Şebnem TURHAN
Türkiye Bankalar Birliği verilerine göre 2021 yılında kredi ve kredi kartı borcu nedeniyle yasal takibe düşen kişi sayısı 1 milyon 704 bin kişiye çıktı. 2020 yılında 690 bin kişi kredi ve kredi kartı borcu nedeniyle yasal takibe düşmüştü. Böylece bir yılda yüzde 147 artış yaşandı. Borç bakiyesindeki artış ise yüzde 45 oldu. 2020 ve 2021 Eylül ayına kadar borçların yasal takibe atılması için süre 180 gün olarak uygulanıyordu.
2020 yılında pandemi nedeniyle Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) sorunlu kredi ve kredi kartı borçlarının yasal takibe atılması için gereken sürede esnekliğe gitmiş ve 90 günden 180 güne çıkarmıştı. Böylece hem takibe dönüşüm oranı gerilemiş hem de borçlarından dolayı takibe düşen sayısı da azalmıştı. BDDK, 30 Eylül’de kredilerin takibe düşmesinde gecikme süresini 90 günden 180 güne yükselten uygulamanın sona ereceğini açıklamış ancak, gecikme süresi 90 günü geçmiş bulunan kredilerde eski uygulama süreceğini belirtmişti.
BDDK’nın esnekliğinin sona ermesinin ardından takibe düşen borç ve kişi sayısında artış yaşanmaya başladı. Türkiye Bankalar Birliği verilerine göre 2021 yılında bireysel kredi veya bireysel kredi kartı borcundan dolayı yasal takibe intikal etmiş kişi sayısı arttı. Verilere göre bireysel kredi kartı borcundan dolayı yasal takibe intikal etmiş kişi sayısı 2021 yılında 732 bin kişi oldu. 2020 yılında bu rakam 397 bin kişi idi. Bireysel kredi kartı borcundan takibe düşen kişi sayısındaki artış yüzde 84,3 olarak hesaplandı.
Kredi borcundan takibe düşen yüzde 211 arttı
Yine TBB verilerine göre bireysel kredi borcundan dolayı yasal takibe intikal etmiş kişi sayısı ise 2021 yılında 1 milyon 354 bin kişi oldu. 2020 yılında ise sayı 434 bin seviyesindeydi. Yani bireysel kredi borcundan dolayı takibe düşen gerçek kişi sayısında bir yılda yüzde 211 artış yaşanmış oldu.
Toplamda 2021 yılında bireysel kredi veya bireysel kredi kartı borcundan dolayı yasal takibe intikal etmiş kişi sayısı da 1 milyon 704 bin kişiye yükseldi. Bu rakam 2020 yılında 690 bin seviyesindeydi. TBB bireysel kredi ve bireysel kredi kartı borcundan dolayı yasal takibe intikal etmiş kişileri bir kez sayarak verileri hazırlıyor.
Ekim ayıyla birlikte takibe düşen hızlandı
TBB verileri eylül ayı sonrasında kredi veya kredi kartı borcu nedeniyle takibe düşen sayısındaki artışı da gösteriyor. Verilere göre Eylülde 149.5 bin kişi yasal takibe düşerken ekimde 297.7 bin, kasımda 382 bin ve aralıkta 334.3 bin kişi kredi veya kredi borcunu ödeyemediği için yasal takibe alındı.
Öte yandan, TBB Risk Merkezi verilerine göre, 2021 yılında bireysel kredilerde tasfiye olunacak alacaklar bir önceki yıla göre yüzde 45 artış ile 26,9 milyar TL olurken, tasfiye olunacak alacakların bireysel kredilere oranı 0,3 puan artış ile yüzde 2,6 oldu. Bireysel kredi kartlarında tasfiye olunacak alacaklar ise bir önceki yıla göre yüzde 13 artış ile 7 milyar TL seviyesinde gerçekleşti. Aralık 2021 itibariyle kredi kartı tasfiye olunacak alacak oranı son bir yılda 0,9 puan düşerek yüzde 3,2 olarak hesaplandı.
1 yılda borcu devam edenlerin sayısı 650.5 bin arttı
Türkiye Bankalar Birliği verilerine göre bireysel kredi ve kredi kartı borcunu ödememiş gerçek kişilerden borcu devam etmekte olan kişi sayısı da Aralık 2021 itibariyle 4 milyon 121 bin 998 kişiye yükseldi. Aralık 2020 itibariyle bireysel kredi ve kredi kartı borcunu ödememiş gerçek kişilerden borcu devam edenlerin sayısı 3 milyon 471 bin 494 seviyesindeydi. Yani bir yılda borcu devam eden kişi sayısı 650 bin 504 kişi arttı. Bireysel kredi borcunu ödememiş ve borcu devam etmekte olan kişi sayısı TBB verilerine göre Aralık 2021’de 2 milyon 989 bin 192 olarak hesaplandı. Aralık 2020’de ise 2 milyon 380 bin 186 idi. Yani bireysel kredi borcunu ödeyemeyen ve borcu devam edenlerin sayısı da bir yılda 609 bin 6 kişi artmış oldu. Bireysel kredi kartı borcu devam edenlerin sayısı da 211 bin 169 kişi artarak Aralık 2021 itibariyle 2 milyon 678 bin 39’a yükseldi.
Son 12 yılın en yüksek seviyesine çıktı
Türkiye Bankalar Birliği verilerine göre 2021 yılında kredi veya kredi kartı borcunu ödeyememiş gerçek kişi sayısı son 12 yılın en yüksek seviyesine çıktı. 2020’de esneklik nedeniyle gerileyen rakam 2019 yılında ise 1 milyon 403 bin kişi seviyesindeydi. Geçmiş yılların verisi incelendiğinde ortalama 1.3-1.4 milyon kişi seviyesinde olan kredi veya kredi kart borcunu ödeyememiş kişi sayısı 2021 yılında hızlı arttı. BDDK esnekliğinin sona ermesi ve takibe atılma süresinin yeniden 90 güne inmesiyle 2022 yılında bu rakamın artması öngörülüyor. TBB verileri kredi borcunu ödememiş kişi sayısının da 2021 yılında ilk kez 1 milyon sınırını aştığını gösterirken bireysel kredi kartı borcunu ödememiş olanların sayısı ise geçmiş yılların ortalamasının altında kalmaya devam etti.
