Başkanlar Konuşuyor: Trabzon, Karadeniz somonu ile ihracatta hız kazandı

Trabzon TSO Başkanı Suat Hacısalihoğlu ve Trabzon Ticaret Borsası Başkanı Eyyüp Ergan, Yönetim Kurulu Başkanımız Hakan Güldağ, Genel Koordinatörümüz Vahap Munyar, Yazı İşleri Müdürümüz Handan Sema Ceylan’ın sorularını yanıtladı. Başkanlar, fındık kalitesinin artırılması için bahçelerin gençleştirilmesi projesi düzenlediklerini söyledi.

Somon yumurtası üretim tesisi kuracağız

Suat Hacısalihoğlu / Trabzon Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı

Trabzon tarih boyunca ticaret merkezi oldu. Bugün de bu özelliğini kaybetmedi. Ekonomimizin yüzde 18’ini ticaret, yüzde 16’sını tarım, yüzde 13’ünü sanayi oluşturuyor. Diğer sektörlerin yanında inşaat da yüzde 8’lerde. Şehrimiz son birkaç yıldır sürekli yüzde 20’nin üzerinde büyüyor. Geçmişteki verilere baktığımız zaman kredi kullanımı mevduata göre çok daha fazlaydı. Fakat son yıllarda mevduatlarda ciddi artış oldu. Örneğin kredi kullanımında yüzde 39 civarında bir artış olurken, mevduatlarda yüzde 59, 60’larda bir büyüme oluyor. Bu şehrimizde ticaretin de geliştiğini gösteriyor. Kentimizin önemli geçim kalemleri biliyorsunuz fındık ve çay. Son yıllarda önemli bir gelişme oldu o da; somon. Hem üretimi hem ihracatı arttı. Bu artış 2022’de yaklaşık 12 bin ton ilave kapasite getirdi. Pazarlama konusunda da sıkıntımız olmadı. Rusya Federasyonu’ndan çok büyük talep var. Japon fi rmaları kentimizde görüşmeler yapıyor. Yetiştirdiğimiz balığa Karadeniz alası da deniliyor Türk somonu da. Gıda güvenliği bu kadar öne çıkarken doğru bir şey yaptığımızı şu anki talepler de gösteriyor. Biz de yatırımlarımızı artırdık. Somonun yumurtası ağırlıkla yurt dışından geliyordu. Gelirken de yüzde 40’ı zayi oluyordu. Yavruya dönüşme sırasında da bir yüzde 20’yi kaybediyorduk. Biz oda olarak yürüttüğümüz proje ile 50 milyon liralık bir yumurta üretim tesisini kentimize kazandıracağız. Yine balıkların ihtiyacı olan yem konusunda yatırımlar artmaya başladı.

ULUSLARARASI SOMON FESTİVALİ DÜZENLEDİK

Şehir olarak ihracatımız toplam 1 milyar 300 milyon dolar civarında seyrediyordu. Pandemiden dolayı bunun bir miktar düştüğünü gördük, 2021’de 1 milyar 180 milyon civarında gerçekleşti. Şimdi toparlanıyoruz. İhracat ürünlerimizde birinci sırada fındık var. İkincisi sebze ya da meyve, üçüncü sıraya su ürünleri çıkmaya başladı, dördüncü sırada da makine parçaları üretimi var. 30 bin ton somon satıyoruz. Geçen yıl uluslararası somon festivali düzenledik, bu ay da ikincisini düzenleyeceğiz. Böylece Karadeniz somonunu, Türk somonunu bütün dünyaya tanıtmış olacağız.

DÖRT OSB’NİN ÜÇÜ DOLU

Trabzon’da 4 OSB’miz var. Bunların 3’ü tamamen dolu. Diğerinin de altyapı çalışmaları başladı. Yeni yerimiz yok, OSB kurmak için arazi yapımız müsait değil. Arazilerimiz eğimli olduğu için OSB’leri dağları tıraşlayarak kuruyoruz. Maliyetler artıyor. Şinik OSB’miz tamamlandı. Beşikdüzü OSB’mizde genişleme çalışmaları devam edecek. Bir de biliyorsunuz Türkiye’de endüstri bölgeleri kurulması konusunda bir düzenleme yapıldı. İlk olarak Trabzon ve Filyos yatırım adası endüstri bölgesi başladı. Türkiye için 23 endüstri bölgesi düşünülüyor. Ülkemizin geleceği bence buralardan geçiyor, yüksek teknolojiden geçiyor. Bizim şehrimizin planlaması 5 ana sektörden yapıldı. Şimdi bölgemiz için ihale aşamasına geldik. Önümüzdeki 3 yılda bunu tamamlayarak bölgede yüksek teknolojiye dönük yatırımların yapılmasını sağlayacağız.

