Nihat DELİBAŞI

Türkiye İş Bankası’nın DÜNYA gazetesi işbirliğiyle 2008 yılından bu yana gerçekleştirdiği İş’le Buluşmalar Toplantısı’nın 44’üncüsü İzmir’de düzenlendi. Kaya Termal Oteli Konferans Merkezi’nde gerçekleşen ve moderatörlüğünü DÜNYA Gazetesi (NBE) Yönetim Kurulu Başkanı Hakan Güldağ’ın gerçekleştirdiği ‘Tarımda Teknoloji ve Sürdürülebilirlik’ başlıklı toplantıda konuşan İş Bankası Genel Müdürü Hakan Aran, Türkiye’nin teknolojinin desteği ile tarımdaki hikayesini değiştirebileceğini söyledi.

Yoğun bir katılımla gerçekleşen toplantıda, İş Bankası olarak tarımı stratejik öncelikli alanlarının en üstüne koyduklarını ifade eden Aran, “Çünkü bazı kavramlar vardır ki ne kadar konuşursak konuşalım, biz bu kavramı içi doldurulmadıkça, somut fiillerle, eylemlerle iş yapmadıkça çok da büyük katkı olamıyor. Ülke olarak tarımın önemini, bizler için ne kadar kritik, ülkemiz için ne kadar stratejik olduğunu hep konuşuyoruz. Ancak bunun hakkını vermede önemli eksiklikler olduğunu görüyoruz. Önümüzdeki dönemde artık tarımda da elimizi taşın altına koyarak, sektörde gördüğümüz eksikliklerin giderilmesi, bir takım sorunların aşılması ve tarımda farklı bir hikâyenin yazılması için son derece aktif ve etkin bir İş Bankası göreceksiniz” dedi.

Türkiye’nin ovaları, akarsuları, iklimiyle bir tarım ülkesi olma konusunda büyük bir potansiyele sahip olduğunu vurgulayan Aran, bu fırsatın iyi değerlendirilmesi gerektiğini söyledi. Aran, tarımla uğraşmanın her geçen gün çok daha meşakkatli hale geldiğini belirtti. Aran, “Tarımda kullanılan tüm girdilerin fiyatları artarken, devlet bunların fiyatı artmasın diye elinden gelen gayreti gösteriyor. Ancak artan fiyatlarla, fiyat artırmama arasındaki baskı altında ezilenler ve harcadığından daha az kazanan çiftçilerin bir sonraki yılı nasıl geçirebileceğini düşünmesiyle geçen kısır bir döngünün içerisine giriyoruz” diye konuştu.

“TARIM, CARİ FAZLA VEREN NADİR SEKTÖRLERDEN BİRİ”

Tüm zorluklara rağmen Türkiye’de tarım sektörünün halen cari fazla veren nadir sektörlerden biri olduğunun altını çizen Aran, 2021 yılında 22,9 milyar dolarlık ihracatı ve 17,2 milyar dolarlık ithalatıyla 5,7 milyar dolar cari fazla verdiğini aktardı. Sektörün son 10 yılına bakıldığında GSYİH içindeki payının 2011 yılında yüzde 8,2 iken 2021’de yüzde 5,6’ya düştüğünü, 2021 yılında Türkiye’de GSYİH yüzde 11 büyürken, tarımın yüzde 2,2 küçüldüğünü söyledi.

