Pandemi (küresel salgın) nedeniyle tarihinin en ağır krizini yaşayan havacılık sektöründe sorunlara her gün bir yenisi daha ekleniyor.

COVID-19, havayolu endüstrisinde orantısız bir tahribata neden oldu. Pandemi öncesinde havacılık sektöründe başlayan şirket iflasları arttı. Bunu biriken sorunlarının çözümü için ‘bağırsak temizleme’ olarak değerlendirenler de var

Pandeminin patlak verdiği 2020’den beri kamu yönetimlerinin sağladığı desteklere rağmen dünyanın her yerinde; Avrupa, Asya, Amerika ve Afrika’da bir yandan havayolları ve havaalanları peş peşe iflas ederken bir yandan da yeni şirketler kuruluyor.

Çok sayıda birleşme ve satın almalar oldu

Geçen yıl yaptığımız araştırmada dünya genelinde iflas eden ya da faaliyetini durduran havayolu sayısı 42, yeni kurulan havayolu da 30’du. Bu yıl, 2022 haziran sonu itibariyle iflas eden ya da faaliyetini durduran havayolu 89, yeni kurulan havayolu sayısı 56 oldu.

Airorts Council Europe (ACI), Avrupa’daki çoğu bölgesel 740 havalimanından 193’ünün de iflas riskiyle karşı karşıya olduğunu açıkladı.

Dünyanın en eski ikinci havayolu ve Latin Amerika’nın en büyük ikinci havayolu şirketi olan Avianca, iflas etti. Çok sayıda birleşme ve satın almalar oldu.

Pandemi döneminde yüzbinlerce çalışan işten çıkarıldı. İşler açıldığında bu kez uçaklarda pilottan kabin memuruna kadar, havalimanlarında güvenlik görevlisinden valiz yükleme görevlisine kadar çeşitli birimlerde gerekli hizmeti verecek personel yoktu. Bu nedenle birçok Avrupa ülkesinde havayolları binlerle ifade edilen uçuşlarını iptal etti. Personel yetersizliğinden havaalanlarında yaşanan kaos büyüyerek yayılıyor.

Editörün Notu: Neden?

Havacılıkta iflas ve kapanmalar yaşanırken yenilerin kurulmasının birkaç nedeni var. Kapanmaları kamunun verdiği desteğe rağmen yılların biriktirdiği sorunlar aşılmayınca yaşanan iflaslar bir tür “bağırsak temizliği”dir. İflas ve batmalar yaşanırken yenilerin kurulmasında da, Air İtaly vb. örneklerde olduğu gibi bayrak taşıyıcının kamu desteğine rağmen kurtarılamayıp iflas edince yerine kurulanlar var. Bu arada Mısır örneğindeki turist taşımaya yönelik ucuzcu havayolu kuruluşları da olurken, İspanya’da bir bölgedeki oteller havayolu şirketlerine bağımlılığı azaltmak için kendi havayolu şirketlerini kurdu, ama o da bir yılını doldurmadan faaliyetini durdurdu. Türkiye’de yeni havayolu kurma nedenlerinde biri Rusya’ya uygulanan yaptırımlar nedeniyle o ülkeye tescilli uçaklarını uçuramayan tur operatörlerinin Türkiye tescilli havayolu kurmalarıdır.

Havacılıkta Türkiye’de durum

* Havacılık sektörünün dünyada yaşanan gelişmelerinin benzeri Türkiye’de de yaşanıyor. Bir yandan şirketler iflas ederken bir yandan da yeni havayolları kuruluyor. Bu dönemde Türkiye’de iki havayolu, Atlas Global ve Onur Air iflas ederken dört yeni havayolu; Southwind, MGA, BBN, Anka kuruldu. Bu arada Oti Holding’in Rusya’daki tur operatörü Coral’ın da diğer tur operatörleri Pegas ve Anex gibi Rusya’daki Royal Flight’ten ayrı Türkiye tescilli bir havayolu kurması bekleniyor.