ŞAMPİYONLUĞUMUZLA DÜNYACA TANINIR OLDUK

Trabzon’da yabancılara yaklaşık 6 bin civarında gayrimenkul satışı olduğunu söyleyebilirim. Yaptığımız araştırmalarda Körfez ülkelerinde yaşayanların yüzde 80’inin sıcaklık nedeni ile yurt dışına çıktığını öğrendik. Oralarda fuarlara katıldık. 500 bine yakın kişiyi oralardan şehrimize çektik. Hatta gelenler ticaretin içinde olanlar. Onlar da ticaretimizi geliştirdiler. Burada ağırlıkla gayrimenkul şirketleri kurdular. İnşaat da yapmaya başladılar, siteler kurdular. Şehrimizde bu yatırımlar da artacaktır. Şehrimizde yıllık ortalama 10-12 bin konut satılıyor. Bu da 600-700 milyon dolarlık bir girdi demektir bu. Stoklar eridi, yeni alanların imara açılması gerek. Sadece Körfez’e değil, Avrupa’daki gurbetçilerimize de ev satabiliriz. Turizmde de 11 bin yatak kapasitesinden 60 binin üzerinde yatak kapasitesine çıktık. Bütün marka zincir oteller şehrimize gelmeye başladılar. Önemli yatırımlar oldu. Bir de Trabzonspor’umuzun şampiyon olması bizi dünyaya tanıttı. Sümela Manastırı, Uzun Göl, kongre turizmi önemli güçlerimizden. Şehrimizde 70 bin civarında da öğrencimiz var. Hepsi bizim için çok önemli.

Çay-Fındık Adası Projesi ile agro turizm yapacağız

Eyyüp Ergan / Trabzon Ticaret Borsası Başkanı

Pandemi sayesinde tarımın değerini daha iyi anladık. Mesela Türkiye’de 720 bin hektar fındık dikili alan var. Biz 750 milyon kilo fındık üretiyoruz. Dönüm başına ortalama 100 kilo. Bu Amerika’da 275 kilo. Fındığı yeni yapan ülkeler var. Mesela Gürcistan da Azerbaycan da 250 kiloların üzerine çıktı. Biz hala bu kadar üretimdeyiz. Onun için harekete geçtik. Trabzon’da 60’a yakın örnek bahçe yaptık. Bir örnek bahçemizde tahminim 400 kilonun üzerinde verim alacağız. Bu gelişmeyi sağlarsak toplamda 1,5 milyon ton fındık üretir hale geleceğiz. Gelir de en az 4-5 milyar dolar çıkar. Somonda 1 milyar dolarlık ihracatı geçmeye başladık. 2023 için 2 milyar dolarlardan bahsediliyor. Bu hızlı büyümeyi fındıkta da yapmalıyız.

FINDIĞIN YÜZDE 8’İNİ ÜRETİYORUZ, İHRACATIN YÜZDE 48’İ BİZDE

Tanıtım için “Trabzonspor’un resmi yiyeceği fındık” dedik. Bence Trabzon’un en büyük fi rması Trabzonspor’dur. En büyük markamız Trabzonspor’dur. Yurtdışında iş yaptığımız insanlar şampiyonluk sonrası bizi aradılar, “Ne oluyor orada” diye sordular. Bizim kutlamamız tüm dünyada böyle bir fark yarattı. Fındığa dönersek, biz fındığı işliyoruz. İşlemeden satılıyor diye eleştiriliyoruz. Ezme de, çikolata için de ihraç ediyoruz. Çikolatayı kendimiz de yapıyoruz. Mesela Trabzon Türkiye’de fındık üretiminin yüzde 8’ini yapıyor ama ihracatın yüzde 48’ini gerçekleştiriliyor. Türkiye’nin en büyük ihraç yapan fi rmaları bizde. Bizim arkadaşlarımız, bizim sanayicilerimiz, birçoğunu entegre ederek satıyorlar.

BAHÇELERİ SÖKMEDEN GENÇLEŞTİREN ÇALIŞMA

En büyük sorunumuz yaşlanmış fındık bahçeleri. 100 yaşında bahçelerimiz var. Bu bahçelerin yenilenmesi açısından güzel çalışmalar yaptık. Tüm bahçenin sökülmeden, aralardan gençleştirilmesi konusunda adımlar attık ve üreticilerimizi toplantılara davet ettik. Bir farkındalık yarattık. Hisar Belediyesi ile yaptığımız bir çalışmada inşallah önümüzdeki yıllarda da Çay-Fındık Adası Projesini gerçekleştirip bu alanda agro turizm yapacağız.

ARTIK HER YIL “DÜNYA FINDIK HAFTASI” KUTLANACAK

Biz ilk defa Trabzon Ticaret Borsası olarak geçen yıl “Dünya Fındık Haftası” adı altında kutlama yapılmasını sağladık. Hatta TOBB Başkanımız Rifat Hisarcıklıoğlu bey de geldi. Bu sevincimize ortak oldu. Açılışını da yaptık, tescilini de aldık. Bundan sonra Türkiye’de o hafta sürekli Dünya Fındık Haftası olarak kutlanacak. Bu sene ev sahibi Sakarya olacak. İnsanlar gelsinler fındık nasıl üretiliyor, nasıl işleniyor, hangi aşamalardan geçiyor, görsünler. Çay-Fındık Adamızı da Ortahisar Belediyemizin gösterdiği bir vadide yapacağız. Ortak projemiz olacak. Tüm bunlar kentimize katkı sağlayacak.