Metaverse akımı her geçen gün hayatımıza yeni projeler katıyor. ‘Geleceğe yatırım’ olarak sunulan yeni projelerde milyonlarca dönüyor. Metaverse son bombası olan arsalar da yoğun ilgi görürken akıllara gerçekten yatırım aracı mı yoksa dolandırıcılık mı sorularına akıllara getiriyor.

KRİPTO CÜZDANI ŞART

Decentraland, The Sandbox, Somnium Space, OVR, SuperWorld gibi siteler arsa satışında başı çekiyor. Örneğin, Türkiye’de de arsaların satıldığı sistem OVR sitesi üzerinden bölge seçerek gerçekleştiriliyor. Ancak ödemeler ve satın alım işlemleri için sanal kripto cüzdanınız olmalı ve siteye üye girişi yapmalısınız.

Öte yandan toplamda 90.601 parsel araziden 3D alt yapısı sunan bir sanal gerçeklik diyarı olan Decentraland arsa satışları da devam ediyor. Tabii bu noktada da resmi hesaba giriş yapıp kayıt olmak gerekiyor. Sonrasında ise metamask cüzdanınızla satın alma işlemini gerçekleştirebilirsiniz.

MİLYON DOLARLAR HARCANIYOR

Geçtiğimiz günlerde yayınlanan DappRadar raporuna göre bir haftalık süreçte sandbox (SAND), CryptoVoxels ve Somnium Space dahil olmak üzere 100 milyon dolardan fazla metaverse arazisinin satışı yapıldı.

Öte yandan Gord’un firması Metaverse Group, 2,43 milyon dolara bir dijital arazi satın alırken, bir başka sanal arazi arsası, oyna-kazan platformu olan Axie Infinity oyunundaki sanal arazi 2,3 milyon dolara satıldı.

“1 DAKİKADA ZARARA DÖNEBİLİR”

EVA Gayrimenkul Değerleme Genel Müdür Yardımcısı Özhan Yurtseven yaptığı değerlendirmede, “Metaverse’den arsa alınabilir. Şu anda piyasada birçok platformda satılıyor. Aynı arsa birçok platformda da satılabiliyor. Platformu kuran firmanın güvenilirliğine büyüklüğüne göre insanlar yatırım yapıyor ama risk çok yüksek. 3 günde iyi değer kazanıp 1 dakikada zarar boyutuna dönebilir. Değer artışı ve azalışı bir nedene bağlanamıyor.Metaverse evreni söylenti ile piyasa oluşturan sistemler. Değer kazanıyor da değer kaybediyor de ama söylenti ile tamamen. İnsanların anlık ilgisi ile değer kaybı ya da değer kazancı oluşuyor. Bir kontrol ve dayanağı yok” dedi.

“YENİ YATIRIM ARACI DİYEMEYİZ”

‘Gayrimenkul sektörünün yeni yatırım aracı diyemeyiz. Metaverse evreni içerisinde satışı olan bir alan sadece’ diyen Yurtseven, “Diğer metaverse ürünleri gibi piyasada alınıp satılan ürünler. Herhangi bir dayanağı yok. İnsanların coin piyasası gibi kısa vadeli para kazanma aracı olarak gördüğü bir platform. Bu bir dünyalarda aslında teknoloji yazılımı dünyası, Google ve Facebook gibi büyük teknoloji şirketlerinin diğer şirketlerin asla ulaşamayacağı kaynakları olacaktır, bu yüzden onların sanal dünyalarının daha iyi servisler sağlaması ve uzun vadede piyasada daha baskın olmaları olasılığı mevcut. Ancak yatırım kararını kesinlikle kişinin kendisi vermesi gerekiyor, eğer bununla ilgileniyorsanız bu platformaları deneyimlemek ve kendi araştırmanızı yapmak bu konuda yapabileceğiniz en iyi şey olur” açıklamasında bulundu.

