Artvin’de Çoruh Nehri üzerine inşa edilen, Türkiye’nin en yüksek, dünyanın ise 5’inci en yüksek barajı olup, yıllık 1,9 milyar kilovatsaatlik elektrik üretimiyle ekonomiye 5 milyar liralık katkıda bulunacak Yusufeli Barajı bugün Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın katılacağı törenle su tutmaya başlayarak hizmete girecek. Erdoğan, ilçenin taşındığı, 10 milyon metreküp dolgu yapılarak elde edilen 1,5 milyon metrekare alanda inşa edilen, kamu binalarının taşındığı, konutlar ile yöre mimarili ‘villa tipi’ köy evlerinin yükseldiği yerleşim alanını da hizmete alıp, 3 bin 205 konutu hak sahiplerine teslim edecek. 

Artvin’in Yusufeli ilçesinde, yapımı tamamlanan baraj ve yeni yerleşim alanının Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından bugün hizmete alınacağı resmi açılış töreninin heyecanı yaşanıyor. Türkiye sınırlarında 410 kilometrelik uzunluğa sahip, Kuzeydoğu Anadolu’nun en büyük nehirlerinden Çoruh’un üzerine Yusufeli Barajı ile Hidroelektrik Santrali (HES) projelendirildi. Temeli 26 Şubat 2013’te atılan, 275 metre gövde yüksekliği ile Türkiye’nin en yüksek, dünyanın 5’inci en yüksek barajı Yusufeli Barajı inşası tamamlandı. Baraj inşaatı ve ilçe merkezi ile köylerdeki 5 bin konut, 270 iş yeri ve 9 bin 430 dönüm tarım arazisi, sular altında kalacak.

BARAJLA YILLIK 5 MİLYARLIK GELİR

Üretilen enerji ile ülke ekonomisine yıllık 5 milyar lira gelir sağlanması hedeflenirken, rezervuarında 2 milyar 130 milyon metreküp su depolama hacmine sahip Yusufeli Barajı; Çoruh Nehri üzerinde kurulu Muratlı, Borçka, Deriner ve Artvin barajlarına hem su kaynağı olacak hem de nehrin getireceği rüsubatı önemli ölçüde tutarak taşkın riskini azaltacak.

152 YILLIK TARİHİNDE 7’NCİ KEZ TAŞINIYOR

İlçenin yeni yerine taşınması kapsamında, Yansıtıcılar mevkisinde, 24 milyon metreküp kazı ve 10 milyon metreküp dolgu ile 1,5 milyon metrekare alan elde edildi. 3 bölgede 10 etap halinde sürdürülen altyapı çalışmaları ile hükümet konağı, emniyet, jandarma, adliye, ilkokul ve ortaokul, lise, müftülük, öğretmenevi gibi kamu binaları da tamamlandı. Sular altında kalacak Yeniköy, Tekkale, Irmakyanı, Çeltikdüzü, Çevreli, İşhan ve Meşecik köylerinde yaşayanlar için de dağların eteklerinde yeni yerleşim birimleri kuruldu. 7 köyde, yöresel mimaride, 2’şer katlı modern evler yapıldı. Toplam 520 köy evi, inşa edildi. 152 yıllık tarihinde 6 kez yerleşim yeri değiştirilen ve 7’nci kez taşınacak ilçede büyük göç sürecine geçildi.

KAMU BİNALARI KAPANDI

Baraj inşaatıyla merkez ve 7 köyün sular altında kalacağı Yusufeli ilçesinin yeni yerleşim yerinde, 3 ayrı bölgede 10 etap halinde sürdürülen altyapı ve üstyapı ile bina ve çevre düzenleme çalışmaları tamamlanan etaplar, taşınmaya hazır hale getirildi. İlçede taşınan kamu kurumlarının kapısına da kilit vuruldu. Anıların sular altında kalacağı ilçede bölge halkı, sevinç ve hüznü bir arada yaşıyor.

İlçede projesiyle birlikte yapılan 69,2 kilometrelik yeni kara yolu ağını tüneller, köprüler ve viyadükler oluşturdu. Toplam 39 tünel, 19 da köprü bulunan yeni yol ağında ‘Şilenkar’, ‘Tekkale’, ‘Baraj’ ve ‘Yusufeli Merkez’ viyadükleri de inşa edildi.

