Şebnem TURHAN

Şirketlerin de döviz mevduatını TL’ye dönüştürerek kur korumalı TL mevduat ürününe geçişine ilişkin vergi avantajlarının açıklanmasının ardından hisseleri Borsa İstanbul’da işlem gören şirketlerden açıklamalar gelmeye başladı. Bugün itibariyle 5 şirket döviz mevduatını kur korumalı TL mevduatına dönüştürdü. Ve 1 milyar 673 milyon liralık döviz dönüşümü sağlandı. Şirketler TL’ye dönüşüm sayesinde 168 milyon 457 bin liralık vergi avantajına ulaşmayı hedefliyor. Naturel Yenilenebilir Enerji, Acıpayam Selüloz, Koza Altın, Gediz Ambalaj ve Papilon Savunma, Kalekim ve Dinamik Isı dövizden dönüş yapan şirketler oldu.

İlk olarak 2 Şubat’ta Naturel Yenilenebilir Enerji Kamuyu Aydınlatma Platformu’na yaptığı açıklamada Kur Korumalı TL Mevduat Programı’na katılma kararı aldığını ve 6 ay vadeli yüzde 21,174 ağırlıklı ortalama oran ile toplam 650 milyon 142 bin 689 TL mevduat hesabı açtığını duyurdu. Açıklamada, “Alınan bu karar neticesinde, yaklaşık 68 milyon TL beklenen kurumlar vergisi istisnası ve stopaj avantajı sağlanacaktır” denildi. İkinci adım Acıselsan Acıpayam Selüloz’dan geldi. 6 ay vadeli toplam 8 milyon 606 bin 979 TL tutarında mevduat hesabı açan şirket bu hesapla yaklaşık 507 bin 767 TL kurumlar vergisi istisnası ve stopaj avantajı sağlayacağını açıkladı.

En yüksek mevduat dönüşümü Koza Altın’dan

Koza Altın da kur korumalı TL mevduat ürününe geçtiğini KAP’ta duyurdu. Açıklamada, 6 ay vadeli toplam 831 milyon 319 bin 953.47 TL mevduat hesabı açtığı belirtilirken yaklaşık 87 milyon TL (Yaklaşık 63 milyon 800 bin TL’si 2021 yılına ait olmak üzere) beklenen kurumlar vergisi istisnası ve stopaj avantajı sağlanacağı kaydedildi. Gediz Ambalaj Sanayi de 6 ay vadeli 31 milyon 304 bin 800 TL tutarında kur korumalı TL mevduat hesabı açtı. Böylece şirket 3 milyon 200 bin TL tutarında vergi avantajı sağlamayı planladı.

Papilon Savunma da 6 ay vadeli toplam 40 milyon 37 bin 670 TL tutarlı mevduat hesabı açtı ve yaklaşık 3 milyon 850 bin TL beklenen kurumlar vergisi istisnası ve stopaj avantajı sağlamayı hedefledi. Kalekim de önceki gün KAP’a yaptığı açıklamada kurumlar vergisi istisnası avantajı da gözetilerek 6 ay vadeli toplam 78 milyon 30 bin 50 TL tutarlı Kur Korumalı Mevduat Hesabı açılmasına karar verdiğini bildirdi. Kalekim böylece 3.4 milyon TL’lik Kurumlar Vergisi İstisnası avantajı sağlanmasını öngördü. Dinamik Isı ise 6 ay vadeli toplam 33 milyon 654 bin 460 TL tutarında kur korumalı TL mevduat hesabı açtı ve böylece 2.5 milyon liralık vergi avantajı sağlamayı hedefledi.

KKM büyüklüğü 313 milyon liraya ulaştı

Öte yandan Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), “Kur Korumalı TL Mevduat ve Katılma Hesapları”na ilişkin büyüklükleri periyodik yayınlarında açıklamaya başlayacak. BDDK’dan yapılan açıklamaya göre, söz konusu bilgiler 14 Şubat 2022 tarihinden itibaren paylaşılacak. BDDK’dan dün yapılan açıklamada 7 Şubat itibariyle kur korumalı TL mevduat hesaplarının büyüklüğü 313 milyar liraya ulaştı. Bu miktarın 171 milyar lirası TL mevduat hesaplarının kur korumalı ürüne geçişinden 142 milyar lirası ise döviz mevduatının kur korumalı TL mevduata dönüşümünden sağlandı.

Şirketler KKM’ye hızlı başladı

Merkez Bankası haftalık para ve banka istatistikleri şirketlerin döviz mevduatında güçlü bir çözülme olduğunu ortaya koydu. Verilere göre yurtiçi yerleşiklerin döviz mevduatı 4 Şubat ile biten haftada parite etkisinden arındırılmış şekilde 5 milyar 79 milyon dolar azaldı. Bu düşüşün sadece 911 milyon doları gerçek kişilerin döviz mevduatında yaşanırken 4 milyar 168 milyon dolarlık bölümü tüzel kişilerin döviz mevduatındaki çözülmeden kaynaklandı.

