SEDAT ALP

İZMİR – Gemi Geri Dönüşüm Sanayicileri Derneği (GEMİSANDER), AB’deki gemi geri dönüşüm bölgelerini işleten işletmelerle 10 Mart’ta bir araya gelerek Avrupa Gemi Geri Dönüşümcüleri Grubu’na dahil olurken, dernek üyelerinin faaliyet gösterdiği Aliağa Gemi Geri Dönüşüm Bölgesi, AB ülkelerinde hurdaya çıkacak gemilerin sökümlerini yapma onayı alamadı.

Akdeniz’in Aliağa’daki gemi geri dönüşüm bölgesine ihtiyacı olduğunu belirten GEMİSANDER Yönetim Kurulu Başkanı Gün Alp Erdil, AB ülkelerinde yıllık 2.5 milyon ton gemi geri dönüşüm kapasitesine karşılık, birlik ülkelerindeki tüm tesislerin toplam söküm kapasitesinin yıllık 1.1 milyon ton ile ihtiyacı karşılamaktan uzak olduğuna dikkat çekti. Erdil, AB’nin üyesi ülkelerde hurdaya çıkan gemileri birlik dışına çıkarmak istememesinden yakındı.

AB’nin, üye ülkelerde hurdaya çıkacak gemilerin sökümlerinin yapılabileceği gemi söküm bölgelerinin listesini her yıl yayınladığını ve 2016’da toplam kapasiteleri 1.1 milyon ton olan 18 tesisi listeye aldığını aktaran Erdil, “Listeye alınan bu 18 tesisin tamamı AB üyesi ülkelerde bulunuyor. Avrupa’daki gemi geri dönüşüm tesisleri halen kapasitelerinin altında faaliyet gösteriyor, çünkü bu tesisler Güney Asya’da bulunan tesislerin yüksek gemi alım fiyatları ile rekabet edemiyor” diye konuştu.

Erdil, GEMİSANDER’in AB gemi geri dönüşümcüleri ile 10 Mart’ta Brüksel’de gemi geri dönüşümünde mevcut en iyi uygulamalarla farkındalığı arttırmak ve Avrupa’da gemi geri dönüşüm kapasitesini etkin bir şekilde kullanımını sağlamak amacıyla bir araya gelindiğini ve Avrupa Gemi Geri Dönüşümcüleri Grubu (ESR) adı altında örgütlenildiğini açıkladı. Erdil, ESR ile ilgili şu bilgileri verdi: “Fransa’daki Port Bordeaux, Belçika’dan Galloo, Danimarka’dan Smedegaarden, Hollanda’da Scheepssloperij ve İspanya’da DDR gemi geri dönüşüm alanları ESR’nin ilk beş üyesini oluşturdu. ESR, temiz ve güvenli gemi geri dönüşümü yapan tesisler olarak öne çıkarken, bir sivil toplum kuruluşu olan Gemi Geri Dönüşüm Platformu (NGO) da hurda gemilerin bu tesislerde sökümünü teşvik ediyor.”

Gün Alp Erdil, AB üyesi ülkelerin bayrağını taşıyan gemiler arasından yılda 2.5 milyon ton kapasitesinde hurda gemi sökümü yapıldığını belirterek, “AB, üye ülkelerde hurdaya çıkan gemilerin, birlik dışında sökümünü engellemeye çalışıyor. Ancak, AB üyesi ülkelerdeki gemi söküm bölgelerinde toplam 1 milyon tonluk söküm kapasitesi var ve AB’den çıkan yıllık 2.5 milyon hurda gemi söküm kapasitesini karşılamaktan uzak. ESR üyesi olan bu tesislerin kapasitesini arttırmak için AB fonlarından yardım talep ediliyor. Bir yandan AB’deki tesisler geliştirilmeye çalışılırken, diğer yandan da Avrupa Komisyonu, hurda gemilerini birlik dışında sökümüne onay vereceği tesisleri belirlemek için, aralarında Türkiye’nin de bulunduğu başvuruları inceliyor. Ancak, İzmir Aliağa’da bulunan gemi söküm bölgesinin AB listesinde yer bulması beklenmiyor. Bu durumun ülkemizi bu ekonomik pasta dışında tutmak için yaratılan bir sebep olduğunu düşünüyoruz” dedi.

Erdil, AB ülkesi olan Belçika’daki gemi geri dönüşüm tesisinde yapılan söküm faaliyetlerinin çevre ve insan sağlığı açısından iyi bir örnek olmadığı, Aliağa’daki söküm bölgesinin fiziki şartlar, teknik donanım ve kalifiye iş gücü bakımından çok daha ileri düzeyde olduğunu vurgulayarak, “ESR’nin temel hedefleri, tüm Avrupa gemi geri dönüşüm alanlarını birleştirmek ve gemi sahiplerine Avrupa’da gemi geri dönüşüm kapasitesi olduğunu bildirmek. Büyük tonajlı gemi geri dönüşümünü mümkün kılmak için AB bayraklı ticari gemilerin artan pazar payı garanti edildiğinde tesisler yatırımlarını fonlarla büyüteceklerdir” diye konuştu.

“AB YÖNETMELİĞİNİN UYGULANMASI ÇOK ZOR”

GEMİSANDER Yönetim Kurulu Başkanı Gün Alp Erdil, Basel Sözleşmesi’nin gemilerin geri dönüşümünü düzenleyemeyeceğinin anlaşılması ve Hong Kong Sözleşmesi’nin yürürlüğe giriş tarihinin gecikeceği endişesiyle ara dönemde uygulanabilir yaptırımların düzenlenmesine ilişkin olarak 2013 yılında çevre ve iş sağlığına uyumlu AB Gemi Geri Dönüşüm Yönetmeliği’nin yayımlandığını hatırlatarak şöyle devam etti: “AB Yönetmeliği ile AB bayraklı gemilerin yönetmelik kriterlerini yerine getirmeyen ülkelere gönderilmesinin engellenmesi planlandı. Ancak bu hükmün uygulanabilirliği konusunda çekinceler bulunuyor. Başlıca çekince AB bayraklı gemilerin bayrak değişikliği yolu ile, Asya ülkelerine gönderilmesinin önünde bir engel bulunmaması. AB bayraklı yıllık 2.5 milyon ton hurdaya ayrılacak geminin AB’deki toplam kapasitesi 1 milyon ton olan söküm tesislerinde dönüşümünün mümkün olmadığı açıkça ortada. Bu nedenle yönetmelik yürürlükte olmasına rağmen uygulamanın başlatılması zaman alacaktır. Her şeye rağmen Akdeniz çanağında legal bir sektör olarak faaliyet gösteren Aliağa’daki gemi geri dönüşüm sektörü, AB bayraklı ve diğer gemilerin geri dönüştürüleceği bir bölge olarak tercih edilecektir.”