6 BİNE YAKIN AĞAÇ TAŞINDI

Tarım ve Orman Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü tarafından baraj inşası nedeniyle su altında kalacak alanlardan 5 bin 844 zeytin, dut, ceviz ve nar gibi boylu meyve ağacı, transplantasyon (ağaç nakli) metoduyla ağaç söküm makinesiyle bulunduğu yerden alınarak Yusufeli ilçesinin kurulduğu yeni yerleşim yerindeki 300 dönümlük alana taşındı. Ayrıca bölgeye 76 bin 788 ağaç ve fidan dikildi. Erozyona karşı da 480 dönüm alanda yürütülen taş kordon teras, galvanizli kafes tel teras ve örme çit teras çalışmaları bu yıl içinde tamamlanacak.

Sular altında kalacak ilçede, mezarlar da yeni yerleşim alanlarına nakledildi.

CUMHURBAŞKANI, RESMİ AÇILIŞI YAPACAK

Çoruh Nehri üzerinde 2012 yılında inşasına başlanılan Yusufeli Barajı; yıllık ortalama 1,9 milyar kilovatsaatlik elektrik üretimiyle ekonomiye 5 milyar liralık katkıda bulunacak. 2 milyar 130 milyon metreküp su depolama hacmine sahip Yusufeli Barajı’nın, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın katılacağı törenle su tutmaya başlamasıyla ilçe merkezi ve 7 köy sular altında kalacak. Cumhurbaşkanı Erdoğan, katılacağı törende baraj suları altında kalacak ilçenin taşındığı, 10 milyon metreküp dolgu yapılarak elde edilen 1,5 milyon metrekare alanda inşa edilen, kamu binalarının taşındığı, konutlar ile yöre mimarili ‘villa tipi’ köy evlerinin yükseldiği yeni yerleşim alanını da hizmete alıp, 3 bin 205 konutu hak sahiplerine teslim edecek. Açılışa hazır hale gelen etaplarda bir taraftan taşınma işlemlerinin sürdüğü yeni yerleşim yerlerinde çevre düzenleme çalışmaları ile birlikte eksikler tamamlanmaya çalışıyor.

‘TÜRK MUCİZESİ’ 

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, yeni Yusufeli projesini ‘Türk mucizesi’ olarak nitelendirerek “Yapmış olduğumuz proje aslında ‘bir Türk mucizesi’ diye ifade edeceğimiz önemli bir şaheser olacak. Yusufeli’miz geçmiş yıllarda baktığınızda birçok kez taşınmış ve inşallah bu taşınma da son olacaktır ve yeni Yusufeli’ni burada gençlerin, vatandaşlarımızın, hanım kardeşlerimizin mutlu olduğu, spor alanlarında, okullarında vakit geçirebildiği, sporlarını yapabildiği, esnafımızın huzurlu bir şekilde ticaretini yapabileceği bir anlayışla tasarlandı” dedi.

‘GÖLE NAZIR TURİZM DESTİNASYONU OLACAK’

Türkiye’ye örnek olacak yerleşimi Yusufeli’ne kazandırdıklarını söyleyen Bakan Kurum, “Bir taraftan ülkenin ekonomisine katma değer sağlayacak, istihdamına katma değer sağlayacak baraj projemiz, hidroelektrik santralimiz devreye alınırken diğer tarafta da yeni yerleşim alanıyla birlikte burada üreten bir Yusufeli hayal ettik. Bu hayal çerçevesinde esnafımızın mutlu olduğu, buraya gelen insanlarımızın gerek istihdamıyla gerek buradaki yaşam kalitesiyle birlikte huzurlu olduğu bir Yusufeli’ni inşa etme arzusuyla bu proje başlandı ve bittiği zaman göle nazır bir turizm destinasyonu olacak. Burada Türkiye’nin birçok ilinden vatandaşlarımız gelip, Yusufeli’nde bu güzelliğe şahitlik edecekler. Dünyanın en yüksek beşinci barajını görecekler diğer taraftan da buradaki bağlarıyla bahçeleriyle turizm alanlarıyla burada yapılacak spor faaliyetleriyle tüm Türkiye’ye örnek olacak bir yerleşimi inşallah Yusufeli’mize kazandırmış olacağız. Tabi ki zaman içerisinde vatandaşımız da görecek; burada filmler, diziler çekilecek. Gelip vatandaşlarımız burada 3 gün, 5 gün vakit geçirecekler ve inşallah topyekun burada 7’den 77’ye herkesin mutlu olduğu bir Yusufeli’nin inşasını her birlikte gerçekleştirmiş olacağız” açıklamasında bulundu.

