2022 ARALIK AYI TARIM ÜFE ORANLARI

Türkiye istatistik kurumu TÜİK 2022 aralık ayı tarım üretim fiyat endeksi (ÜFE) ni açıkladı. TÜİK in verdiği verilere göre tarımda;

*Bir önceki aya göre %4.82,

*Bir önceki yılın aynı ayına göre %151,03 arttı.

Tarım ürünlerinde yaşadığımız yüksek enflasyonun temel nedeni, tarım ürünlerinde üretim maliyetlerinin yüksekliğidir. Son aylarda toplumun hemen hemen tüm kesimlerini ilgilendiren ve toplum tarafından sürekli takip edilen gıda fiyatlarının kontrol altına alınabilmesi için hükümet tarafından yapılan denetimler arttırılmış, yüksek fiyatlı mal satan, haksız rekabet yapan bazı marketlere para cezasının yanında işyeri kapatma cezası uygulaması başlatılmıştır. Tüketici olarak baktığımızda ekonomik denetimlerin sıkı ve sürdürülebilir olması halkın gereğinden fazla harcama yapmaması açısından önemli olduğu aşikardır. Ancak gıda fiyatlarının artmasının suçlusu olarak marketleri göstermek de yanlıştır.

Zirai ürünlerin girdi maliyetleri olan ve olmazsa olmaz olan ihtiyaçların (gübre, fide, zirai ilaç, tohum, işçilik, mazot vb.) son bir yılda fiyatları yüzde iki yüzün üzerinde artmıştır. Hal böyle iken ucuz ürün elde etmek oldukça zordur. Bir de bu maliyetlere aracı komisyonları veya karları da eklenince bir ürünün tarladan sofraya gelmesi 3-4 katına kadar yükselmektedir. Bir tarım ülkesi olan Türkiye, yıllar önce kendi kendine yetecek kadar üretim yapmakta iken bugün bazı gıda ürünlerini ithal eder duruma gelmiştir. Bunun yegâne sebebi sıkı ve sürdürülebilir bir tarım politikasının uygulanmaması, haller yasasının yeni düzenlemeye gitmemesi ve artan maliyetlerdir. Evet hükümet çiftçilere destek vermektedir ama bunun yanında kontrol edilebilir bir tarım politikası mutlaka hayata geçirilmeli, çiftçiye verilen destekler tekrar gözden geçirilmeli daha da iyileştirilmelidir. İlk olarak mazot ve diğer giderlerden KDV ve ÖTV muafiyeti sağlanmalıdır.

Ülkemizde enflasyonun yükselmeye başladığı Eylül 2021’den bu yana tarım enflasyonun yükselen bir seyir izlemektedir. TÜİK in açıkladığı TÜFE oranından her ay daha yüksek olarak karşımıza gelmektedir ve bu sonuca bağlı olarak yükselen maliyetler zorunlu olarak tarım ürünlerinin fiyatlarının yükselmesine sebep olmaktadır. Aralık ayında baz etkisiyle de olsa düşme eğilimine giren tüfe ile birlikte tarım ürünleri ÜFE oranı da aşağıya doğru hareketlenmiştir. Tahmini olarak bu düşüşün mart nisan ayına kadar sürecektir. Daha da ötesi seçim atmosferine girmemiz nedeniyle bu üretici destekleri artabilir.

Yukarıdaki tabloya göre endekste aralıkta bir önceki aya göre yüzde 4,82, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 151,03 ve 12 aylık ortalamalara göre yüzde 132,18 artış gerçekleşti.

Sektörler özelinde bir önceki aya göre ormancılık ürünleri ve ilgili hizmetlerde yüzde 3,45 azalış görülürken tarım ve avcılık ürünleri ve ilgili hizmetlerde yüzde 5,03, balık ve diğer balıkçılık ürünlerinde yüzde 5,37 artış oldu. Aralık 2022’de ana gruplarda bir önceki aya göre tek yıllık bitkisel ürünlerde yüzde 1,67 düşüş gerçekleşirken canlı hayvanlar ve hayvansal ürünlerde yüzde 7,81 ve çok yıllık bitkisel ürünlerde yüzde 15,9 artış kayıtlara geçti.

Yıllık Tarım-ÜFE’ye göre 6 alt grup daha düşük, 6 alt grup daha yüksek değişim gösterdi. Yıllık artışın düşük olduğu alt gruplar, yüzde 82,94 ile lifli bitkiler, yüzde 91,54 ile koyun ve keçi, canlı, bunların işlenmemiş süt ve yapağıları olarak belirlendi.

Yıllık artışın yüksek olduğu alt gruplar ise yüzde 309,17 ile turunçgiller, yüzde 191,66 ile sebze ve kavun-karpuz, kök ve yumrular olarak sıralandı.

Aylık Tarım-ÜFE’ye göre 9 alt grup daha düşük, 3 alt grup daha yüksek değişim gösterdi. Bir önceki yılın aynı ayına göre azalış gösteren alt gruplar sırasıyla yüzde 2,64 ile sebze ve kavun-karpuz, kök ve yumrular, yüzde 1,56 ile tahıllar (pirinç hariç), baklagiller ve yağlı tohumlar olarak kayıtlara geçti.

Bir önceki aya göre artışın yüksek olduğu alt gruplar ise yüzde 9,58 ile canlı sığırlar (manda dahil), bunlardan elde edilen işlenmemiş süt, yüzde 8,25 ile tropikal ve subtropikal meyveler oldu.

Aralık 2022’de, endekste kapsanan 86 maddeden 34’ünün ortalama fiyatında azalış, 49’unun ortalama fiyatında ise artış gerçekleşti.