Emeklilikte yaşa takılan (EYT) 2 milyon 250 bin kişinin beklediği müjde geldi. Düzenleme ile yaş sınırı kaldırıldı. 8 Eylül 1999 öncesinde şartları sağlayanlar emekli olabilecek ve SKK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı ayrımı yapılmayacak. Ayrıca emekli olup çalışanlar için prim teşviki verilecek. Prim günü dolmayan kadınlar doğum borçlanması, erkekler de askerlik borçlanması yapabilecek. Emekli olup çalışmaya devam edecekler için 5 puanlık sigorta prim teşviki getirilecek. Böylece emekli olanlar için şirketlerin ödeyeceği primlerde düşüş olacak. Normal çalışanla emekli çalışan arasında prim farkı kalmayacak.
İş dünyası, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından açıklanan EYT düzenlemesini, hem çalışanın hem işverenin korunacağı bir model olarak değerlendirdi. Düzenleme ile toplamda 5 milyon 700 bin kişi, ilk aşamada 2 milyon 250 bin kişinin EYT’den yararlanması bekleniyor.
MÜSİAD Başkanı Mahmut Asmalı, uzun yıllardır işgücü piyasasının en önemli gündem maddesi konumunda bulunan EYT meselesinin çözülmüş olmasının önemine değinirken ASKON Genel Başkanı Orhan Aydın, “2 milyon 250 bin çalışanımız, beklediği müjdeyi sınırlandırma olmadan almıştır” dedi. İTO Başkanı Şekib Avdagiç ise “İşletmelerimiz EYT sürecini en uygun şekilde yürütecektir” yorumunu yaptı.
MÜSİAD Başkanı Mahmut Asmalı: KGF desteği yükü azaltacak
Uzun yıllardır işgücü piyasasının en önemli gündem maddesi konumunda bulunan EYT meselesinin çözümü noktasında göstermiş olduğu kararlılık sebebiyle, başta Cumhurbaşkanımız olmak üzere bütün ekonomi yönetimine teşekkürlerimizi sunuyoruz. Herhangi bir yaş sınırlaması olmaksızın uygulanacak olması ve emekli olup çalışmaya devam edeceklerin bunu kayıtlı olarak sürdürmelerini sağlamaları amacı ile sosyal sigorta prim teşviki getirilmesi ile çalışanlarımızın, KGF desteğiyle kıdem tazminatı yükünün azaltılacak olmasıyla da işverenlerimizin beklentilerini karşılayan EYT düzenlemesinin hayırlara vesile olmasını temenni ediyoruz.
İTO Başkanı Şekib Avdagiç: Ç alışma hayatında tazelenme getirecek
İşletmelerimiz EYT sürecini en uygun şekilde yürütecektir. Bunun organizasyonel hazırlığı ve planlaması içindeyiz. Şirketlerimiz, işlerin idamesini sağlayıp üretimde sürdürülebilirliği temin edecek tedbirleri alacaktır. EYT’nin tüm kesimleri kapsayacak şekilde çıkmasını, iş dünyamızın tüm paydaşları için son derece olumlu karşılıyoruz. EYT çalışma hayatımız için bir tazelenme fırsatıdır. Hem emekliliğe hak kazananların, hem de işgücüne yeni dahil olacakların beklentileri gerçekleşecek. Çalışanlarımız bu imkandan yararlanırken, iş dünyası olarak üretimin idamesi için üzerimize düşeni yapmanın gayreti içine olacağız. Cumhurbaşkanımızın, işletmelerin üzerinde oluşacak kıdem tazminatı yükünün hafifletilmesi için açıkladığı KGF kredi paketini çok önemsiyoruz.
