DÜNYA Gazetesi’nin düzenlediği “Enerji’de Ne Oluyor? Arz Güvenliği ve Fiyat Krizi” başlıklı webinar’da enerji sektöründe yaşanan son gelişmeler, fiyat artışları ve bu kapsamda atılması gereken adımlar tartışıldı.

NBE Yönetim Kurulu Başkanı gazeteci Hakan Güldağ’ın moderatörlüğünü üstlendiği webinarda söz alan konuşmacılar ise şöyle:

·Memiş Kütükcü, Organize Sanayi Bölgeleri Üst Kuruluşu (OSBÜK) Başkanı

·Güven Sak, Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV) Kurucu Direktörü

·Ali Arif Aktürk, BOTAŞ Eski Doğalgaz Daire Başkanı

·Mehmet Doğan, GazDay Danışmanlık Genel Müdürü.

OSBÜK Başkanı Kütükcü’nün ilk turdaki konuşmasından satır başları:

İran kesintisinin ardından BOTAŞ sanayinin doğalgaz kullanımını sınırlamasını istedi, buna uymayan tüketicilerin cezaya muhatap olacakları ikazında bulundu. Bu süreçte tüm sanayi tesisleri ve OSB’ler bu kesintinin en büyük muhatabıydı.

Biz son yıllarda mevsimin kurak gitmesi nedeniyle hidroelektrik santrallerinden yeterince enerji çekemedik. Gaz santrallerinin elektrik üretimi içindeki payı son aylarda artmıştı Bu kapasite sınırlaması elektrik arzını da etkiledi, biz doğalgaz sınırlamalarını konuşurken, TEİAŞ’tan elektrik kesintisi haberi geldi.

TEİAŞ bir elektrik kesintisi planlaması yapacağız, OSB’ler kendi bölgelerinde bir planlama yaparak bu kesintiye uyacaklar, dedi. Elektrik kesintisi, gaz sıkıntısının ardından gelen 2. önemli adımdı. Enerji yöneticileriyle sıkı bir diyalogla süreci yönetmeye çalıştık.

OSB’ler bazında tek tek planlayarak kesinti günleri üzerinde anlaştı. Her bölgeyi besleyen hatların dengelerini koruyacak bir planlamayla TEİAŞ bu süreci yönetti. OSB dışındakilerin kesintilerini bölge dağıtım şirketleri yönetti. Türkiye genelinde ortalama 3 gün süren bir elektrik kesintisi yaşandı.

OSB’leri 3 gruba ayırdık, 2 gruba siz 2 gün tam durun, 3. gruba siz %50 ile çalışın dedik. Sonra %50 kapasiteyi 3 gün gezdirdik. Durdurduğumuz günlerde aydınlatma için vs zorunlu enerji tüketimine izin verdik. Bunu %10 olarak planladık. Cuma akşamı elektrik kesintisi sonlandırıldı, doğalgaz kısıntısı da %20’ye çekildi.

Bu süreçte oldukça zorlandık, yoğunluğumuzu planlamaya verdik. Bu boyutta bir süreçle daha önce karşı karşıya kalmadık elbette. Şu anda 81 ilde 363 OSB var, 2 milyon 300 bin insanımız OSB’lerde istihdam ediliyor. İtalya’dan Çin’e kadarki aks üzerindeki en büyük sanayi üretim ülkesidir Türkiye, bunun içinde OSB’ler ciddi bir pay oluşturuyor.

Üretim ve proseste doğalgaz kullananlar bu süreci yönetmekte zorlandı. Evet bir kayıp oldu, bir zorlanma dönemi yaşadık. Belki hiç yaşamadığımız bir süreçle yüzleştik ama üretim kayıpları dışında bu deneyimden sıkıntısız çıktık.

GazDay Danışmanlık Genel Müdürü Mehmet Doğan:

İran doğalgazı kesildi, talep tahmininde genel anlamda hata yaptık, kışa göre planlamadık. Su yoktu bu sene, bu ciddi eksiklikti, planlamada göz önünde tutulması gerekiyordu. Silivri depomuz yarı yarıya dolu olarak kışa girdik. Tam dolu olursa alabileceğiniz çıkış kapasitesi daha fazla oluyor.

İletim sistemimiz mükemmel değil, çok yetersizlikler var. Tüm giriş noktalarını toplayıp sorun yok diyoruz ama o gazı iletmede sıkıntılar var. Asıl sorun bana kalırsa planlama hatası. Diyelim 10 giriş noktanız var, gelişmiş ülkeler 2’sini kaybedince hiçbir şey olmayacak gibi hazırlanır. Biz İran girişini kaybedince kesinti yapıyoruz.

Her sene İran gazı gider, yeni bir şey değil bu. İran Türkmenistan’da aldığı gazı bize veriyor, İran soğuyunca kendisi o gazı kullanıyor. TEİAŞ bu planlamayı bölgesel yaptı dedi, BOTAŞ’ın da bunu dikkate alması lazım, bölgesel planlama ya da sektörel planlama yapmanız lazım.

Kesinti olabilir, gaz santrallerinin hepsi aynı anda bozulabilir ama önceden bir prosedürünüzün olması lazım. Prosedür şudur: Her şirketi listelersiniz, bu listeye göre kesinti yaparsınız, TEİAŞ’ın yaptığı gibi. Böyle bir kesinti mantığı olmaz. Zamanında mesela Türkiye’ye tek boru hattı geliyordu, ama artık Türkiye o noktada değil. Kumda oynamıyoruz.