“İLGİ HER GEÇEN GÜN ARTIYOR”

Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Görsel İletişim Tasarımı Anabilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Ali Murat Kırık konuyla ilgili yaptığı açıklamada, “Sanal gayrimenkul satışı günümüzde giderek popüler bir hal almaktadır. Metaverse evrenlerinden sanal arsa satışı son dönemlerde gerek Türkiye’de gerekse de dünyada hız kazanmaktadır. Aslında yapılan işlem fiziksel arsa satışına da benzemektedir. Sanal evrenlerde arsa satışları kripto paralar üzerinden gerçekleştirilmektedir. Decentraland tartışmasız en popüler olan sanal evrendir. SandBox, OVR gibi platfortmlara ilgi de her geçen gün artmaktadır. Gelişmekte olan metaverse dünyasında kimi sanal araziler yüz binlerce dolara satılıyor. Aslında aldığımız arsa değil NFT’dir. NFT’ler (non-fungible token) birbiriyle takas edilemez jetonlar anlamına gelmektedir. Dijital varlıkların benzersiz olduğunu ve birbiri yerine geçemeyeceğini ifade etmek için kullanılır ve blok zinrciri ismi verilen bir dijital defterde depolanan veri birimidir. Geçtiğimiz yıl Decentraland’de 900 bin dolardan fazla bir arazi parçası satılmıştır” dedi.

“AYLIK BELLİ BİR GELİRE KİRAYA VEREBİLİRSİNİZ”

‘Dijital yatırımcılar sanal topraklarından düzenli gelir elde edebilmektedir’ diyen Kırık, “Sanala arsa aldıktan sonar NFT’leri kullanarak sanal bir ev inşa edebilir ve aylık bir gelirle kiralayabilirsiniz. Veya bir NFT sanat galerisi kurarak çalışmalarınızı sergileyebilirsiniz. Ancak ilgili evrendeki kripto para birimlerine ve dijital cüzdana sahip olmanız gerekmektedir. Başlangıçta, seçtiğiniz evrenin Marketplace’i ziyaret etmeniz ve henüz giriş yapmadıysanız oturum açmanız veya kaydolmanız gerekmektedir. Bir land parseli seçmeniz gerekmektedir. Bir sonraki adım, mevcut arazi parçalarına göz atmak ve tercih ettiğiniz arazi seçimini seçmektir. Sanal arsanızı seçtikten sonra, ayrıntılı olarak okumak için üzerine tıkladıktan sonra burada arazinin coin cinsinden fiyatını, müsaitlik durumunu ve sahibinin adını görebilirsiniz. Satın alma işlemini yapmak için “Satın Al”a dokunmanız gerekmektedir. Cüzdanınızı Marketplace’e bağlayın. Satın alma işlemi başarılı olup tamamlandıktan sonra arazi NFT olarak cüzdanınıza gönderileceğinden, satın alma işlemini gerçekleştirmek için cüzdanınızın hesabınıza bağlı olduğundan emin olmanız gerekmektedir” açıklamasında bulundu.

“TELİF HAKKI BÜYÜK SORUN”

Kırık telif hakkına da değildi ve sözlerine şöyle devam etti: “Şimdiye kadar, sanal emlak piyasasına yatırımın her geçen gün arttığını ve neredeyse İstanbul’un önemli tarihi eserlerinde, sahillerinde, köprülerinde arsa kalmadığını görebilmek mümkün. Bu açıdan bakacak olursak sanal gayrimenkul, özellikle genç yatırımcılar için oldukça kazançlı bir varlık sınıfı haline gelebilir. Ancak bir de buz dağının görünmeyen yüzü var. Zira yaptığınız herhangi bir yatırımda olduğu gibi, kaybetmeyi göze alabileceğinizden daha fazla yatırım yapmamalısınız. Zira Metaverse evrenlerindeki arsaların gibi değeri hızlı bir şekilde yükselmeyebilir. Hatta tam tersi bir sonla da karşılaşılabilir. Sanal emlak piyasasının önemli ölçüde büyüdüğü inkar edilemezken, bu nispeten yeni bir pazar ve yatırımcılar yatırım yapmadan önce gerekli özeni göstermeli ve uygun araştırma yapmalıdır. Zira sanal ortamda telif hakları büyük sorundur. 15 Temmuz Şehitler Köprüsü, Çırağan Sarayı, Anıtkabir gibi özel yer isimleri de dijital ortamda telife tabiidir. Yarın ilgili ülkeler bu evrenlerdeki isim hakları üzerinden maddi talepte bulunabilme hakkına sahiptir. Aynı şekilde coin piyasasındaki dalgalanmalar da açıktır. Hukuki bir düzene oturmamış sistemlere devasa yatırım yapmak gelecekte mağduriyetler yaşanmasına sebebiyet verebilmektedir. Bu nedenle şirketlerin white paper adını verdiğimiz gelecek planları, yatırım araçları ve yönetim şeklini anlatan dijital dökümanlar dikkatlice okunmadan yatırım yapılmamalıdır.”