TMB Başkanı Erdal Eren: Önemli bir maliyet kalemi olacak
EYT, tüm işverenler gibi inşaat firmalarına da önemli bir kıdem tazminatı maliyeti getirecek. Ancak enflasyon ve olağanüstü fiyat artışları ile ailesini geçindirme mücadelesi veren çalışanlarımızın hayatına getireceği desteği de göz ardı etmiyor ve onlar adına memnun oluyoruz. Zaten son iki yıldaki olağandışı malzeme fiyat artışları ile işlerini devam ettirmekte zorlanan veya iflas noktasına gelen teminat mektupları yanan kamu müteahhitlerinin bu ilave külfet altındaki durumlarının göz önüne alınmasını ve yeni yılda mutlaka bir tasviye ve sicil affı kararnamesinin gündeme getirilmesini bekliyoruz.
Sosyal güvenlik uzmanları: Ek düzenlemeler gelecek dikkat!
Sosyal güvenlik uzmanlarına göre asıl tartışma yasa çıktıktan sonra başlayacak. Kısmi emeklilikle ilgili durum ise yasa Meclis’e gelince netleşecek.
TÜRKONFED Sosyal Güvenlik Komitesi Başkanı Ali Duman: Kısmi emeklilikte 1999 öncesi şartlara dönecek mi bu belirsiz. Yasa çıktıktan sonra içeriğinde göreceğiz. İkincisi 5 bin gün meselesiyle 5 bin 975 ayrımı var. Normal esaslarda 99 öncesi sigortaya girenlerde SSK’lı olma açısından 5 bin gün yeterli ama şuan itibariyle kanun iki şey değiştirdi bir yaşı bir de günü. 5 bin günden 5 bin 975’e kadar çıktı. Cumhurbaşkanı yaş yok dedi ama gün ile ilgili bir detay vermedi. Bu durumda sigortaya girdiği tarihi dikkate alarak gelen kademeli gün mü kullanılacak yoksa 99 öncesi yürürlükte olan 5 bin gün yeterli mi olacak net değil. Resmi Gazete’de yayınlandığı gün vatandaş müracaat etmeye hak kazanmış olacak. Şu anda SGK’da maalesef iş yükü 5 kat arttı. Normalde bir yıl içinde 450 bin emekli varsa bu yıl 5 katı olacak. Dolayısıyla süreç SGK’da yavaş işleyebilir. Normalde insanlar 2 ayda emekli oluyorsa bu süre 3-4 aya uzayabilir.
Sosyal Güvenlik Müşavirleri Derneği Başkanı Emin Yılmaz: Bağkur tescil mağdurları var, EYT yasasının içerisinde değil. Onlar borçlanma hakkı talep ediyor. Yasa teklifi meclise gelince belli olacak. Yasa kapsamına alınmayan stajyerlerin durumu var. Onların talepleri devam ediyor. Astsubayların sivil okul borçlanması var. Memurlarda mevzuattan ötürü borçlanma geri çekilmiyor. Belki yeni düzenlemeler olur. Sosyal güvenlik hukuku da kendi içinde bazı ihtiyaçlar doğuruyor. Zamanla belirleniyor. Emeklilikte tahsis talep var. Verdiğiniz ayı takip eden ayda maaşlar başlar. Ama duyumlarımız herhangi bir mağduriyet yaratmamak için ocak başından itibaren geçerli olacağı yönünde.
Sosyal Güvenlik uzmanı ve eski SGK müfettişi Murat Göktaş: Ocak ortasında yasalaşacak. Meclis’ten hızlı geçer. 2 milyon 250 bin çalışan bugün şartları doldurduğu için ocak ayında müracaat ederse şubatta emekli olacak. Çok yoğunluktan dolayı emekli aylıklarının bağlanması biraz sarkabilir. Ama hakları saklı kalır. Başvuru esas alınacak. 4 yıllık müracaat bir anda olacağı için süreç biraz uzayabilir. Ama hak kaybı olmaz.
