Konteyner ve çip krizi, artan navlun ve pandemi koşullarının vurduğu küresel ticarette dengeler değişiyor. Küresel piyasalardaki değişiklik Türkiye için yeni fırsatlar sunarken bazı sektörler öne çıkmaya başladı. Çip krizi otomotiv sektörünün ihracatını yavaşlatırken, Çin’in ağır pandemi koşullarının ardından iç piyasasına odaklanması, çelik sektörünü ihracatta yeni aktör olarak öne çıkardı. Çelik sektörünün temsilcileri, eylül ayında 2,6 milyar dolarlık ihracata ulaşarak, “aylık bazda” ihracatın itici gücü olan otomotiv sektörünü geçeceklerini belirtiyorlar. Yıl sonu ihracat hedefini revize eden çelikçiler 21 milyar dolarlık yıllık ihracata koşuyor. Elektrik elektronik sektörü de ihracat birim fiyatını önemli ölçüde artırdı. 10 yıl öncesine kadar ihracatın lokomotifi olan ancak son yıllarda ilk sıradaki yerini kaptırın hazır giyim ve konfeksiyon sektörü de bu dönemde yeniden hareketlendi ve 2021’de ihracatını 19 milyar doların üzerine çıkarma hesaplarını yapmaya başladı. Otomotiv sektörü, her şeye karşın, 30 milyar dolarlık yılsonu ihracat hedefini koruyor.
Çelik sektörü 21 milyar dolara koşuyor
İhracatın lideri olan otomotiv sektörü 2020 yılını 25,5 milyar dolarlık ihracatla kapadı. Bu yılın ilk 8 ayında 18,8 milyar dolara imza atan sektör yılsonu hedefi olan 30 milyar dolara ulaşmaya çalışıyor. Otomotiv sektörünün beklenen ihracat artış oranı yüzde 17seviyesinde. Toplamda ikinci sırada bulunan kimya sektörü ise 18,3 milyar dolarlık 20210 ihracatını yüzde 20’lik artışla bu yıl 22 milyar dola çıkarmayı hedefl iyor. Uluslararası piyasalardaki gelişmeleri lehine çeviren çelik sektörü ise yılın ilk 8 ayında, geçen yılın aynı dönemine göre elde ettiği yüzde 68’lik ihracat artışı ile yılın sonu için hedef büyüttü. 2021 için 2019 yılının baz etkisinden uzak olan 13,9 milyar dolarlık rakamını yılsonu hedefi olarak belirledi. Ancak artan siparişler üzerine bu hedef 17,5 milyar dolara yükseltildi. Sektör yetkilileri şimdi 21 milyar dolarlık yılsonu ihracat hedefini dillendiriyor. 2020 yılını 12,3 milyar dolar ile kapayan sektör, bu yıl ihracatını 21 milyar dolara yükseltirse yüzde 66’lık artış yakalamış olacak.
Hazır giyim 4. sıraya geriledi
Bu arada, 2020 yılı ihracat gerçekleşmelerine göre 2021 yılı hedefleri bakımından elektrik-elektronik sektörü yüzde 36, hazır giyim sektörü yüzde 9 artış beklentisi içinde.
Türkiye’nin ihracatında ilk 5 sırayı paylaşan sektörler bu yılın ilk sekiz ayında performanslarına bağlı olarak yer değiştirdiler. 2020 yılının ilk 8 ayında ilk 5 sıra otomotiv, kimya, hazır giyim, çelik ve elektronik olarak şekillenirken, 2021’in aynı döneminde otomotiv birinciliği, kimya ikinciliğini korurken hazır giyimin 3.’lük tahtına çelik sektörü oturdu. Hazır giyim 4., elektrik-elektronik sektörü 5. Sırada yer aldı.
Bakım onarım ve çip otomotivi yavaşlattı
Uludağ Otomotiv Endüstrisi İhracatçıları Birliği (OİB) verilerine göre, otomotiv endüstrisinin ağustos ayı ihracatı 2,4 milyar dolara çıktı. Otomotivciler böylece tüm zamanların en yüksek ağustos ayı ihracatını gerçekleştirmiş oldu. OİB Başkanı Baran Çelik, “Otomotiv firmalarının bu yıl özelinde değişen bakım-onarım-tatil dönemleri ağustos rakamlarımıza olumlu yansıdı. Binek otomobile olan dış talebin de artmasıyla tarihimizin en yüksek ağustos ayı ihracatını gerçekleştirdik. Tüm ürün gruplarında çift haneli ihracat artışı yakaladık” dedi.