“ÜNLÜ MARKALAR MAĞAZALARINI METAVERSE’TE İNŞA EDİYOR”

‘Metaverse’deki emlak işinin işleyişini anlamak için, bildiğimiz maddi ve geleneksel dünyayla paralellikler çizmekten başka yapılacak bir şey yok’ diyen Realtyplus Kripto Uzmanı Nicolás Barilari, “Metaverse ülkesinin değer kazanıp kazanmadığını belirleyen nitelikler, aralarında bu yeni pazarın yeniliği ve henüz embriyonik durumu göz önüne alındığında “Konum” olan geleneksel özelliklerdir. Adidas, Nike, Zara şimdiden mağazalarını Metaverse’da inşa ediyor. Bu nedenle beklenen değer, kısmen, arazinin bu bölümünün sahip olabileceği gelir yaratma beklentisiyle verilir. “Meta veri deposunda kötü alımlar” olabilir mi? Tabii ki olabilir. Hepsi aynı olmadığı için meta veriye ve onu yöneten temellere bağlı olacaktır. Örneğin; Descentraland meydanının en çok kullanılan mevcut metaverse’si filmlerin bildiğimiz sinemalardan daha erken gösterime gireceği bir sinema inşa etmek için kullanılacak. Tabii ki, bu sinemaya katılmak için avatarımızın da giriş ücreti ödemesi gerekecek” açıklamasında bulundu.

“TABLODAN BİR FARKI YOK”

Endeksa CEO’su Görkem Öğüt arsa satışlarıyla ilgili açıklama yaptı ve “Metaverse’in tek platform olduğu algısı yanlış, pek çok platformun hali hazırda dahil olduğu kavramsal bir yaklaşım. Akıllı sözleşme (smart contract), denilen altyapının gelişmesi ile ortaya çıkmış ve farklı platformlar tarafından farklı araçlar kullanılan (örneğin NFT, sanat eserleri gibi), oyunlaştırmanın da bir parçası olduğu çözümlerin tamamına Metaverse denilebilir. Bir yandan da sanal kaskların eski adı Facebook olan Meta şirketi tarafından bu kavramla ilişkilendirmeye çalışılması söz konusu. NFT olarak sunulan bir arsayı satın almak ile NFT olarak satılan bir tabloyu satın almanın teoride hiçbir farkı yok. Aynı değer ilkelerine sahip ve teknik olarak fiziksel gayrimenkul ile bir ilişkisi bulunmamakta. Değer kazanıp kazanmaması o ürünü çıkaran platformun başarısına bağlı, ki onlarca platform söz konusu. Dolayısıyla değeri artar ya da düşer demek şu an bu ürünleri çıkaran platformların ve onlarla ilişkili altcoin’lerin performansı ile ilişkili. Geçmişte Bitcoin’de yaşanan ilgi sonucu yüksek değer artışının bu platformlardan birinde yaşanması durumunda artış görülebilir, fakat tüm yatırımın boşa gitmesi de aynı şekilde mümkün. Şu an bazı platformlarda gerçek dünyadaki alanların sanal kopyalarının satışı söz konusu iken, bazı platformlarda ise tamamen sanal oyun alanları satılıyor. Bir yatırım aracından ziyade bir oyunlaştırma süreci ile karşı karşıya olduğumuzu da söyleyebiliriz” dedi.