Ekonomik büyüme bir ülkede iki dönem üretilen mal ve hizmet toplamlarının artış oranıdır. Genel olarak gayri safi milli hasıla veya gayri safi yurtiçi hasıla cinsinden hesaplanır.
GSMH=Bir ülke vatandaşlarının belirli bir dönemde üretilen nihai mal ve hizmetlerin piyasa değerleri baz alınarak hesaplanan toplamıdır. Üretimde kullanılan ara malları hariçtir. Çünkü ara mallar hesaplanan nihai üretimin içinde yer almaktadır.
GSYH ise belirli bir zaman aralığında bir ülkede (Yurt içinde) üretilen tüm nihai mal ve hizmetlerin piyasa fiyatlarıyla değerlendirilmiş toplamıdır. GSYİH hesabi yapılırken üretimde kullanılan ara mallar dahil değildir.
GSYİH=Tüketim Yatırım+ Devlet harcamaları+(İhracat-İthalat)
Gayri safi yurt içi hasıla hesabında yabancıların ekonomiye katkısı dahildir.
Gayri safi milli hasıla hesaplanırken yabancı ülkelerde yaşayan vatandaşların gönderdikleri faktör gelirlerinin GSYİH ya eklenip, ülkede yaşayan yabancı vatandaşların kendi ülkelerine gönderdikleri faktör gelirlerinim GSYİH dan düşülmesi ile elde edilir.
Yukarıdaki tanımlardan anlaşılacağı üzere GSMH ülkede yaşayan ve üretime katkıda bulunan yerli yabancı herkesin yarattığı üretim miktarıdır.
GSYİH da ise yurtdışında yaşayan vatandaşların ülkeye yaptığı girdilerden, ülkede yaşayan yabancıların ülkelerine yaptığı çıktılar çıkarıldıktan sonra hesaplanır.
Tanımlardan sonra anlaşılacağı gibi ekonomik büyüme üretimle doğru orantılıdır. Ne kadar üretim yapılırsa istihdam o kadar artacak, işsizlik azalacak, devletin vergi gelirleri artacak, halkın refah seviyesi yükselecek, ülkeye döviz girdisi sağlanacaktır.
Ekonomik büyümeyi sağlamak için arz talep dengesini de unutmamak gerekir. Halkın gelir seviyesi yükseldikçe harcamaları da artacağından ülkede yapılan üretim tüketimi karşılamalı hatta daha fazlası yapılarak ihraç edilmelidir. Ayrıca ülkeden yapılan ihracat ithalattan fazla olmalıdır.
Devlet, üretim ve yatırımları arttırmak için çeşitli destekler sağlayarak ekonomik büyümeyi hedeflemektedir.
Ekonomik büyüme yıllık bazda hesaplandığı gibi çeyrek dönemlerde de hesaplanır. Yukarıdaki tanımda ekonomik büyümeyi tanımlarken bir ülkede bir dönemde üretilen mal ve hizmetlerin, bir dönem önce üretilen mal ve hizmetlerin toplamına oranıdır. Şöyle ki
2020 yılında üretilen mal ve hizmetler=1000
2019 yılında üretilen mal ve hizmetler= 800 ise
2020 yılı için ekonomik büyüme=1000/800 =1,25-1=25 %25 olarak hesaplanır.
Ekonomik büyüme sermayenin bir sonucu olarak ortaya çıkar. Sermaye yeterli ise ülkede gerekli yatırımlar yapılabilir.
Ekonomik büyüme ülke için en önemli göstergelerden biridir. Yabancı yatırımcıların ülkeye güven duyması sonucunda yatırım yapmaları ve istihdam oranına katkıları, işsizliğin azalmasına yol açmaları, ihracat değerlerinin yükselmesi, ülkeye döviz girdisi sağlanması, devletin vergi gelirlerinin artması gibi konularda olumlu etki yaratacaktır. Dolayısıyla ülkenin milli geliri ve fert başına düşen milli geliri artacağından halkın refah seviyesi yükselecek, harcamaların artmasından dolayı da ülke ekonomisi canlanacaktır.
Ekonomik büyüme için; Gelişen teknoloji nin ülkeye gelmesi ve işgücünün artması sonucu iş verimliliği artar. Üretimde otomasyona gidilerek daha fazla üretim malı elde edilecektir. Bir başka konu da yurtdışından işçi getirilmesi ile birlikte işgücünün arttırılmasıdır. Ancak burada bir hesap yapmak gerekecektir. Dışarıdan getirilen işçinin harcamaları ekonomiye sağladığı katkıdan düşük olmalıdır ki verimli olabilsin. Bu faktörler yerine getirildikten sonra daha fazla mal ve hizmet üretimi gerçekleşecek ve ekonomik büyümeye katkı sağlayacaktır.
Saygılarımla
ZAFER ÖZCİVAN / zozcivan@hotmail.com
6/2/2021
Kaynaklar:
thebalance.com – investopedia.com – dergipark.org.tr
