Yaşı 50 ve daha yüksek olanların hatırlayacağı 1970 li yıllara feri dönelim. Bilgisayar, hayatımıza yeni girmeye başlamıştı ve sadece bazı devlet kurumlarında kullanıma açılmıştı. Hepimiz nasıl çalıştığını neler yapabildiğini yazılı basından ve birbirimizden öğrenmeye çalışırdık. Bazı üniversitelerde ise öğrencilerin nöbetleşe olarak kullanabildiği ve fakültelerde ders olarak okutulmaya başlandığı dönemdi.
Hatırlayacağınız üzere merhum Turgut Özal hükümetinden önce evlerimizde, işyerlerimizde telefon alabilmek için PTT şubelerine sıraya yazılmak gerekliydi ve serbest piyasada da sabit telefon alım satımı karaborsa olarak yapılmaktaydı. Ancak telefon aldığınızda kendinizi şanslı olarak görebilirsiniz ama kullanımı da sabır gerektiren bir eylemdi. Çünkü telefonu açtığınız zaman çevir sesi gelmesi için dakikalarca beklemek zorundaydınız ve şehirlerarası görüşebilmek için de saatlerce beklemek gerekirdi.
Özal iktidara gelince telefon konusunu ele aldı ve hızlı bir şekilde sıra bekleme ortadan kaybolduğu gibi şehirlerarası aramalar da otomatik şekle dönüştü. Tabii ki millet olarak hükümetin telefon ile ilgili atılımını gerekli ve gereksiz şekilde eleştirdik ve bazılarımız “telefon getirip de ne olacak” gibi basit anlamsız eleştirileri yapmaktan geri kalmamıştık dönemde en hızlı yazılı haberleşme ise taahhütlü, iadeli taahhütlü, özel ulak ekspres mektup, telgraf ve teleks idi.
Telefon probleminin çözülmesi ile birlikte ilk olarak iş hayatına faks katıldı ve kullanan işletmeler parmakla gösterilecek kadar azdı. Daha sonra ise çağ atlamamıza sebep olacak İNTERNET kullanımı başladı. İnternet anlam olarak İNTERNATIONAL NETWORK (uluslararası yazılım) kelimelerinin kısaltılması ile elde edilen sözcüktür.
İnternet kullanımı ve doğal olarak bilgisayarlar hızla günlük hayatımızda yayılımını sürdürdü ve artık her işletme tüm kayıtlarını, bilgilerini bilgisayarda depolamaya adım atmış oldu. Bilgisayara geçmeyen işletmeler ise geri kalmış olarak kabul ediliyordu ama sayıları son derece azdı.
Okullarımızda artık bilgisayar eğitimi de verilmeye başlandı daha da ötesi “bilgisayar mühendisliği” fakülteleri açılarak önemli bilim dalları arasında yazılım ve bilgisayar mühendisliği adı ile yerini aldı.
Bu arada mobil telefonlar da hepimizin ayrılmaz parçası haline geldi ve teknolojik olarak hızına yetişilemez bir şekilde değişim gösterdi. Artık akıllı telefonlar kanalıyla internet cebimize kadar geldi ve kullanım için mesai kavramı da ortadan kalkmış oldu. Hepimiz saat kavramına bağlı kalmaksızın günün 24 saatinde haberleşme yazışma olanağına sahip olduk.
İşletmeler açısından bakılacak olursa; gerçekten iş hayatı internet sayesinde çağ atladı. Artık her malın nerede üretildiği, satış ve alış koşulları, kalitesi gibi bilgiler tuşlarla elde edilmeye başladı ve iş hayatı kısa sürede değişime ayak uydurdu. Örneğin internet kullanımı başlamadan önce mal alım işlerini belli birkaç yerden tedarik eden işletmelerin ufku açıldı ve internet ile daha çok tedarik merkezine ulaşma olanağı sağladılar ve araştırma yaparak en optimal çözüm yoluna ulaştılar. Dağıtım işletmeleri için de durum farklı değildi ve değişik ve daha verimli, daha optimal dağıtım kanalları ile iş birliği yapmak konusunda olağanüstü başarı yakaladılar.
Yukarıda bahsettiğim gibi bugün hepimiz internet ile yaşamaktayız ve istediğimiz her türlü bilgi ve kayıtları arama motorları kullanarak öğreniyoruz.
Türkiye İstatistik Kurumunca (TÜİK) gerçekleştirilen “Hane halkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması-2021″in sonuçları açıklandı.
