Fiyatları indirin çağrısı: Sıra etiketlerde! ‘Fiyatlar roket gibi çıkıp paraşüt hızında inmemeli’

Kurlardaki hızlı inişin ardından İstanbul Ticaret Odası Başkanı Şekib Avdagiç’in “Fiyatlar roket hızında çıkıp paraşüt hızında inmemeli. Üyelerimize açık çağrıda bulunuyorum; fiyatlara acilen güncelleme yapılmalı” sözlerine tüketicilerden de destek geldi. Kurdaki yükseliş gıdadan perakendeye, teknolojiden otomotive kadar birçok sektörde fiyatları etkiledi. Düşüş sonrasında vatandaşlar sosyal medyadan market zincirlerine ‘etiketlerinizi yükselttiğiniz hızla indirin’ çağrısı yaptı. Dün AK Parti Meclis grup toplantısı öncesinde gazetecilerin gündeme ilişkin sorularını yanıtlayan Ticaret Bakanı Mehmet Muş da gıda fiyatlarında indirim yaşanıp yaşanmayacağına ilişkin soru üzerine “Döviz kurundaki düşüşe bağlı olarak biz de fiyatlarda bir gevşeme bekliyoruz” dedi. Hürriyet’in sorularını yanıtlayan Tüketici Dernekleri Federasyonu ile iş dünyası örgütleri de dolardaki yüzde 30-40’lık düşüşe paralel un, makarna, et, süt, yumurta, baklagiller başta olmak üzere fiyatların hızla inmesi gerektiğini belirtiler. İşte başkanların kurlardaki düşüşe bağlı olarak yaptıkları çağrı: 

ZİNCİR MARKETLER FİYAT DÜŞÜRSÜN

Tüketici Dernekleri Federasyonu Başkanı Aziz Koçal: Döviz kurlarına bağlı fiyat istikrarsızlığının yükünü hep tüketici çekiyor. Fiyatlar ağustos öncesi şekle dönmeli. Çünkü dövizden dolayı fiyatlar son 15 günde adeta fırladı. Tüketici artık et, süt, yumurta, baklagiller, çay, yağ alamaz oldu. Bu işin tüm taraflarını imalatçıları, tedarikçileri, perakendecileri ve bu kontrolü sağlayacak olan denetim mekanizmasını yani devleti göreve çağırıyoruz. Özellikle market zincirleri stoklarındaki ürünleri dövize göre güncelleyip sattılar. Oysa o ürünler yüksek maliyetten üretilmemişti. Şimdi onların fiyatını yükselttikleri gibi düşürsünler.

OLAY TERSİNE DÖNDÜ

Ankara Sanayi Odası Başkanı Nurettin Özdebir: Yaşadığımız süreç içinde birtakım işletmeler kurdaki hızlı artış maliyetlerine yansımadan, sadece ekranda gördükleri rakamlar üzerinden ‘yerine koyma maliyeti’ diye fiyatlarını artırdılar. Ama yaşadığımız konjonktürde olay tersine döndü. Bu kendilerine maliyet olmamış fiyatlardaki fiktif artışları yeniden reel kurdan fiyatlayıp, etiketlerine yansıtmaları gerekir. Bu konuda sorumlu ve müdebbir tüccar olarak ticaretin etik kurallarına da uyarak bunları geri almalarını bekliyoruz. Sanayici de aynı şekilde fiyatlamalarını gözden geçirecek.

YILBAŞINDAN İTİBAREN RAHATLARIZ

Ankara Ticaret Odası Başkanı Gürsel Baran : Birkaç gün içinde özellikle yılbaşından sonra tüm ürünlerde rahatlamayı, fiyatlarda gevşemeyi göreceğimizi tahmin ediyorum. Mesela benim çalıştığım iki inşaat malzemesi üreticisi fabrika hemen yüzde 10 indirim yaptı. Tüm sektörleri takip ediyorum. Yeter ki kurlar yeniden bu seviyenin üzerine çıkmasın. Tüm üretici, tedarikçi ve perakendeciler üzerlerine düşeni yapacak. Bunun farklısını düşünmek herkese zarar verir. Fiyatı düşmüş ürünü geldiği fiyata uygun satmadığımda kendi ayağıma sıkmış olurum. Herkes bunu bilir ve birkaç gün içinde güncel döviz kurlarına uygun olarak fiyatlarını aşağı yönlü güncelleyecek, diye tahmin ediyorum.

KURDAKİ DÜŞÜŞ YANSIMALI

Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu Genel Başkanı Bendevi Palandöken: Gıda, akaryakıt gibi birçok ürün grubunda döviz kurlarını bahane ederek jet hızıyla zam yapanlardan şimdi indirim bekliyoruz. Ayçiçeği yağından motorine, kış lastiğine, monttan kuruyemişe, A’dan Z’ye tüm ürün gruplarına son birkaç ayda zam geldi. Bu zamların birçoğu usulsüz artarken, birçoğu da bahane edilerek arttı. Şimdi ise döviz kurlarında yaşanan önemli düşüşün bu zamlara yansımasında göremiyoruz. Piyasalara güvenin artması, vatandaşın ve mal alım satım yapan esnafın rahatlamayı daha iyi yaşayabilmesi için artık tüm ürün gruplarında indirim yapılmalı.