Sektör temsilcileri, çip başta olmak üzere parça tedariği konusunda sıkıntıların devam ettiğini, önümüzdeki aylarda ihracatın geçen ay kadar yüksek olmasını beklemediklerini dile getirdi. Baran Çelik, “Üretim yapabildiğimiz sürece ihracat artışımız sürecek ancak, çip sorunu anlık yönetiliyor. Dolayısıyla eylül ve sonrası için öngörüde bulunmak zor” dedi.
“Çelik, eylülde otomotivi geçebilir”
Otomotivciler, yılsonunda 30 milyar dolarlık ihracat hedefini koruyor. Baran Çelik, “Eylülde, aylık bazda çelik ihracatı otomotivi geçebilir. Çünkü çelik fiyatları tarihi zirvelerde. Ancak, geçici olur bu durum. Yılın tamamında açık ara lider olacağımızı öngörüyoruz” dedi.
OSD Başkanı Haydar Yenigün ise ihracattaki rekora yönelik, “Küreselde olduğu gibi Türkiye’de de otomotiv sektörü başta çip olmak üzere malzeme tedariği sorunuyla boğuşuyor. Önceki aylarda kapalı fabrikalar ağustos ayında çalıştı. Dolayısıyla geçen ayın rakamlarına yansıdı. Ancak gelecek aylarda dengelenme olacaktır” diye konuştu.
OİB verilerine göre, otomotivin toplam ihracattan aldığı pay yüzde 12,8’e yükseldi. Yılın ilk sekiz ayında ihracatını geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 29 artıran sektör, 18,8 milyar dolar ihracat gerçekleştirmiş oldu. Ağustos ayında en fazla ihracat yüzde 23 artış ve 311,2 milyon dolarla Almanya olurken, onu geçen yıl aralık ayında imzalanan STA sonrasında tüm sektörlerin hedef pazarı haline gelen Birleşik Krallık takip etti.
Hazır giyim sektörü bu yıl ihracat rekoru kırabilir
Türkiye ihracatının lokomotif sektörlerinden biri olan hazır giyim sektörü, geçen yıl 17,1 milyar dolar ihracata imza atmıştı. Değişen tedarik zincirinin de etkisi ile küresel devlerin yönünü çevirdiği Türk hazır giyim sektörü, bu yılın ilk 8 ayında 12,9 milyar dolar ihracat gerçekleştirdi. İstanbul Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği Başkanı Mustafa Gültepe hedefl erini şöyle açıklamıştı: “Gücümüz ve kapasitemiz sayesinde 2020’yi az hasarla atlattık. 2021’de 19 milyar doların üzerine çıkabilir, yıllık ihracat rekorumuzu kırabiliriz.”
İhracatta gaza basan çelikçinin hedefi otomotivciyi de sollamak
Erkan ÇAKAN
Aşılamanın yaygınlaşması ve ülkelerin ekonomilerini teşviklerle desteklemesi sektörlerin hızlı toparlanmasını sağladı. Demir-çelik de en hızlı toparlanmayı gösteren sektörlerin başında geliyor. Türkiye demir-çelik sektörü 2020 haziran ayından itibaren üretim ve ihracatta yüksek büyüme kaydediyor. İmalat sanayindeki gelişmeler ve hem iç hem de dış pazardan gelen yoğun taleple birlikte çelik üreticileri yatırımlarını hızlandırırken üretim kapasitelerini de artırıyor. Sektör ağustos ayında 2,3 milyar dolarlık ihracata imza attı. Ağustosta, geçen yılın aynı ayına göre elde edilen yüzde 166’lık artış çelik sektörünü, Türkiye’nin sektörel ihracat sıralamasında ikinciliğe yükseltti.
Hedefler yükseldi
Pandemi koşullarında 2020 yılını 12 milyar 675 milyon dolarlık ihracatla kapatan sektör, artan talep üzerine 2021 için 2019 yılının baz etkisinden uzak olan 13,9 milyar dolarlık rakamını yılsonu hedefi olarak belirledi. Ancak artan siparişler üzerine bu hedef 17,5 milyar dolara yükseltildi. Çelik İhracatçıları Birliği (ÇİB) Başkanı Adnan Aslan, ihracatlarını miktarda yüzde 10 artışla 23 milyon ton, değerde ise yüzde 40’a yakın yükselişle 17,5 milyar dolar seviyelerinde gerçekleştirmek olarak belirlediklerini dile getirdi. Son aylarda elde edilen başarı sektör temsilcilerini hedefl eri yeniden gözden geçirmeye yönlendirdi. Sektörün yeni kısa vadeli hedefi ihracatın lideri olan otomotiv sektörünü Eylül ayında “aylık bazda” geçmek. Yılsonu için ise 21 milyar dolara ulaşmak.
