Naki BAKIR

TÜFE’de Kasım ayı artışı yüzde 2,88’le geçen yılın aynı ayındaki artışın altında kaldığı için baz etkisiyle yıllık enflasyon 17 ay sonra ilk kez yıllık bazda gerilerken, yine baz etkisi dolayısıyla yıllık enflasyonun en sert düşüşünü Aralık ayında kaydetmesi bekleniyor.

Geçen yıl son çeyrekte hızlanan aylık enflasyon Kasım’da 3,51 olmuş, Aralık ayında yüzde 13,58’e fırlamış, bu trend bu yılın Ocak ayında da yüzde 11,1’le devam etmişti. Aylık artışlar yaz aylarında ise yüzde 1’lere düşmüş, ancak geçen yılın aynı aylarına göre hep daha yüksek seyrettiği için enflasyon yıllık bazda yükselişine devam etmişti. Son çeyrekte enflasyonda görece hareketlenmeyle aylık artışlar Eylül’de yüzde 3,08, Ekim’de yüzde 3,54 oldu, Kasım’da ise yüzde 2,88’le geçen yılın yükseliş platosunun başladığı aynı ayındakinin altında çıktı. Böylece yıllık enflasyon baz etkisiyle yüzde 84,39’la önceki aydaki düzeyin altına indi.

Yıllık enflasyon Ekim sonu itibariyle yüzde 85,51’le 2003 başından bu yana olan dönemin en yüksek düzeyine ulaşmıştı.

Tüketici fiyat artışlarında yavaşlama eğilimi sürer ve (Ocak başında açıklanacak) Aralık ayı aylık artış oranı, örneğin yüzde 2,5 olursa, Aralık sonu itibariyle yıllık oran (2022 yılı enflasyonu) yüzde 66,41’e önceki ay sonuna göre 20 puana yakın sert bir düşüş yaşayabilecek.

Yılın son ayında yüzde 5’lik bir artış olasılığında yıllık TÜFE artışı yüzde 70,47 ile yine önceki ay sonu düzeyinin oldukça altına inecek. Aralık ayı TÜFE artışı yüzde 10 bile olsa yıllık TÜFE artışı yüzde 78,58’le Kasım sonu düzeyinin altında çıkacak.

Aralık ayı enflasyon gelişmeleri 2023’ün Ocak ayı başında açıklanacak. Baz alınan üç senaryo da yıllık enflasyonun Aralık ayında düşüşünü devam ettireceğine işaret ediyor.

Yıllık enflasyonun Aralık sonu itibariyle Kasım sonundaki yüzde 84,39’un üzerine çıkabilmesi için Aralık’ta aylık enflasyonun geçen yılın aynı ayındaki yüzde 13,58’in üzerinde çıkması gerekiyor. Bu ise mevcut konjonktürde daha düşük bir olasılık.

Enflasyon düşüşü ucuzlama mı?

Enflasyon oranının önceki aya ya da döneme göre daha düşük çıkması, fiyatların aşağı indiğini, tüketim maddelerinin ucuzladığını değil, fiyat artışlarının karşılaştırılan dönemlere göre daha az olduğunu gösteriyor.

Örneğin bu yıl ve geçen yılın aylık TÜFE oranları, geçen yıl Kasım’da fiyatların Ekim’e göre yüzde 3,51, bu yıl ise aynı aylara göre yüzde 2,88 arttığını gösteriyor.

Bu yıl Kasım’da yüzde 84,39’a inen yıllık enflasyon, Kasım sonu itibariyle son bir yılda fiyatlar genel düzeyinin bu oranda yükseldiğini ortaya koyuyor. Yıllık enflasyonun Ekim sonundaki yüzde 85,51’lik düzeyinden bu düzeye inmesi de fiyatların Kasım sonu itibariyle son bir yılda, Ekim sonu itibariyle son bir yıldakine göre düştüğü değil, daha az arttığı anlamına geliyor.