‘HÜZÜNLÜYÜZ AMA GÜZEL UMUTLARLA GİDİYORUZ’

Yeni Yusufeli’ne taşınma işlemlerini sürdüren Semra Türk ise “İlçemizde taşıma işlemleri sürüyor. Evlerimizi taşıdık şimdi dükkanlarımızı taşımaya çalışıyoruz. Taşınırken hüzünleniyoruz ama orayı da gördüğümüzde umutlanıyoruz. Buranın 3 katı büyüklüğünde güzel bir şehir yaptılar oraya. Hüzünlüyüz ama güzel umutlarla gidiyoruz” dedi.

İlhan Hacıoğlu da “Ben bu yaşananları yeni bir başlangıç olarak görüyorum. Burada uzun bir geçmişim var. 3 bin 500 metrekarelik iş yerimi, evimi yeni alana taşıyorum. Orayı yeni bir hayat, yeni bir gelecek olarak görüyorum” diye konuştu. 

Ekrem Doğan ise “30 yıllık esnafım. Burada iyi- kötü anılarımız oldu. Yeni hayata da alışacağız. Taşınma işlemi başladı. Devletimiz elinden geleni yapıyor. Bu süreci atlatacağız” dedi.

29 MAYIS 2023’TE ELEKTRİK ÜRETECEK

Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişci, Yusufeli Barajı’na ilişkin, “Buradaki Yeniköy ile Irmakyanı köyleri, 9 gün sonra suyun altında kalacak. 69 günün sonunda da inşallah ilçe merkezi su altında kalıyor olacak. Bu, toplam 309 gün sürecek. 90 günlük bir bekleme süremiz olacak sonra da bizim elektrik üretimimizle ilgili deneme ve esas üretime de geçilmiş olacak. Bizim tahmini takvimimiz; 29 Mayıs 2023. Bu tarihten sonra elektrik üretimine başlanacak” dedi.

Bakan Vahit Kirişci, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın katılacağı törenle su tutmaya başlayacak olan Yusufeli Barajı’nda incelemelerde bulundu. Burada yetkililerden bilgi alan Kirişci, gazetecilere de bilgi verdi. Gaziantep’in Karkamış ilçesinde terör örgütü PKK’nın düzenlediği roketli ve havanlı saldırıda hayatını kaybedenler için başsağlığı dileyen Kirişci, “Bu tür elim hadiseler, acılar, saldırılar aslında terör örgütünün hangi noktaya geldiğini göstermek bakımından, anlamlıdır. Çünkü neticede burası; okul. Okula saldırı yapılıyor” dedi.

‘750 BİN ADET TOGG’UN İHTİYACI OLAN ELEKTRİK ÜRETİLEBİLECEK’

Bakan Kirişci, 22 Kasım 2022’de tarihe tanıklık edeceklerini belirterek, “Elektrik üretimi için bu barajlar, bizim için anlamlıdır, önemlidir. Bu baraj niye önemli? Elbette barajlar genellikle kurulu güçleriyle ifade edilir. 558 megavat gibi bir kurulu gücü var. 1,9 milyar kilovat saat gibi de elektrik enerji üretim kapasitesi var. Peki, bunlar ne anlam ifade ediyor? Bu da şu anlama geliyor; Türkiye’nin -tabi ki burası bir hidroelektrik santrali olduğu için- sahip olduğu hidroelektrik kapasitesinin potansiyelinin yüzde 2’si bu barajda kullanılıyor ve bundan elektrik üretiliyor olacak. Dolayısıyla tek başına bir barajın bizim gücümüzün yüzde 2’sini kullanıyor olması, son derece anlamlı ve önemli. Diğer taraftan üretilen elektrik de kolay anlaşılsın, diye söylüyorum; nüfusu 2,5 milyon ve Türkiye’nin beşinci büyük kenti Antalya’mızın enerji ihtiyacının karşılanması anlamına geldiğini veya bir başka milli gururumuz yine 29 Ekim’de banttan indirdiğimiz Togg’umuzun 750 bin adedinin ihtiyacı olan elektriğin üretilmesi anlamına geliyor. Bu da oldukça önemli. Tabi şu anda barajın gövdesinden 540 metre önde bulunuyoruz. 540 metre gerideki bir gövdenin nasıl görüldüğünü vatandaşlarımız daha iyi takdir edebilir. Ama yine anlamalarını kolaylaştırmak için kat yüksekliğini 2,75 olarak düşünsek 275 metre 100 katlı bir bina olarak gözlerinde canlandırsınlar ve böylesine muhteşem bir eser, inşallah yarın hizmete girmiş ve su tutulmaya başlanmış olacak” diye konuştu.

