Ciro, belirli bir dönem içinde satış faturalarının veya perakende satış fişlerinin toplanmasıyla elde edilir. Ancak bu faturaların toplamı ile oluşan rakamdan KDV ve ÖTV düşüldükten sonra ciro ortaya çıkar. Satış iade ve ıskontoları, primler de düşülmelidir.
İşletmelerin faaliyetlerine göre ciro endeksleri de farklılık gösterir. Örneğin bir akaryakıt istasyonunda yapılan toplam satışın içinde hem KDV hem de ÖTV vardır ve bu tutarlar satış faturaları toplamından düşülmelidir. Konfeksiyon piyasasında faaliyet gösteren bir işletmede ise sadece KDV olduğundan toplam satışlarda KDV düşülmelidir.
Ciro hesaplamaları enflasyonun yüksek olduğu durumlarda işletmenin karlılığı konusunda yanlış kararların verilmesine yol açabilir. Çünkü işletmenin karı ciro ile doğru orantılıdır. Ciro arttığı zaman karlılık da normalde artacaktır. Ancak bir mal 10 TL ye alınıp 12 TL ye satıldığında kâğıt üzerinde 2 TL kar gözüküyordur ama alıp yerine 14 TL ye koyuyorsanız 2 TL zarardasınız demektir. Dolayısıyla enflasyon hesabı dikkate alınarak kar hesabı yapılmalıdır.
Bir işletmede ciroyu attırabilmek için
*Faaliyette bulunulan sektörün niteliklerine göre ürün çeşidinin arttırılması
*Pazar payının genişletilmesi
*Varsa satış eleman açığının giderilmesi
*Müşteri ilişkileri yönetiminin üst düzeyde olması
*Üretim ve diğer faaliyet grupları hakkında hedef kitleye belirli dönemlerde sunum yapılması
*İhtiyaca göre reklam faktörünün gözden geçirilmesi
*Dönem başlarında yapılan bütçeleme faaliyetlerinin sağlıklı yapılması ve hedeflerin belirli dönemlerde kontrol edilerek eksiklerin tamamlanması
*Rakip faaliyetlerinin sürekli takibi ve gerektiği dönemlerde önlemler alınması
*Hedef kitlenin veya pazarın ihtiyaçlarının doğru belirlenerek buna uygun ürünlerin faaliyete dahil edilmesi
*Muhasebe ve denetim sisteminin verimli çalışması
Gibi çalışmalar yapılmalıdır.
Ciro endekslerinin artış göstermesi enflasyonun durağan olduğu ortamlarda halkın refah düzeyinin yükseldiğini, alım gücünde problem olmadığını gösterir ve doğal olarak devletin vergi gelirleri artar. Yukarıdaki örnekte olduğu gibi enflasyonist ortamlarda farklı bir sonuç ortaya çıkabilir.
Kasım ayına ait ciro endeksleri TÜİK tarafından açıklandı. Buna göre;
Toplam ciro yıllık %66,1 arttı
Sanayi, inşaat, ticaret ve hizmet sektörleri toplamında ciro endeksi (2015=100), 2023 yılı Kasım ayında yıllık %66,1 arttı.
Toplam cironun alt detaylarına bakıldığında; 2023 yılı Kasım ayında yıllık sanayi sektörü ciro endeksi %54,6 arttı, inşaat ciro endeksi %98,7 arttı, ticaret ciro endeksi %71,3 arttı, hizmet ciro endeksi %61,2 arttı.
Toplam ciro aylık %3,0 arttı
Sanayi, inşaat, ticaret ve hizmet sektörleri toplamında ciro endeksi (2015=100), 2023 yılı Kasım ayında aylık %3,0 arttı.
Toplam cironun alt detaylarına bakıldığında; 2023 yılı Kasım ayında aylık sanayi sektörü ciro endeksi %2,5 arttı, inşaat ciro endeksi %3,8 arttı, ticaret ciro endeksi %3,4 arttı, hizmet ciro endeksi %2,3 arttı.
AÇIKLAMALAR
Yıllık değişim, takvim etkisinden arındırılmış endeks değerlerinin bir önceki yılın aynı ayına göre değişimini ifade etmektedir.
Aylık değişim, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış endeks değerlerinin bir önceki aya göre değişimini ifade etmektedir.
Kaynak: TÜİK
ZAFER ÖZCİVAN
Ekonomist-Yazar