‘YÜZDE 35-40 DÜŞECEK’

Türkiye’nin en büyük yem üreticilerinden, TOBB Yönetim Kurulu Üyesi ve Bursa Ticaret Odası Başkanı Özer Matlı, dün itibarıyla bir çuval yemde 10-15 gün önce yaptıkları 25 liralık zammı geri çektiklerini söyledi. Böylece ilk etapta yüzde 11 ila 13 arasında indirim yaptıklarını belirten Matlı, özetle şunları konuştu: “Beyaz etin yemi, mısır ve soya ithalatı, bazında olduğundan hızlıca tavuk, hindi, balık fiyatlarına yansıyacak. Beyaz etçiler önceki gün fiyatlarını yüzde 7 ila 10 arasında düşürdüler. Yumurta fiyatlarında bir iki ay içinde yüzde 15 ila 20 arasında düşüş bekliyoruz, tabii kurların bu seviyede kalması durumunda. İthal gıda fiyatlarında kırmızı-yeşil mercimek, fasulye, ayçiçek yağı gibi yeni gelen ithal ürünlerde fiyatlar doğrudan doların düşmesinden dolayı yüzde 35-40 oranında düşecek. Ama bu da 2-3 ayı bulur çünkü elinde adamın pahalı mal var.”

PERAKENDEYE DE YANSIYACAK

BİRLEŞMİŞ Markalar Derneği Başkanı Sinan Öncel şunları söyledi: “Bizim marka ve perakende dünyasında yüzde 80-90 maliyet artışına rağmen fiyatlarımızı yüzde 10 ila 30 oranında artırmıştık, tüketicinin alamayacağı endişesi karşısında… Dolayısıyla kurlardaki bu düşüş, bizim yaz sezonu ürünlerimize yansıyacak ki en önemlisi de giyimde yılbaşından itibaren fiyatlar artacak beklentisi kırılmış oldu. Serbest bölgeden sipariş üzerine sevkiyat yapan firmaların otomobil, elektronik, iş makinelerinde fiyatlar hemen düşmeye başladı. Gümrükte 2 milyonluk makine 1 milyon 300- bir milyon 400 bine düştü, dedi arkadaş. Bu indirimler dalga dalga perakendeye yansıyacak.”

OTOMOTİVDE İNDİRİMLER BAŞLADI

DÖVİZ kurlarındaki düşüş sonrası, fiyatlarını arttırmaya hazırlanan birçok otomotiv markası bu kararından vazgeçti. Böylece, zam yapmak için hazırlanan otomotivciler de fren yapmış oldu. Hatta bazı markalar indirimleri kurların geriye çekildiği ilk günden yansıtmaya başladı. Fiyatlar matrah limitlerinin de etkisiyle yüzde 10 ila yüzde 40 arasında düştü. İndirim uygulayan ilk markalar Peugeot, Opel, Citroen ve Hyundai oldu. Ardından Renault, Suzuki ve MG gibi birçok marka da fiyat listelerini aşağı yönlü güncelledi. Örneğin, hafta başında 358 bin liraya satılan Hyundai i10’un fiyatı yapılan indirimle yeniden yüzde 50’lik ÖTV dilimine girdi ve 240 bin 700 liraya kadar geriledi. Aynı şekilde 361 bin liraya ulaşan Renault Clio’nun fiyatı 247 bin lira seviyesine geri geldi. İstanbul Ticaret Odası (İTO) Motorlu Taşıtlar Meclis Üyesi Alp Gülan, “Kurlardaki düşüşle yeni zamlar şimdilik ortadan kalktı. Kurun belirli bir seviyeye oturmasının ardından fiyatlarda indirimlerin sürmesi mümkün” dedi. (EKONOMİ SERVİSİ)

KONUTTA FİYATLAMA GÜNLÜK YAPILMIYOR

KONUT piyasasında ise fiyat düşüşü beklenmiyor. Konutun gıda ya da perakende gibi kısa sürede üretilemediğine dikkat çeken İstanbul İnşaatçılar Derneği (İNDER) Başkanı Nazmi Durbakayım, “Geçtiğimiz yıllarda hem ekonomik nedenler hem de pandemi etkisiyle sektör kârından fedarlık yaptı, işin devamlılığı için maliyet artışını aynı oranda fiyata yansıtmadı. Doların zirve yaptığı dönemde bu oranda fiyat artmadı ki düşsün. Biz üreticiler olarak kurun stabil olmasını bekliyoruz ki buna göre maliyet hesabı yapalım ve fiyatları belirleyelim” dedi. “Konut sektörü fiyatlamayı günlük yapmıyor” diyen Konut Gelişticileri ve Yatırımcıları Derneği (KONUTDER) Başkanı Altan Elmas ise şunları söyledi: “Son bir ayda büyük türbülans yaşandı. Kurda yüzde 80-90 artış varken konutta böyle bir artış olmadı. Eğer 18 liralık kurdan fiyatlama yapan varsa o düşürebilir ama bunların çok olduğunu düşünmüyorum. Dolayısıyla piyasada genel bir düşüş beklenemez.” Elmas, malzeme fiyatında düşüş olması halinde konut fiyatlarında artış hızının yavaşlayacağını ekledi. (EKONOMİ SERVİSİ)