‘YUSUFELİ, EMNİYET SİBOBU GİBİ HİZMET VERİYOR OLACAK’

Yusufeli Barajı’nın Çoruh Nehri üzerinde bulunan 4 barajın elektrik üretim kabiliyetlerini atıracağına dikkat çeken Bakan Kirişci, şunları kaydetti: 

“Çoruh Nehri üzerinde bizim çok sayıda barajlarımız var. Yusufeli, adeta bir emniyet sibobu gibi hizmet veriyor olacak. Deriner, Borçka, Artvin, Muratlı barajları. Yusufeli Barajı sayesinde elektrik üretim kabiliyetlerini artırabileceklerini belirtmiş olalım. Bir diğer yönü itibarıyla de ‘rüsubat’ dediğimiz suyun kendi akışı içerisinde birtakım birikintiye neden olan maddeleri barajlara gitmeden Yusufeli’nde tutuluyor olması, barajların ekonomik ömrünü de artırıyor olacak. Bu da gerçekten çok önemli konu. Bir başka yönü itibarıyla de su eğer yerinde tutulmazsa taşkınlara neden oluyor malumunuz. Taşkınlar da tarım arazilerine ve yerleşim yerlerine zarar verebiliyor. İnsanlarımızın bazen hayatlarını kaybetmesine neden olabiliyor. Dolayısıyla taşkınla ilgili etkileri de azaltacak olan bir baraj. Tabi bizim iftihar etmemiz gereken bir baraj. Çünkü başından sonuna Türk mühendislerinin, teknikerlerinin, teknisyenlerinin ve işçilerinin alın ve akıl teri döktükleri bir baraj. Bu yönüyle de muhteşem bir eser. Artık süper ligde futbol oynayan bir takım gibi dünyada bir ana oyuncu olan ülkemizin, bu tür mega projelerle adından daha fazla söz ettireceğine hepimiz yürekten inanıyoruz. Burada yüklenici firma zaten bu eserle kendini daha da kanıtlamış ve bu alanda daha da fazla yol almış olacak ama Devlet Su İşleri’miz var burada. Bu projenin sahibi. Devlet Su İşleri’miz de 1953 yılının sonunda kurulmuş. 54 yılında faaliyete geçmiş bir kurum olarak bu eserlere sürekli yenilerini ekleyen bir kurumumuz. Bizim gözbebeğimiz bir kurumumuz. Burada da Devlet Su İşleri’nin hakkını teslim etmemiz gerekir.” 

Bakan Kirişci, açıklamalarına şöyle devam etti: 

“Toplamda 34 milyar liralık bir harcamanın yapıldığını özellikle belirtmek isterim. Tabi ki bu para sadece barajın inşası için değil. Örneğin; 110 kilometre yol yapıldı. Bu 110 kilometre yolun 69,2 kilometrelik kısmı devlet il yolu olarak 40 kilometrelik kısmı da köy yolu olarak yapılmış oldu. Bu yollar ve tüneller için harcanan paraları da bunun içerisine katmamızda büyük yarar var. Yine bu barajın inşasından dolayı bir durumu daha ifade etmemizde yarar var; o da bu barajın inşası sırasında yapılan tünel uzunluğudur. Viyadüklerdir, köprülerdir. Cumhuriyet tarihi boyunca 2002 yılına kadar sadece 50 kilometreden oluşan tünel uzunluğu, bu barajda 62 kilometre. Bu bile tek başına bu barajın ne kadar anlamlı, ne kadar önemli, ne kadar mühendislik harikası olduğunu ifade etmek bakımından yerinde olur diye düşünüyorum.”