TİM tarafından yayınlanan ihracat verilerine göre; Türk çelik sektörü 2021 yılının ağustos ayında 2,3 milyar dolarlık ihracat performansı sergiledi. 2020’nin Ağustos ayında sektörün ihracatı ise 865 milyon dolardı. Böylece sektör bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 166’lık ihracat artışı kaydetti ve Türkiye’nin aylık bazda en çok ihracat artışı gösteren sanayisi oldu. Çelik sektörü ağustos ayı ihracat ile Türkiye ihracat sıralamasında yüzde 12,1’lik pay ile ikinci sırada yer aldı. Türk çelik sanayi 2021 yılının Ocak-Ağustos döneminde ise 13,2 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirdi. 2020 yılının ilk sekiz ayında 7,8 milyar dolarlık ihracat yapan sektör, 2021 yılının Ocak-Ağustos aylarında değer bazında yüzde 69’luk ihracat artışı kaydetti.
“Ürün çeşitliliğini artırıyoruz”
Ağustos ayı ihracat rakamlarını DÜNYA’ya değerlendiren Çelik İhracatçılar Birliği (ÇİB) Başkan Yardımcısı Uğur Dalbeler, artan yurt içi ve yurt dışı talebi karşılamak için çelik üreticilerinin kapasite artışına gittiğini ve yeni yatırımları devreye aldığını söyledi. Çelik üreticilerinin yeni yatırımlarla birlikte ürün gamını da çeşitlendirdiğini ifade eden Dalbeler, bu atılımlarla sektörün son bir yılda ihracatta yüksek büyüme kaydettiğini vurguladı. Ayrıca fiyatların yükselmesinin büyümede etkili olduğunu ve sektörün ton başı birim fiyatının ağustos ayında 1.000 dolara çıktığını söyleyen Dalbeler, “Sektörümüzün ton başı birim fiyatı 2018’de 727 dolar, 2019’da 654 dolar, 2020’de 620 dolar iken bu yılın 8 ayın ortalamasında 862 dolara ulaştı. Böylece üreticilerimiz katma değerli ürün ve çeşitliliğini artırarak birim fiyatını daha da yukarı çekiyor. Bu kapsamda sektörümüz eylül ihracatında da otomotiv endüstrisini geçmeyi hedefl iyor” dedi. Dünyada çelik üretiminin yüzde 60’ını tek başına yapan Çin’in son bir yıldır üretimini iç piyasada tükettiğini belirten Dalbeler, “Çin’in ihracat pazarından çekilmesi sektörümüze önemli fırsatlar sunuyor” diye konuştu. “İhracat siparişlerine yetişemiyoruz” Globalde demir-çelik sektöründe talebin artmasıyla yurt içi ve yurt dışı yatırımlarına hız verdiklerini söyleyen Akçelik Genel Müdürü Yavuz Kılıç, “Sektörde ciddi bir hareketlilik var. İhracat siparişlerine yetişemiyoruz. Hatta yeni müşteri alamıyoruz. Bu doğrultuda kapasite artışına gidiyoruz. 2020 haziran ayından itibaren siparişlerde ciddi bir artış oldu. Özellikle Almanya ve diğer AB ülkelerine ihracatımız arttı. İç pazarda da yoğun talep var” dedi.
Katma değerli ürünlerin payı artıyor
Çelik sektörünün, ağustos ayı ihracatını değerlendiren Türkiye Çelik Üreticileri Derneği (TÇÜD) Genel Sekreteri Veysel Yayan da “Bu yükseliş her ne kadar dünya piyasalarında çelik ürünlerindeki fiyat artışlarından kaynaklı gibi görülse de, Türk çelik sektörünün miktar bazında da önemli oranda artış kaydetmesi, çelik ihracatımızın olumlu yönde geliştiğinin göstergesidir” diye konuştu. Yayan, artışın, Çin’in ihracatını düşürmesinin yanı sıra, sektörün dünya piyasasının ihtiyaçlarına göre ürün çeşitlendirmesine gitmesinden ve katma değerli ürünlerin payını artırmasından kaynaklandığını ifade etti.