9. PLANDA GIDA GÜVENLİĞİ 10. PLANDA BESLENME VAR

Aran, “Tarımda pek çok şey söylüyoruz, pek çok vaatte bulunuyoruz. Ama sonuçlar, tarımda kesinlikle çok daha fazlasının yapılması gerektiğini gösteriyor. Net bir tarım politikasının oluşturulması ve uygulanması lazım” diyerek, şunları söyledi: “9. ve 10. kalkınma planlarında tarım politikasında yazılanlar, ne olması gerektiğinin ortaya koyuyor. Bizim, ne yapılacağını ortaya koyduktan sonra yapma, yapılanı takip etme ve ona ekleme konusunda biraz kendimizi geliştirmemiz gerekiyor. 9. Kalkınma Planı’nda tarım politikasında hedef olarak gıda güvenliğinin sağlanması, doğal kaynakların sürdürülebilir kullanımı, örgütlü ve rekabet gücü yüksek bir tarımsal yapının oluşturulması unsurları yer alıyor. 10. Kalkınma Planı da toplumun yeterli ve dengeli beslenmesini esas alan, ileri teknolojilere dayalı, altyapı sorunları çözülmüş, örgütlülüğü ve verimliliği yüksek, etkin ve talebe dayalı üretim yapısıyla uluslararası rekabet gücü artmış, doğal kaynakları sürdürülebilir kullanan bir tarım sektörünün oluşturulmasını içeriyor. Bu metinlerde çok az eksik bulursunuz. Çünkü bunlar oluşturulurken sektörün bütün oyuncularından, yıllarını bu konuya vermiş kişilerden fikir alınıyor.”

GIDA KRİZİYLE YÜZLEŞMEDEN HAREKETE GEÇMELİYİZ

Ekonomik olarak iyi bir seviyeye gelinmez, finansal olarak kalkınma sağlanmaz, milli gelir artırılmazsa tarımın ancak ekonomideki iyileşme kadar ilerleyebileceğine dikkat çeken Aran, şunları söyledi: “Türkiye’nin ekonomisi belli bir eşiği geçmezse, kişi başı milli gelirimiz belli bir seviyenin üzerine çıkmazsa tarımda kendi başımıza bir hikaye yazamayız. O yüzden ülkemizin kalkınmasıyla tarımdaki kalkınmayı paralel götürmemiz gerekiyor. Biz, üzerimize bu konuda hangi sorumluluklar düşüyorsa bunları yerine getirmeye hazırız. Yanı başımızdaki Rusya-Ukrayna savaşı aslında gıda güvenliğinin ne kadar önemli olduğunu gösterdi. Nitekim bu savaşla birlikte Rusya başta olmak üzere daha sonra da Hindistan eklendi ve birtakım ülkelere de tahılların ihracatına koydukları yasakla tüm dünya şu anda önemli bir gıda krizini, gıda felaketini tartışıyor. Bu konuda elimizi çabuk tutmamız gerek. Umuyorum dünya açlıkla yeni bir krize girmeden, böyle bir gıda felaketiyle yüzleşmeden biz Türkiye’deki tüm kurumlar, kuruluşlar, bu konuya gönül verenler, devlet ve özel sektör el ele birlikte bu zorlukların üzerinden geliriz, hızla sorunlarımızı aşarız.” Tarımda sürdürülebilirlik, teknoloji ve finansın bir arada olması, Türkiye’de tarım bankacılığı konusunda farklı bir hikaye yazılması için yola çıktıklarını dile getiren Aran, “Çok önce yola çıksak da somut adımlarla ilk tarım ihtisas şubesinin açılışının bir milat olduğunu düşünüyorum” diye konuştu.

TARIM BANKACILIĞI İŞ BİRİMİ OLUŞTURDUK

Hakan Aran, İş Bankası bünyesinde tarım bankacılığı iş birimini, tarım bankacılığından sorumlu, ilgili politikaların hayata geçirilmesi konusunda finans sektörünün üzerine düşen sorumluluklar varsa bunları layıkıyla yerine getirmeyi amaçlayan tarım bankacılığı ekibini oluşturduklarını söyledi. Aran, sadece genel merkezde değil, tüm Türkiye’de tarımda bir hikâyesi olan yerlere kadar uzanan yapının kurulmasının önemli olduğunu vurguladı. Tarım, teknoloji ve finansı birleştirmek üzere tarımsal teknolojilerde yaratıcı, girişimci gücünü kullanmak isteyen girişimleri bulmak, çekmek, onları çiftçilerle buluşturmak amacıyla Workup Agri adıyla bir hızlandırma programı hayata geçirdiklerini hatırlatan Aran, konuşmasını şöyle sürdürdü: “Tarımda bir şeyleri değiştirmek istiyorsak çiftçimizin kar etmesi gerek. Teknolojinin desteğiyle tarımdaki hikâyeyi değiştirebileceğimize inanıyorum.”