‘İLÇENİN MERKEZİ VE KÖYLERİ MAĞDUR EDİLMEMİŞ OLDU’

Yeni yerleşim yerine taşınanların, barajın su tutmaya başlamasıyla masmavi manzara ile karşılaşacaklarını belirten Kirişci, “Tabi ki yolları, köprüleri, viyadükleri ve tünelleri yaptık fakat aynı zamanda bu tür projeler, bazen yerleşim yerlerinin kaldırılmasını gerektirir. Bazen de bunlara hiç ihtiyaç duymazsınız. Bu proje, yerleşim yerinin başka bir yere nakledilmesini gerektiren projeydi. Bu çerçevede; burada gerek ilçenin merkezi ve gerekse de köyleri mağdur edilmemiş oldu. Tam 3205 konut ki bunun 507’si köylere ait. Geri kalanının tamamı ilçe merkezindeki vatandaşlarımızın kendi konutları olacak. Yine bu konutlardan ayrı 334 adet iş yeri yapıldı. Bunun da 10 tanesi köylerde, 324 tanesi bahsetmiş olduğumuz ilçenin kendi merkezindeki iş yerleri olmuş oldu. Vatandaşlarımız, buralarda konforlu bir şekilde yaşayacak” dedi.

‘800 BİN METREKÜP VERİMLİ TOPRAK ‘TARIM TOPRAĞI’ OLARAK TAŞINDI’

Bakan Kirişci, baraj projesinin çevreci proje olduğunu vurgulayarak, “Çevreci mi bu proje? Evet, çevreci çünkü bu barajın kendi alanı içerisinde kalan konutları taşımıyoruz. Barajın kendi alanı içerisinde kalan 800 bin metreküp verimli toprağı buradan alıp, daha önce 750 dekar olan ama bizim bu son çalışmamızla 1535 dekara çıkardığımız yerleşim alanına da tarım toprağı olarak taşındı. 800 bin metreküp, bunun altını çiziyorum. 5844 adet burada zeytin, dut ve diğer ağaçlar vardı. Bu ağaçlar yine Devlet Su İşleri’miz ile Orman Genel Müdürlüğü’müzün müşterek çalışmasıyla bulundukları yerlerden alındı, tekrar yeni yerleşim yerine taşındı ve 14 bin 250 adet yeni ağaç dikildi. 72 binin üzerinde de yine dikelecek fidanlarla birlikte tüm totale baktığınızda 92 bin 344 adet ağaç dikilmiş. Bunlar artık göğe doğru yükseliyor olacak ve buranın yeşilliğine yeşillik katacak. Fiber optik altyapısından temiz içme suyuna, kanalizasyonundan su arıtma sistemlerine aklınıza gelebilecek çağdaş, modern bir şehirde en son standartlarda ne varsa; bunların hepsi bu proje kapsamında Yusufeli’ne ve köylerine kazandırılmış oldu. Gerçekten millet ve ülke olarak ne kadar iftihar etsek azdır” diye konuştu.

309 GÜNLÜK TAKVİMİ AÇIKLADI

Yusufeli Barajı’nda su tutulmasıyla ilgili de süreci anlatan Bakan Kirişci, “Buradaki Yeniköy ile Irmakyanı köyleri, 9 gün sonra suyun altında kalacak. Görmek isteyenler, son hallerini bu 9 günlük sürede görebilir. 69 günün sonunda da inşallah ilçe merkezi su altında kalıyor olacak. Bu, toplam 309 gün sürecek Oldukça uzun bir süreç. 90 günlük bir bekleme süremiz olacak sonra da bizim elektrik üretimimizle ilgili deneme ve esas üretime de geçilmiş olacak. Bizim tahmini takvimimiz; 29 Mayıs 2023. Bu tarihten sonra elektrik üretimine başlanacak. Tekrar Yusufeli Barajı’mız, HES’imiz, yeni yerleşim yeri; Yusufeli’mize, ülkemize ve aziz milletimize hayırlı uğurlu olsun” dedi.