Mehmet KAYA
Merkez Bankası, yılın ikinci Enfl asyon Raporu’nda başta Rusya-Ukrayna savaşı temelinde bölgesel gelişmelerin cari işlemler dengesi üzerindeki olası etkilerini değerlendirdi. Rapor bünyesinde yayımlanan bilgide, jeopolitik gelişmelerin enerji fiyatlarını yükseltmesinden kaynaklı risklerin sürdüğü ancak jeopolitik gelişmelerden çok etkilenen enerji fiyatlarında aşağı gidiş ihtimalinin de bulunduğu kaydedildi. Çalışmada, ihracatçıların esneklik ve Pazar çeşitlendirme imkanları nedeniyle savaşın olumsuz etkilerini telafi ettiği; turizmde de yine savaş kaynaklı kayıpların telafi edilebilecek unsurlar bulunduğu değerlendirildi.
“Jeopolitik Gelişmelerin Cari Dengeye Olası Etkileri” başlıklı çalışmada, küresel olarak enerji fiyatlarındaki yükselişe işaret edilerek, doğalgaz fiyatında ilk şokun ardından düşüş eğilimi gözlendiği ve çatışma öncesi seviyesine girdiği kaydedildi. Çalışmada yine de yukarı yönlü riske işaret edilerek, “ABD’deki doğal gaz fiyatları, talebin sıvılaştırılmış doğal gaza (LNG) kayması ve arz yönlü endişeler gibi unsurlardan dolayı yükseliş eğilimi göstermiştir” denildi.
Çatışma öncesinde de gıda, arz-talep uyuşmazlığı, tedarik zinciri sorunları ve maliyet artışı sorunlarının bulunduğu, çatışmanın bunları derinleştirdiği belirtilen çalışmada, Türkiye’nin LNG ithalini artırmasının küresel fiyatlara göre Türkiye’yi olumlu etkilediği kaydedildi. Çalışmada, “2021 yılındaki kuraklıktan dolayı hidroelektrik gibi alternatif enerji kaynaklarından enerji üretimindeki düşüşün 2022 yılında gerçekleşmeyebileceği ve elektrik üretiminde doğal gazın payının azalabileceği öngörülmekte; bunun da cari dengede enerji ithalatı kaynaklı riskleri sınırlayabileceği değerlendirilmektedir” denildi.
Yüksek girdi fiyatları nedeniyle, imalat sanayindeki iş çevrimlerinin cari işlemler açığını negatif etkileyeceği kaydedilen çalışmada, ihracat kanalında ise olumlu gelişmelere işaret edildi. Merkez Bankası Çalışmasında, “İhracat tarafında, ihracatçı firmaların dinamik kapasitesi ve pazar çeşitlendirme esnekliği sayesinde, diğer ülkelere yapılan ihracattaki artışla kısa dönemli kayıpların telafi edildiği gözlenmektedir” açıklaması yapıldı.
226 ülkeye 4 bin 308 ürün ihracatı
İmalat sanayiinin Türkiye ihracatındaki payının yakın ve benzer ülkelerden daha yüksek olmak üzere yüzde 78,1 olduğu belirtilen Merkez Bankası değerlendirmesinde, “Türkiye 226 farklı ülke ve bölgeye 4308 çeşit ürün satarak benzer ülkelere kıyasla daha yüksek bir pazar ve ürün çeşitlenmesine ulaşmıştır. En fazla ihracatı yapılan üç ürünün toplamdaki payının yüzde 29,3 gibi görece düşük oranlarda olması ise ihracatının belli ürünlerde yoğunlaşmadığına işaret etmektedir. Bu çerçevede, Türkiye’nin ihracattaki düşük ülke ve ürün yoğunluğu sayesinde son dönemde gerçekleşen tedarik sorunlarına karşın ihracat performansını koruyabileceği değerlendirilmektedir” denildi.
Cari işlemler dengesine katkı veren Turizmin Rusya-Ukrayna savaşının kayıplarını telafi edebilir düzeyde seyrettiği belirtilen çalışmada, “Kısıtlamaların kademeli olarak kaldırılmasıyla 2021 yılında turizm faaliyetleri tekrar canlanmış, seyahat gelirleri de toparlanarak 20,8 milyar dolara yükselmiştir. 2022 yılının Ocak ve Şubat aylarındaki ziyaretçi sayılarına ilişkin açıklanan veriler turizmdeki toparlanmanın devam ettiğini göstermektedir” bilgisine yer verildi.
Savaşın turizme etkileri mayıs itibariyle gözlenecek
Savaşın etkilerinin Mayıs ayı itibariyle görülmeye başlandığı kaydedilen çalışmada, “Şubat ayının sonlarında patlak veren Rusya-Ukrayna çatışmasının turizm sektörüne olası etkilerinin, bu ülkeden gelen ziyaretçilerin daha çok yaz aylarında yoğunlaştığı dikkate alındığında, önümüzdeki dönemde özellikle Mayıs ayı itibarıyla gözlenmeye başlaması beklenmektedir” denildi.