GELENEKSEL FİNANS TARIMA UYGUN DEĞİL

Tarımın doğal risklerden etkilenmeye son derece açık olduğuna dikkat çeken Hakan Aran, doğa olaylarının, iklim değişikliğiyle beraber kuraklığın, yağışların, dolunun, sellerin tarımsal üretime olumsuz etkilerinin önüne geçen çözümlerin henüz hayata geçirilmediğini söyledi. Aran, “Bu konuda hikâyeyi değiştirmeye aday ne kadar beyin varsa, onların ürettiklerini alıp çiftçilerimizle buluşturmak bizim ödevimiz. Açtığımız tarım ihtisas şubesi, çiftçilerimizi teknolojileri üretenlerle buluşturacak, değişik finansman yöntemleriyle çiftçimize en uygun finansman yöntemleri sunacak. Çünkü tarım özelliği itibarıyla geleneksel finansa çok uygun değil. Gerek para harcama periyotları gerekse gelir elde etme şekliyle geleneksel finansa uygun olmadığı için geleneksel yaklaşımlarla tarımın ihtiyaçlarını karşılamak çok olası görünmüyor. Burada yaratıcı olmak için de bu kaygıyla yatıp, bu kaygıyla kalkmak, bunun için finansal ürünler gerekiyor” görüşünü savundu.

14’ÜNCÜ YIL, 44’ÜNCÜ BULUŞMA

14 yıldır gerçekleştirilen ve bugün 44’üncüsü düzenlenen İş’le Buluşmalar Toplantısı’na İzmir iş dünyası yoğun ilgi gösterdi. Tarım odağında yapılan toplantıya çevre kentlerden tarım sanayicileri, çiftçiler, iş insanları ve sektör temsilcileri katıldı. Toplantıda İzmir Ticaret Borsası Başkanı Işınsu Kestelli, Ege Bölgesi Sanayi Odası Başkanı Ender Yorgancılar da bir konuşma yaparken, İş Bankası Genel Müdür Yardımcısı İzlem Erdem, katılımcılara ekonomik görünüme dair bilgiler paylaştı. Konuşmaların ardından DÜNYA Gazetesi Koordinatörü Didem Eryar Ünlü moderatörlüğünde bir panel gerçekleştirildi. Panelde, DÜNYA Gazetesi Tarım Yazarı Ali Ekber Yıldırım, Çiftçi, TTGV Stok Tarım Eşbaşkanı Dr. Murat Salih, BloombergHT Tarım Editörü İrfan Donat, Taze Süt ve Süt Ürünleri AŞ Yönetici Ortağı Murat Bolat ve İş Bankası Tarım Bankacılığı Müdürü Kerem Akıner konuştu.

İlk tarım ihtisas şubesi Saruhanlı’ya

Türkiye İş Bankası ilk tarım ihtisas şubesinin açılışını Manisa Saruhanlı’da gerçekleştirdi. Açılış, İş Bankası Genel Müdürü Hakan Aran, bankanın üst düzey yöneticileri ve banka müşterilerinin katıldığı törenle yapıldı. Aran, Tarımın İş Bankası’nın odaklandığı, stratejik önceliklerinden biri olduğunun altını çizerek, şunları söyledi: “Bugün ilkinin açılışını gerçekleştirdiğimiz tarım ihtisas şubesiyle teknolojiyi, finansı ve tarımı bir araya getirerek yenilikçi çözümler sunmayı; çiftçilerimizin çok daha verimli bir şekilde, çok daha fazla ürün elde etmesini hedefliyoruz. Teknoloji marifetiyle yapılacak olan yenilenmenin finansman desteğini en uygun biçimde sağlayacak çözümleri üretiyoruz. Tarımın sürekli gelişmesi için dijital tarım uygulamaları başta olmak üzere gerekli yatırımları yapıyoruz. Çiftçilerimizin ihtiyaçları, sürdürülebilir tarım tekniklerine gösterdikleri ilginin bir sonucu olarak sunduğumuz hizmetleri büyütüyoruz.” Aran, bu şubeden edinecekleri tecrübeyle, önümüzdeki dönemde tarımda öne çıkan diğer bölgelerde de ihtisas şubeleri açmayı hedeflediklerini ifade etti.