Araştırmaya göre, ülkede internet kullanım oranı 16-74 yaş grubundakilerde yüzde 82,6 oldu. Bu oran geçen yıl yüzde 79 olarak kayıtlara geçmişti. Tüik in raporuna göre;
BİREYLERDE İNTERNET KULLANIM ORANI
2016 da %61.2,2019 da %75.3,2020 de %79,2021 de ise %82,6 ya ulaştı.
İNTERNET ERİŞİM İMKâNI OLAN HANELER
2016 DA %76.3,2019 da %88,3,2020’de %90.7,2021 de ise %92 oldu.
İnternet kullanımı daha sonra genişleyerek elektronik ticaretin gelişmesine ve her geçen gün artan bir ivme göstermesine de sebep oldu. Özellikle geçtiğimiz iki yılda yaşadığımız korona virüs döneminde e ticaretle tanışmayan birey veya kurum neredeyse kalmadı diyebiliriz. Çünkü sokağa çıkmadan, fiyat ve kalite mukayesesi yaparak adresimize teslim alışveriş imkanını kullanmaya bir yerde mecbur kalmıştık. TÜİK in yayınladığı rapora göre,
İNTERNET ÜZERİNDEN SİPARİŞ VERİLEN YA DA SATIN ALINAN MAL VE HİZMET TÜRLERİ
Giyim, ayakkabı ve aksesuar=%70,7
Yemek siparişi=%40,8
Gıda ürünleri=%33,4
Kozmetik, güzellik ve sağlık ürünleri=%28,7
Basılı kitap, dergi, gazete=%27,7
Temizlik ürünleri, kişisel bakım malzemeleri =%27,6 oranında gerçekleşmiştir.
Cinsiyete göre internet üzerinden mal veya hizmet siparişi verme ya da satın alma oranı erkeklerde yüzde 48,3 iken kadınlarda yüzde 40,3 olarak kayıtlara geçti. Bu oran, geçen yıl sırasıyla yüzde 40,2 ve yüzde 32,7 olmuştu.
TÜİK in raporuna göre İnternet erişim imkânı olan hane oranı İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflaması (İBBS) 1. Düzeye göre, en yüksek yüzde 97,1 ile İstanbul olurken bu bölgeyi yüzde 94,2 ile Batı Anadolu (Ankara, Konya, Karaman) Bölgesi izledi.
Geniş bant internet erişimi oranı yüzde 92
Geniş bant ile internete erişim sağlayan hanelerin oranı bu yıl yüzde 92 oldu. Buna göre hanelerin yüzde 61,9’u sabit geniş bant bağlantı (ADSL, kablolu internet, uydu net, fiber gibi) ile internete erişim sağlarken yüzde 88,5’i mobil geniş bandı kullandı. Geniş bant internet erişim imkanına sahip hanelerin oranı geçen yıl yüzde 89,9 olarak belirlenmişti.
16-74 yaş grubundaki tüm bireylerin yüzde 80,5’inin, bu yılın ilk üç ayını kapsayan dönemde interneti düzenli olarak (hemen her gün veya haftada en az bir defa) kullandığı görüldü. Düzenli internet kullanımı geçen yıl yüzde 76,5 olarak kayıtlara geçmişti.
Özel amaçla kamu kurum ya da kuruluşları ile iletişime geçmek veya kamu hizmetlerinden yararlanmak için Nisan 2020 ile Mart 2021 arasını kapsayan 12 aylık dönemde interneti kullanan bireylerin oranı yüzde 58,9 oldu. Bu oran daha önce yüzde 51,5 olarak tespit edilmişti.
E-Devlet hizmetlerini kullanım amaçları arasında, kamu kurum ya da kuruluşlarına ait web sitelerinden bilgi edinme yüzde 55,8 ile ilk sırayı aldı. Bireylerin yüzde 32,3’ü çevrim içi form doldurduğunu bildirirken yüzde 27,7’si resmi formları indirdiğini/yazdırdığını belirtti.
Dünya ülkelerinin bazılarında internet kullanımı ücretsizdir. Ancak ülkemizde kullanım ücretlerinin yüksek olduğu gözlenmektedir. Özellikle bilim ve teknoloji alanında, öğrencilerin kullanım zorunluluğu, akademisyenlerin olmazsa olmazı olan internet kullanımı ücretsiz olması hepimizin tercihidir. Bir araştırmaya göre 181 ülke arasında internet hızı açısından 101. Sıradayız. Günlük yaşamımızda geri gelmeyen tek unsurun zaman olduğu gerçeği dikkate alındığında internet hızı da hayatımızda önemli bir faktördür.
Saygılarımla
ZAFER ÖZCİVAN
Ekonomist
