Ferda BESLİ / BESFİN CEO’SU
23.4.2022 tarihi TCMB’nin zorunlu karşılık değişikliği, bankaların zorunlu karşılıklar yükümlülüğünü artırırken kredi maliyetlerini yükseltecek. Uygulama TL üzerinden verilen KOBİ, ihracat, yatırım, esnaf, tarım, kurumsal kredi kartları, kamu kesimine açılan krediler ve finansal kuruluşların kendi içlerinde yaptıkları TL kredileri hariç tutuyor.15 Nisan 2022 tarihi itibariyle TL kredilerin toplamı 3,294 milyar TL’dir. Bu kredilerin 1,042 milyar TL’si bireysel, 1,039 milyar TL’si KOBİ, 87 milyar TL yatırım, 107 milyar TL’si ihracat, mali kuruluşlar ve kamunun 200 milyar TL civarında olduğunu varsayar isek yaklaşık 800-850 milyar TL kredi üzerinden bankalar %10, 80-85 milyar TL karşılık ayıracaklar. Ortalama fonlama maliyetini %20 civarında olduğunu düşünürsek 16-17 milyar TL civarında gelecek yük, yukarıda istisnalarını belirttiğimiz kredilerin dışında işletme kredileri kullanan firmaların maliyetleri %2 artıracaktır. Önerim, ihracat işlemlerimizi artırarak yurt içi ve yurt dışı fonlama olanaklarını genişletmek, yatırımları daha iyi planlayarak kredi ile finansmanı yapmak ve fon fazlamızla işletme kredisi ihtiyaçlarını karşılamak.
TCMB’nin aynı kararında yabancı para mevduatın/katılım fonlarının gerçek kişi dönüşüm oranlarının % 5’in altına kalanlara ilave 500, % 5 ile % 10 arasında kalanlara ilave 300 baz puan zorunlu karşılık getirilmiştir. 2021 yılı sonunda başlayan KKM uygulamasında gerçek kişilerin DTH’dan TL’ye dönüşümü % 5’e yakındır. Tüzel kişilerde ise bu oran % 16’dır. 24. 12.2021 tarihinde 163.4 milyar USD olan gerçek kişilerin mevduatı 15.4.2022 tarihi itibariyle 155.6 milyar olup dönüşüm 7.8 milyar USD ve oran % 5’dir. Bu uygulama ile gerçek kişilerin bankalardaki döviz tasarruflarının yükü artmaktadır.
TCMB’nin brüt döviz rezervi 1.3 milyar USD artarak 67.7 milyar USD’a ulaştı. Altın dahil TCMB rezervi 112.3 milyar USD’dir. Yıl sonuna göre brüt döviz rezervi KKM ‘ın pozitif etkisine rağmen enerji maliyetlerinin artması nedeniyle % 4.86 azalmıştır.
TCMB’nın bilançosu büyümeye devam ediyor. Bir yıl önce 905 milyar TL olan aktif toplamı % 119 artarak 1,980.9 milyar TL olmuştur. Gelişmiş ülkelerin merkez bankaları FED, ECB, BOE ve BOJ 21 trilyon USD’a ulaşan bilançolarını küçültmek için para ve faiz politikalarında değişikliklere gidiyorlar.
TL mevduat artmaya devam ediyor. Geçen hafta 2,523 milyar TL olan mevduat 60 milyar TL artarak 2,583 milyar TL’ye ulaştı. Bu artışın 28 milyar TL’si KKM’den geldi ve KKM 757 milyar TL’na ulaşarak toplam TL mevduat içindeki payını 40 baz puan artırarak % 29.3’e çıktı. Dolayısıyla TL mevduatımızın 1/3’ü artık kura endeksli oldu.
Şirketlerin kullandığı döviz kredileri azalmaya devem ediyor. Bir yıl öncesine göre döviz kredileri 13 milyar USD azalarak 153.4 milyar USD’e gerilemiştir. Bu trend şirketler için sağlıklı bir yapıya işarettir. Bankaların artan TL mevduat ile kredi verme kapasiteleri artmıştır. Hem ihracat hem de yatırım kredilerinde TL kredi olanaklarından yararlanılmasını önermekteyiz.
Ticari ve bireysel kredi kullanımında ödenen 700 baz puana yaklaşan faiz farkı devam ediyor. Ticari şirketlerin ortalama faiz maliyeti % 20.35 iken bireysel kredilerde bu oran % 27.21
Bankaların takipteki alacakları yıl sonuna göre % 1 artmıştır. Ticari kredilerde oran % 3.5’dan % 3’ düşerken bireysel kredilerde artışlar yataydır. İhtiyaç % 4.1, kredi kartları % 2.92. 9.Reel kesimin yurt dışından sağladığı kısa ve uzun vadeli kredilerin toplamı 98.3 milyar USD’dır. FED ve DCB’nin faiz artışına hazırlandığı bir dönemde değişken faizli kredilerin payının % 43.5 olmalı önemli bir faiz riskine işaret ediyor. Bu riski azaltmak için hedging işlemleri yapılmasını tavsiye etmekteyiz.
