ABD yönetimi, Rusya ve Çin’in Afrika kıtasıyla askeri, ekonomik ve diplomatik ilişkilerinin ilerlediği bir dönemde yaklaşık 50 Afrikalı lideri yarın Washington’da ağırlayacak.
ABD, ilki 8 yıl önce yapılan ve 3 gün sürecek ABD-Afrika Liderler Zirvesi’nde, sağlıktan iklim değişimine, ekonomiden Ukrayna-Rusya savaşına kadar farklı başlıklarda Afrika ülkeleriyle görüş alışverişinde bulunacak.
Zirvede, Rus paralı askerlerinin Afrika ülkelerinde görev yapmasına ilişkin endişelerin ve Çin’in ekonomik etkisinin büyümesinin de gündeme gelmesi bekleniyor.
Kıtayla ortaklığı derinleştirmek istediklerini açıklayan Beyaz Saray yetkilileri, ABD Başkanı Joe Biden’ın zirve sırasında Afrika Birliğinin G-20 oluşumunda koltuğa sahip olması için desteğini açıklayacağını duyurdu.
Afrika Birliği ve üye ülkeler yıllardır hem Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinde hem de G-20 gibi oluşumlarda kalıcı koltuğa sahip olmak istiyor.
ABD, Çin ve Rusya’nın etkisinden rahatsız
Ukrayna’daki savaşın yol açtığı enerji ve gıda sorunundan en fazla etkilenen Afrika ülkelerinin zirvede bu konuyu da gündeme getirmesi bekleniyor.
Afrika ülkelerinin savaştan ötürü Rusya’ya açıktan tepki göstermemesi ABD’nin kıta ülkeleriyle diplomatik ilişkilerinin zayıfladığı yorumuna yol açmıştı.
Savaşın şiddetlendiği dönemde Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un kıtaya yaptığı ziyarette, Rusya bazı ülkeleri yanına çekmek için çaba harcamıştı.
Lavrov’un hemen ardından Afrika turu yapan ABD’li mevkidaşı Anthony Blinken ise ülkesinin Afrika ülkelerini eşit ortak olarak gördüğünü söylemişti.
ABD’nin Çin’in Afrika ülkelerini sürekli borçlandırmasına ilişkin eleştirileri ise zirvede yeniden gündeme gelebilir. Çin’in kıtadaki ekonomik varlığı güçlendirmesinden rahatsız olan ABD, ticari ilişkilerin ilerlemesi için özel yatırımların kıtada artmasını istiyor.
ABD, askeri darbelerden ötürü Mali, Burkina Faso, Sudan ve Gine’yi zirveye davet etmezken, diplomatik ilişkilerin zayıf olduğu Eritre’yi de zirveye çağırmadı.
Öte yandan, iç çatışmalar ve insan hakları ihlalleri nedeniyle son yıllarda ABD’nin eleştirileri ve yaptırımlarına maruz kalan Etiyopya ve Zimbabve gibi ülkelerin toplantıda yerini alacağı öğrenildi.
2021 yılında Afrika’ya 26,7 milyar dolarlık ihracat ve Afrika’dan 37,6 milyar dolarlık ithalat yapan ABD, kıtada onlarca ülkeye gümrük tarifesi olmadan ülkesine ürün sokma ayrıcalığı tanıyor.
ABD, 2011 yılında kıtaya 32,8 milyar dolarlık ihracat ve kıtadan 93 milyar dolarlık ithalat yapmıştı.
Eski ABD Başkanı Donald Trump’ın 2018’de bazı Afrika ülkelerine hakaret etmesi ve vize kısıtlamaları getirmesi, kıta ülkeleri ile ABD arasında gerginliğe yol açmıştı.