Elektrik-elektronik, 15 milyar dolar için finansman bekliyor
Selenay YAĞCI
Elektrik-elektronik sektörünün ağustos ayı ihracatı, 2020’nin aynı dönemine kıyasla yüzde 42,3 artarak 1 milyar 209 milyon dolar oldu. Elektrik-elektronik sektörü, son beş yılın en büyük ağustos ayı ihracatını gerçekleştirdi. İhracat bu dönemde miktar bazında daha düşük artış gösterdi ve birim başı ihracat gelirinde de artış sağlındı. İhracat gelirindeki artışın daha çok fiyat artışlarından kaynaklanmaya devam ettiğini belirten Elektrik ve Elektronik İhracatçıları Birliği (TET) Başkanı Güven Uçkan, sektörde yılsonu ihracat hedefinin tutturulması için finansman ihtiyacı olduğunu vurguladı. TET verilerine göre, geçen yılın ağustos ayında 166,45 milyon kilogram ürün ihracat edildi ve karşılığında 849,8 milyon dolar döviz elde edildi. Elektrik-elektronik sektörünün ihracatı, bu yılın ağustos ayında 205,84 milyon kilogram ve 1 milyar 209 milyon dolar olarak kaydedildi. İhracat miktar bazında yüzde 23,66 artarken, fiyat bazında 42,3 artış elde edildi. Hammadde fiyatlarının oldukça arttığına işaret eden TET Başkanı Güven Uçkan, “Talepte artış var, miktarda da artış var. Ancak bu ay ihracat rakamını bu kadar artıran unsur daha çok fiyatların artmış olması” dedi. Elektrik-elektronik sektörünün yılsonu ihracat hedefinin 15 milyar dolar olduğunu söyleyen Uçkan, ilk 8 ayın hedefl erinin bir parça üzerinde bir ihracat performansı sergilendiğini de belirtti.
Hammadde fiyatları endişe yaratıyor
Sektörde hammadde fiyatlarından kaynaklı bir endişe olduğunu ifade eden Uçkan, “Hammadde fiyatları arttığı için finansman ihtiyacı doğdu. Önümüzdeki aylarda 15 milyar dolar hedefin tutturulması için finansman ihtiyacının giderilmesi gerekiyor. Pandemi başlarında Kredi Garanti Fonu’ndan hem büyük şirketlere hem de KOBİ’lere destek sağlanmıştı. Şimdi o uygulama yalnızca KOBİ’ler için uygulanıyor.
Büyük şirketlere de Kredi Garanti Fonu önceki ihracatının yüzde 1’i kadar finansman desteği sağlamasını bekliyoruz” diye konuştu. Çip krizinin özellikle tüketici elektroniğinde etkili olduğunu da hatırlatan Uçkan, elektrik elektronik sektörünün 5. sıradaki varlığının yıllardır sürdüğünü, ancak iddialı olamadıklarını söyledi.
Kimyada hedef 22 milyar dolar
Osman KILIÇ
Ağustos ayında 2 milyar dolarlık ihracat rakamına ulaşan kimya sektörü yılbaşında 22 milyar dolar olarak revize ettiği hedefin de üzerine çıkmayı planlıyor. Ağustos ayındaki artışın gelecek aylarda da sürmesini beklediklerini belirten İKMİB Başkanı Adil Pelister, ihracatlarının her şeye rağmen arttığını kaydetti.
Kimya sektörü, yılbaşında 20,6 milyar dolarlık ihracat hedefiyle yola çıkmıştı. Sektör bu rakamı 22 milyar dolar olarak revize etti. Ağustos ayında geçen yılın aynı ayına göre yüzde 48,98 artışla gerçekleştirdiği 2 milyar dolarlık ihracat sonrası, yılsonu hedefi olan 22 milyar doların da üzerine çıkmaya çalışıyor. “Her şeye rağmen” yüksek bir ihracat performansı yakaladıklarını belirten İstanbul Kimyevi Maddeler ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (İKMİB) Başkanı Adil Pelister, yeni bir rekora imza atacaklarını söyledi. Pelister, “Bu yıl ihracatımızda 22 milyar doları da geçmeyi bekliyoruz” dedi. Kimya sektörünün ihracat performansının artarak sürdüğünü belirten Pelister, “İhracatıız, ağustosta geçen yıla oranla yüzde 48,98 arttı. Bu yıl sekiz aylık dönemde yapılan sektör ihracatı ise yüzde 38,56 artışla 15,9 milyar dolar oldu. Eylül ve sonraki aylarda da bu artışın sürmesini bekliyoruz” diye konuştu.
Kimya sektörünün yıldızı plastik
Plastik ve mamulleri ürün grubu ihracatının genel kimya sektörü ihracatında birinci sırada yer aldığını kaydeden Pelisten, “Hem aylık olarak hem de yıllık olarak en çok ihracatı bu ürün grubunda yapıyoruz” dedi. Bu yılın Ağustos ayında plastik sektörü ihracatı bir önceki yılın aynı ayına göre yaklaşık yüzde 60 artış gösterdi.