Mısır turist taşımak için ucuzcu hava yolu kuruyor

* Mısır’da, THY-Anadolu Jet modeliyle ülkeye turist taşımak için bütçeli hava yolu şirketi kurmaya hazırlanıyor. Air Sphinx adıyla Egypt Air’in çatısı altında kurulacak yeni hava yolu Kahire, Hurghada, Şarm El-Şeyh, Luksor ve 2022’nin sonunda açılması planlanan Giza’daki yeni Sfenks Havaalanı’ndan uçuşlar gerçekleştirecek. İlk etapta filosunda iki adet Boeing 737-800 bulunacak Air Sphinx uçuşlara, iç hatlardan başlayacak.

RYANAIR CEO’SU MICHAEL O’LEARY : Ucuz uçuşlar dönemi sona erdi

* Petrol fiyatlarındaki artıştan sonra ucuz uçuşların yapılamayacak duruma geldiği savunuluyor. Ryanair CEO’su Michael O’Leary yaptığı açıklamada ucuz uçuşlara ilişkin olarak “Sürdürülemez” dedi. O’Leary, artan yakıt maliyetleri nedeniyle uygun fiyatlı biletlerin en az 5 yıl geri gelmeyeceği konusunda uyarıyor ve “Ortalama 40 Euro’luk bir ücretle uçakla seyahatin sürdürülebilir olduğunu düşünmüyorum” diyor.

Dünya havacılığında Türk yöneticinin temsil gücü artıyor

Doha Katar’da yapılan IATA (International Air Transort Association- Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği) 80’nci Genel Kurulu’nda kurumun Yönetim Kurulu Başkanlığı’na Mehmet Nane, Yönetim Kurulu Üyeliği’ne de 3 yıllığına Türk Hava Yollan (THY) Başkanı Prof. Dr. Ahmet Bolat seçildi. Bu arada Airorts Council International (ACI World) Yönetim Kurulu Üyeliği’ne de İstanbul Havalimanı CEO’su Hüseyin Kadri Samsunlu seçildi. Birleşmiş Milletler’e (BM) bağlı kısa adı ICAO International Civil Aviation Organization olan Uluslararası Sivil Havacılık Teşkilatı’nda da Suat Hayri Aka görev yapıyor. Çelebi Hava Servisi EMEA Ülkeleri Yer İşletme ve Kargo Başkanı Atilla Korkmazoğlu da Airorts Services Association ASA Havaalanları Hizmet Derneği Başkanlığı görevini sürdürüyor. Haydar Yalçın da Eurocontrol Genel Müdür Danışmanlığı yapıyor.

Havaalanları kaosunun sektöre etkisi tahmin edilenden az

Avrupa’da havaalanlarında kaosa dönüşen uçuş iptallerinin bir dizi soruna neden olduğu, ancak toplam uçuşlarda çok küçük bir pay oluşturduğu bildirildi. Seyahat endüstrisi veri analisti İspanya merkezli Mabrian Pazarlama ve Satış Direktörü Carlos Cendra, konuyla ilgili haberlerde ifade edilen sayıların doğru olduğunu, ancak bunların toplam uçuşlar içindeki payının yüzde 1.5 olduğunu söyledi. Carlos Cendra, “Avrupa’da çok sayıda iptal edilen uçuş var, ancak bunların yüzdesi oldukça düşük” diyor. B2B ödeme sağlayıcısı Nium Seyahat Ödemeleri Küresel Başkanı Spencer Hanlon da şunları söylüyor: “Başta Avrupa ve Kuzey Amerika olmak üzere dünyanın dört bir yanındaki havayollarının Haziran ayında hem uçuşların hem de otellerin geri ödemelerindeki artış Mayıs ayına göre yüzde 1.73’ten yüzde 1,87’ye yükselmiş. Temmuz ayındaki iptallerin de yüzde 2,38 olarak gerçekleşebileceği tahmin ediliyor. Bu oranlar olağan koşullarda gerçekleşenlere göre yüksek değil.”