MÜ Maliye Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Halit Fikir: Yapılan açıklamalar sonucunda netlik kazanan tek husus ‘yaş kriterinin’ uygulanmayacak olması. Bunun dışında yeni uygulamanın teknik detayları hala netlik kazanmış değil. Yeni yasadan yararlanarak emekli olacakların maaşları şu anda geçerli olan yasaya göre emekli olanlarla aynı şekilde mi hesaplanacak yoksa farklı kriterler mi uygulanacak, yeni emekli olacaklar hangi tarihten itibaren maaş almaya başlayacaklar, bayram ikramiyeleri gibi uygulamalardan onlar da yararlanabilecekler mi, yeni yasaya göre emekli olan ancak çalışmaya devam edeceklere ilişkin ne gibi uygulamalar yapılacak. Bunların tamamı yeni emeklilik kanunun çıkması ile birlikte netlik kazanacak önemli sorular.
Ödemeler ne zaman başlayacak?
EYT’ye ilişkin kanun teklifinin bu hafta bitmeden Meclis’e sunulması ve hızla gündeme alınması halinde Meclis’teki görüşmelerin 3 Ocak’ta başlaması bekleniyor. Düzenleme önce komisyonlarda, ardından ise Genel Kurul’da ele alınacak. Bu süreçlerin hızla tamamlanması halinde bile yasanın Cumhurbaşkanı tarafından onaylanıp Resmi Gazete’de yayımlanması en iyi ihtimalle ocak ayı ortasını geçecek. Düzenleme yasalaştıktan sonra Sosyal Güvenlik Kurumu emekliliğe hak kazananların başvurularını almaya başlayacak. Oluşacak yoğun başvuru tablosu nedeniyle işlemlerin normalin üstünde bir sürede tamamlanma ihtimali de dikkate alınırsa hak sahiplerine ödemeler en iyi ihtimalle mart ayını bulacak.
10 SORUDA EYT
1- EYT tarih aralığı olarak kimleri kapsıyor?
8 Eylül 1999 öncesi sigorta girişi olanlar EYT kapsamında.
2- EYT’den yararlanmanın şartları neler?
1999 öncesi işe girişi olanlardan kadınlar için 5 bin prim günü ve 20 yıl sigortalılık süresi, erkekler için ise yine 5 bin prim günü ve 25 yıl sigortalılık süresi olması gerekiyor.
3-EYT’de yaş sınırı var mı?
Herkesin merakla beklediği yaş sınırı konusu dün Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açıklaması ile netliğe kavuştu. EYT’de yaş sınırı yok.
4- EYT kapsamında kaç kişi emekli olacak?
EYT düzenlemesi ile ilk etepta 2 milyon 250 bin kişi emekli olma hakkına kavuşacak. Toplamda 5 milyon 700 bin kişi emekli olacak.
5- EYT’de SSK, BAĞ-KUR, Emekli Sandığı ayrımı var mı?
Düzenlemenin, eski sistemdeki SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı ayrımı olmaksızın mevcut yapıdaki herkes için geçerli olduğu açıklandı.
6- Yasa çıkar çıkmaz emekli olmak istemeyenler ne yapacak?
Emekli olmak isteyenler e-Devletten ilgili sekmeleri tıklayarak Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) başvuru yapacaklar. Taşerondan kadroya alınanlardan hemen emekli olmayı tercih etmeyecekler için de ayrı bir geçiş düzenlemesi hazırlanacak.
7- İş yerlerine kıdem tazminatı için destek verilecek mi?
Birden çok EYT’li çalıştıranların yükünü hafifletmek için kıdem tazminatları için işverenlere yönelik KGF destekli kredi paketi devreye alınacak.
8- EYT’li olduğu halde Çalışmaya devam edenler ne yapacak?
Emekli olduktan sonra sosyal güvenlik destek primi ödeyerek çalışmaya devam edecek vatandaşlar için sosyal sigorta prim teşviki getirilecek.
9-EYT ne zaman devreye girecek?
Düzenlemenin Meclis’e sunulmasının ardından 2023’ün ocak ayında görüşülmesi bekleniyor. Başvuruyu takip eden ayda da maaş almaya hak kazanılacak.
10-Başvuru nasıl yapılır?
EYT açıklandığında e-Devlet sisteminde emeklilik işlemlerini gerçekleştirecekler. SGK başvuru sürecine ait bilgileri paylaştı.
