İRFAN DONAT
Tarım ve Orman Bakanlığı, domates fiyatlarındaki artışı ve depremi gerekçe göstererek gıda arz güvenliği ve fiyat istikrarının sağlanması amacıyla domates ihracatını 14 Nisan 2023’e kadar kısıtladı.
İhracat kısıtlama kararında Avrupa’da yaşanan meyve-sebze krizinin de etkili olduğu düşünülüyor.
Hatırlanacağı üzere İspanya ve Kuzey Afrika’dan tedarik sorunu nedeniyle İngiltere’de son haftalarda bazı zincir marketlerin sebze ve meyve reyonları boş kalmış ve domates başta olmak üzere bazı sebze ve meyve ürünlerinde tüketicilere satışlar adet bazında sınırlandırılmıştı. Bu noktada Avrupalı şirketlerin domates tedariki için rotasını Türkiye’ye çevirmesi gündeme gelmişti. Söz konusu kısıtlama kararında Avrupa’dan gelecek olası ek talebin de etkili olduğu düşünülüyor.
Sektör temsilcileri, domates ihracatına yönelik kısıtlama kararından en çok afet bölgesindeki domates üreticileri ile tek ekim yapan üreticilerin olumsuz etkileneceğini söylüyor.
Yine hatırlanacağı üzere, Ağustos 2022’de Bloomberg HT’de Tarım-Analiz programına konuk olan Sera Yatırımcıları ve Üreticileri Birliği (Sera-Bir) Başkanı Müslüm Yanmaz, artan maliyetler ve enerji krizi yaşayan Avrupa’da üretimin sekteye uğraması nedeniyle artan ihracat talebinin domates fiyatlarını 2023’te 50 TL’ye kadar çıkartacağını söylemişti.
Son dönemde domates fiyatları 35-40 TL bandında seyrediyordu.
Tarım Bakanlığı tarafından 81 ile “ACELE” ibaresi ile gönderilen kısıtlama kararında, “Ülkemizde, domates fiyatlarında son günlerde yaşanan anormal fiyat artışları ve 11 ilimizi doğrudan etkileyen deprem afeti nedeniyle gıda arz güvenliği ve fiyat istikrarının sağlanması amacıyla tedbir alınması ihtiyacı doğmuş olup; Bakanlık Makamı’nın 02.03.2023 tarihli ve 9047366 Olur’u ile;
– Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC)’ne yapılacak ihracat başvuruları,
– Filistin Devletine yapılacak ihracat başvuruları,
– Azerbaycan (Nahçivan Dahil) Cumhuriyeti’ne yapılacak ihracat başvuruları,
– Suriye’de güvenlik altına alınan bölgelere Türkiye Tarım Kredi Kooperatifleri ve bağlı
kuruluşları tarafından yapılacak ihracat başvuruları,
– AFAD, Kızılay veya diğer İnsani Yardım Kuruluşları tarafından yapılacak ihracat başvuruları,
– BM, WFP ve Kızılhaç gibi alıcısı insani yardım kuruluşu olan ihracat başvuruları,
– Organik Ürün Sertifikası bulunan ürünler için yapılacak ihracat başvuruları,
– Denizlerimizden transit geçen ve ülkemiz limanlarına uğrayan yabancı bayraklı gemilerin iaşe
ihtiyaçlarının karşılanması için gemi kumanyacılığı yapan firmalara gemi başına her bir ürün için en fazla 500 kg’a kadar yapılacak ihracat başvuruları,
– Başlamış işlemler (Bakanlığımıza veya TAREKS sistemine başvurusu yapılmış),
hariç olmak üzere, 2022/1 sayılı Tebliğ kapsamında yer alan; 0702.00 GTİP’li Domates (taze/soğutulmuş) ihracatının 14 Nisan 2023 tarihine kadar kısıtlanmasına karar verilmiştir” denildi.
Açıklamada, “Bu kapsamda, 14 Nisan 2023 tarihine kadar 0702.00 GTİP’li Domates (taze/soğutulmuş) ihracat başvuruları (yukarıda belirtilen muafiyet durumları hariç) için Bitki Sağlık Sertifikası ve/veya Sağlık Sertifikası düzenlenmemelidir” ifadelerine yer verildi.