Şirketlerin döviz mevduatı dönüşümünde vergi avantajı sağlanması çözülmeyi hızlandırmış görünüyor. Tüzel kişilerin dolar cinsi döviz mevduatı 2 milyar 421 milyon dolar, Euro cinsi döviz mevduatının dolar karşılığı parite etkisinden arındırılmış olarak 1 milyar 663 milyon dolar geriledi. Toplam döviz mevduatı ise 225 milyar 93 milyon dolara indi. Böylece 16 Nisan 2021 haftasından bu yana en düşük seviyeye geriledi.

KKM’yi özendirmek için ithalatçı şirketlere reeskont imkanı

Reeskont kredisi kullanımında Kur Korumalı Mevduata dönüş yükümlülüğü uygulamasına net ihracatçı olmayan şirketler de dahil edildi. Merkez Bankası İhracat ve Döviz Kazandırıcı Hizmetler Reeskont Kredisi Uygulama Talimatı’nda bir değişikliğe daha gitti. Son düzenleme ile net ihracatçı olmayan şirketlere de reeskont kredisi kullanma imkanı sağlandı. Reeskont kredisi kullanımında Kur Korumalı Mevduata dönüş yükümlülüğü uygulaması, ağırlıklı ithalatçı olup DTH’ı bulunmasına rağmen ihracatı karşılığı reeskont kullanmak isteyen işletmeleri kapsıyordu.

Yabancı hisseden 11 haftada 1.7 milyar dolarlık çıkış yaptı

Yabancı yatırımcılar son 11 haftadır hisse senedi piyasasından aralıksız çıkış yapıyor. Merkez Bankası verilerine göre 4 Şubat haftasında yabancı yatırımcılar hisse senedi piyasasında 81.9 milyon dolar net satışçı oldu. Böylece 11 haftalık toplam satış tutarı da 1 milyar 679 milyon dolara yükseldi. Geçen hafta yabancı yatırımcıların Borsa İstanbul’daki payları tarihte ilk kez yüzde 40’ın altına inmiş ve yüzde 39,9 seviyelerine gerilemişti. Bu hafta ise yüzde 39,58 seviyesine kadar indi. Bu hafta da yabancı yatırımcıların hisse senedi piyasalarındaki çıkışı sürüyor.

Yabancı yatırımcılar devlet iç borçlanma senetlerinde ise az da olsa son üç haftadır net alıcı pozisyonunda bulunuyor. Merkez Bankası verilerine göre geçen hafta yabancı yatırımcılar DİBS’de 35.5 milyon dolarlık net alım yaptı. Son üç haftada yabancı yatırımcıların yaptıkları toplam net alım ise sadece 113.8 milyon dolar oldu.

Net uluslararası rezervlerde BAE desteğiyle 5.8 milyar dolarlık artış

Merkez Bankası’nın net uluslararası rezervleri 4 Şubat itibariyle bir önceki haftaya göre 5 milyar 799,2 milyon dolar artış ile 10 milyar 532,2 milyon dolara yükseldi. Artışta Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ile yapılan yaklaşık 5 milyar dolarlık swap anlaşmasının yarısının geçen hafta cuma günü TCMB hesaplarına geçmesi etkili oldu. İhracatçıların döviz gelirlerinin yüzde 25’inin TCMB’ye satışı gibi yeni adımlar da rezerv artışında etkili.

Bankanın swap hariç net rezervi ise -50.2 milyar dolar seviyesine geldi. Öte yandan Merkez Bankası haftalık para ve banka istatistiklerine göre bankanın toplam rezervleri 4 Şubat haftasında 4 milyar 442 milyon dolar artarak 114 milyar 656 milyon dolara çıktı. 4 Şubat itibarıyla Merkez Bankası brüt döviz rezervleri, 4 milyar 80 milyon dolar artışla 75 milyar 716 milyon dolara yükseldi. Brüt döviz rezervleri, 28 Ocak’ta 71 milyar 636 milyon dolar seviyesindeydi. Söz konusu dönemde altın rezervleri, 362 milyon dolar artarak 38 milyar 577 milyon dolardan 38 milyar 939 milyon dolara çıktı. Böylece Merkez Bankası’nın toplam rezervleri, 4 Şubat haftasında bir önceki haftaya kıyasla 4 milyar 442 milyon dolar artarak 110 milyar 214 milyon dolardan 114 milyar 656 milyon dolara ulaştı.