarak bu tasarrufu elde ediyoruz” diye konuştu. Alagöz, perakende elektrik şirketlerine ucuz elektrik verilmesiyle ilgili olarak da, “Fiyatları belirleyenler perakende dağıtım şirketleri değil. Ayrıca, biz zaten sisteme elektrik satıyoruz, bunun oranı da EPDK tarafından belirleniyor. Fiyatın yukarıya tırmanması için fedakârlık yapan bir kuruluşuz, bundan sonra da buna devam edeceğiz. Halkımızın bedel ödememesi için daha çok dişimizi sıkıyoruz” açıklamasını yaptı.
YERLİ TÜRBİN VE JENERATÖR
2023 yılında yüzde 100 yerli türbin, yerli jeneratör ve yerli kontrol sistemini sahaya indireceklerini belirten Alagöz, hepsini mart ayında yapacaklarını söyledi. Alagöz, “Olması gereken yerde değiliz. Sakarya Nehri üzerinde bize ait olan bir santral var; Adnan Menderes’in açılışını yapmış olduğu, adı da Hasan Polatkan olan santral, 62 yaşına ulaştı. Artık türbin de jeneratör de ömrünü tamamladı. Türkiye’deki yerli mühendisliğin Sakarya’dan ayağa kalkmasını bekliyoruz. Yüzde 100 yerli türbin, yerli jeneratör ve kontrol sistemi orada kullanılacak” dedi.
